26/10/2023
Y HỌC CỔ TRUYỀN& TIỀN MÃN KINH - SỰ THẬT CUỘC ĐỜI
BSCK2. HUỲNH TẤN VŨ
Hầu hết chị em phụ nữ khi bước vào độ tuổi sau 40 sẽ bắt đầu có những biểu hiện của rối loạn tiền mãn kinh. Điều này khiến cho nữ giới cảm thấy mệt mỏi, khó chịu, tâm trạng cáu gắt... ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tinh thần.
Có thể nói, từ giai đoạn này, cả sức khỏe và tâm lý của những người tiền mãn kinh ở một giai đoạn khác, một trạng thái khác. Do đó, những giải pháp chăm sóc sức khỏe cho người tiền mãn kinh rất quan trọng để giúp cân bằng sức khỏe, hạn chế những rối loạn không có lợi. Chăm sóc sức khỏe bằng y học cổ truyền thế mạnh nâng cao chất cuộc sống tâm thể
Bước vào thời kỳ tiền mãn kinh, trạng thái thần kinh, tinh thần, tâm sinh lý của người phụ nữ có rất nhiều thay đổi. Mà theo y học cổ truyền, nguyên nhân là do đây là giai đoạn các chức năng tạng phủ suy yếu dần gây nên tình trạng mất cân bằng. Điều này ảnh hưởng đến các chức năng bình thường của các bộ phận khác của cơ thể và cũng là nguyên nhân chính gây ra chứng tiền mãn kinh. Những thay đổi này khiến sức khỏe giảm sút, kéo theo nhiều vấn đề về tâm lý, sinh lý, tinh thần thay đổi. chúng ta thường gặp những câu hỏi trong cuộc sống liên quan chủ đề này.
1/Những vấn đề nào mà phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh thường gặp, thưa Bs?
- Các rối loạn về thần kinh thực vật như cơn nóng bừng mặt (bốc hỏa), hồi hộp, trống ngực, vã mồ hôi, cáu gắt
- Rối loạn kinh nguyệt.
- Triệu chứng thần kinh tâm lý: Hồi hộp, mệt mỏi, khó chịu; Mất ngủ, giảm cảm giác khi quan hệ tình dục hay lo lắng, cáu gắt, trầm cảm; Đau nhức xương khớp, có thể xuất hiện cơn đau nhức nửa đầu (migrain).
- Triệu chứng tiết niệu - sinh dục: Âm đạo khô teo, giao hợp đau, dễ bị viêm, nhiễm khuẩn, khám âm đạo thấy niêm mạc mỏng, khô, nhợt nhạt; Các dây chằng giữ tử cung và các cơ quan vùng chậu mất tính đàn hồi và sức căng nên dễ đưa đến sa sinh dục; Tử cung và cổ tử cung teo nhỏ. Nội mạc tử cung mỏng, không còn có hiện tượng phân bào hay chế tiết, rất ít mạch máu; Niêm mạc đường tiết niệu cũng teo mỏng, dễ nhiễm khuẩn tiết niệu, són tiểu hay đái dắt, tiểu không tự chủ
- Mất xương, tăng nguy cơ loãng xương. Mức cholesterol thay đổi.
2/Với các vấn đề trên thì y học cổ truyền sẽ giúp ích được gì?
- Bên cạnh Điều trị Tây y bằng Nội tiết (liều thấp nhất có hiệu quả) và chế độ dinh dưỡng sinh hoạt hợp lý.
- YHCT cho rằng phụ nữ từ tuổi 42 thì tam dương suy, da mặt khô, tóc bạc, kinh nguyệt có thể rối loạn… và đến tuổi 49, mạch Xung Nhâm suy, tinh huyết suy, thiên quý sắp cạn… ở khoảng tuổi này phụ nữ hết sinh đẻ, chức năng tạng phủ suy dần mà chủ yếu là Can Thận hư suy.
- Thận suy, tinh huyết suy gây nên âm dương mất cân bằng, ảnh hưởng đến hoạt động của các tạng phủ khác và là nguyên nhân chính của hội chứng tiền mãn kinh.
- YHCT dùng pháp trị chủ yếu là Tư bổ Can Thận, điều trị các triệu chứng như đau lưng mỏi gối, tiểu đêm, ngủ kém, đổ mồ hôi, bốc hỏa… rất hiệu quả. Các phương pháp gồm 2 nhóm chính là dùng thuốc và không dùng thuốc, hướng đến cân bằng âm dương, lập lại cân bằng sinh lý cho người phụ nữ.
3/Để chăm sóc sức khỏe cho phụ nữ tiền mãn kinh thì có thể áp dụng những phương pháp nào trong y học cổ truyền thưa Bs?
