22/09/2025
👶 Trẻ nghiện màn hình: Nguyên nhân & Giải pháp 💻
Theo Common Sense Media (Rideout & Robb, 2019), khoảng 2/3 phụ huynh của trẻ và thanh thiếu niên tin rằng con mình "nghiện" thiết bị di động. Ngay cả trẻ em từ 2 đến 8 tuổi cũng sử dụng thiết bị di động, trung bình khoảng một giờ mỗi ngày (Rideout, 2017).
Điều gì làm cho việc sử dụng màn hình ở trẻ bị lệ thuộc quá mức?
Cơ chế dopamine: Khi sử dụng màn hình, nó sẽ tạo ra một tín hiệu trong não khiến dopamine tăng lên. Khi dopamine tăng lên, chúng ta cảm thấy hạnh phúc hơn vì được khen thưởng. Vấn đề là, giống như bất kỳ loại thuốc nào, chúng ta quen với mức dopamine đó, vì vậy khi chúng ta không sử dụng màn hình, mức dopamine sẽ giảm xuống và chúng ta không cảm thấy thỏa mãn như khi dùng màn hình. Khi mức dopamine duy trì ở mức quá thấp trong thời gian quá dài, một người có thể cảm thấy chán nản.
Vòng lặp cảm xúc khó: Noetel cùng cộng sự đã tiến hành một phân tích tổng hợp để hiểu rõ hơn mối quan hệ giữa thời gian sử dụng màn hình(mạng xã hội, trò chơi điện tử, xem TV và bài tập online) và các vấn đề xã hội-cảm xúc, chẳng hạn như hung hăng, lo lắng hoặc thiếu tự tin.
Nghiên cứu cho thấy trẻ em càng tiếp xúc nhiều với màn hình điện tử thì càng dễ mắc các vấn đề về cảm xúc xã hội. Điều này bao gồm cả các vấn đề nội tâm, chẳng hạn như lo âu và trầm cảm, và các vấn đề ngoại tâm, chẳng hạn như hung hăng và tăng động. Ngược lại, trẻ em gặp các vấn đề về cảm xúc xã hội thường có xu hướng tìm nhiều đến màn hình như một cơ chế đối phó.
Ý định của nhà sản xuất công nghệ: Alter mô tả kỹ thuật mà các công ty công nghệ sử dụng để giữ chúng ta trên màn hình như Cung cấp nội dung củng cố đa dạng, tính di động dễ dàng truy cập, tính duy trì nội dung và mục tiêu không ngừng, và những tình tiết gay cấn không lời giải
Ảnh hưởng đến não bộ và hành vi ở trẻ:
Thùy trán của não bộ tham gia vào việc giải mã, hiểu các tương tác xã hội và đồng cảm với người khác, tiếp nhận những tín hiệu phi ngôn ngữ như biểu cảm khuôn mặt, giọng nói. Đây là giai đoạn phụ thuộc vào những tương tác thực sự giữa người với người. Nên nếu trẻ dành toàn bộ thời gian trước iPad thay vì trò chuyện và chơi đùa, khả năng đồng cảm của bé có khả năng bị suy giảm.
Từ khi sinh ra đến 3 tuổi, não bộ phát triển nhanh chóng và đặc biệt nhạy cảm với môi trường xung quanh. Để mạng lưới thần kinh của não bộ phát triển bình thường trong giai đoạn quan trọng này, trẻ cần những kích thích cụ thể từ môi trường bên ngoài. Thay vì phải dành thời gian để xử lý giọng nói của mẹ thành lời, hình dung ra những hình ảnh hoàn chỉnh và nỗ lực tinh thần để theo dõi cốt truyện, những đứa trẻ theo dõi truyện trên điện thoại có thể trở nên lười biếng. Thiết bị này đã làm phần lớn việc tư duy thay chúng.
Bất chấp những rủi ro, việc cho trẻ nhỏ sử dụng công nghệ vẫn mang lại rất nhiều lợi ích. Khi trẻ trên hai tuổi, hãy thoải mái cho trẻ sử dụng màn hình trong một khoảng thời gian giới hạn - tối đa một giờ mỗi ngày, chơi máy tính bảng và iPhone - để giúp phát triển khả năng phối hợp, rèn luyện phản xạ nhanh và thậm chí là rèn luyện kỹ năng ngôn ngữ.