Khi có các triệu chứng khó chịu của tiền mãn kinh, nên thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được can thiệp điều trị nếu cần, được tư vấn về dinh dưỡng, lối sống, cách làm giảm nhẹ các triệu chứng để nâng cao chất lượng cuộc sống. Cần chẩn đoán phân biệt với nguyên nhân thực thể gây rối loạn kinh nguyệt, đặc biệt là các bệnh lý ung thư phụ khoa. Cần tầm soát các bệnh ung thư có thể xảy ra cho phụ nữ tuổi tiền mãn kinh và mãn kinh như ung thư cổ tử cung, ung thư vú... Khi áp dụng các phương pháp YHCT trong hỗ trợ, điều trị tiền mãn kinh cần được khám, chẩn đoán bởi thầy thuốc có chuyên môn để có pháp trị phù hợp
Dùng thuốc: tùy thể bệnh mà dùng các bài thuốc thang uống như Tri Bá Địa Hoàng Hoàn gia giảm, Kỷ cúc địa hoàng hoàn gia giảm, Mạch vị địa hoàng hoàn, An thần định chí hoàn, Thận khí hoàn…. Thuốc dùng ngoài có thể dùng các bài thuốc ngâm tắm giúp an thần, dễ ngủ, thư giãn, hạ hỏa.
Không dùng thuốc:
- Các phương pháp châm cứu: nhĩ châm, đầu châm, thể châm, điện châm… với các phương huyệt bổ Can Thận, bổ khí huyết, an thần.
- Xoa bóp bấm huyệt: xoa bóp bấm huyệt vùng đầu giúp an thần, giảm căng thẳng, điều hòa giấc ngủ; xoa bóp các vùng cơ thể giảm đau nhức cơ xương khớp.
- Tập luyện: các động tác Yoga như Thư giãn giúp tăng cường quá trình ức chế thần kinh, giúp ngủ ngon, an thần; Thở bốn thời có kê mông và giơ chân giúp cân bằng quá trình hưng phấn và ức chế…. Dinh dưỡng theo khoa học. Sự quan tâm của những người xung quanh.
4/Bên cạnh những giải pháp cho sức khỏe, thì sự lão hóa là điều mà chị em rất sợ, vậy thì với y học cổ truyền, chúng ta có những các nào để hạn chế vấn đề này, thưa Bs?
Trong Hoàng đế nội kinh đã thể hiện quan điểm: lão suy là quy luật phát triển tất yếu của quá trình sinh trưởng và phát dục của con người. Sự thịnh suy của Thận khí có vai trò chủ đạo trong quá trình sinh trưởng, phát dục cũng như lão hóa của con người. Các nguyên nhân khác: Hoạt động của các khí quan tạng phủ trong cơ thể suy yếu theo tuổi; Các yếu tố gây bệnh từ môi trường tác động; Vận hành khí huyết trong cơ thẻ không phù hợp; Tiên thiên bất túc.
Để hạn chế lão hóa: Cách sống (sinh hoạt, giấc ngủ, chất kích thích,..); Thực dưỡng (thức ăn là thuốc, thuốc là thức ăn); Thái độ tinh thần trong cuộc sống; Tập luyện phù hợp (Các động tác dưỡng sinh, yoga,…);
5/Bs có lưu ý gì với các chị em khi sử dụng y học cổ truyền để chăm sóc sức khỏe?
- Cần có khám, chẩn đoán bởi thầy thuốc có chuyên môn để có pháp trị phù hợp và hướng dẫn cách sử dụng các phương pháp chăm sóc sức khỏe phù hợp, có thể kết hợp nhiều phương pháp YHCT, đông tây y kết hợp,…
Ngoài biện pháp về YHCT, chị em còn có những cách khác như sinh hoạt, ăn uống, thể thao, điều trị bệnh lý (nếu có liên quan đến tình trạng tiền mãn kinh)…
- Phụ nữ tuổi trung niên cần có lối sống tích cực
- Sắp xếp công việc và thời gian nghỉ ngơi hợp lý, cố gắng loại bỏ stress
- Năng vận động rèn luyện cơ thể (tham giam những môn thể thao vừa sức: bơi lội, yoga, đi bộ,…) -> duy trì sự dẻo dai xương khớp, chống loãng xương
- Dinh dưỡng hợp lý: ăn nhiều rau quả, trái cây (có vitamin C, E, beta caroten) có tác dụng chống gốc oxy tự do chống lão hóa
- Thuốc điều trị nội tiết (liệu pháp nội tiết thay thế): theo sự hướng dẫn, chỉ định của bác sĩ
- Nếu không thể dùng thuốc nội tiết thì có thể dùng Phytooestrogen (đậu hũ, sữa đậu nành, chè tàu hủ) hay những loại thuốc thảo dược YHCT
- Cần có thời gian hoạt động ngoài trời để tổng hợp vitamin D cho cơ thể.
