08/11/2025
định viết 1 bài chia sẻ về tình hình thị trường, mà mãi đến giờ mới rảnh được một chút.
Tình hình thì mọi người cũng đã thấy và cảm nhận được rồi đó.
Kinh tế suy thoái là không thể tránh khỏi, mà cái này thì cũng không có gì lạ, vì chu kỳ lên xuống là chuyện bình thường.
Thực ra cái mọi người nên quan tâm và thấy rõ, đó chính là sự thay đổi trong cách thế giới tạo ra giá trị.
Người thất nghiệp nhiều hơn.
Doanh nghiệp đóng cửa nhiều hơn.
Mình làm nhiều mà càng lúc càng âm thêm nợ.
Đơn giản là vì quy luật vận hành đã khác rồi.
Nếu trước đây, khủng hoảng chỉ quét qua những mô hình yếu, thì giờ nó đang thay luôn cả định nghĩa thế nào là mạnh.
Nền kinh tế trước đây tạo nên bởi hai trụ: lao động và vốn.
Người có sức thì làm, người có tiền thì đầu tư. Hai bên gặp nhau, tạo ra giá trị vật chất.
Thời đại Cách mạng công nghiệp, máy móc giải phóng sức tay chân, con người vẫn là trung tâm.
Rồi công nghệ phát triển, tri thức hệ thống xuất hiện kiểu mới: hiểu cách dòng tiền, dữ liệu, con người và sản phẩm vận hành cùng nhau.
Từ đó, giá trị không còn nằm ở “làm gì”, mà nằm ở chỗ “hiểu cách nó vận hành như thế nào”.
Đến thời đại số, lưu lượng (traffic) trở thành loại vốn mới.
Traffic là dòng chảy của sự chú ý và hành vi.
Ai nắm được dòng chảy ấy, người đó điều khiển được thị trường.
Facebook, Google, TikTok, Shopee, Amazon: họ không sản xuất gì, họ chỉ điều phối lưu lượng.
Và chính lưu lượng ấy định giá mọi thứ khác đi.
Không chỉ riêng doanh nghiệp đâu, mà giờ đây cá nhân cũng có thể nắm giữ được traffic:
Một KOL, một influencer, hay một người Admin cộng đồng: họ đang sở hữu “vốn ảnh hưởng truyền thông”, và đôi khi tiếng nói của họ còn mạnh hơn cả thương hiệu lớn.
Bởi vì trong thời đại Social này, không ai thắng chỉ nhờ sản phẩm tốt, mà nhờ việc được thấy nhiều nhất.
Nhưng rồi AI xuất hiện.
AI gom tất cả lại: lao động, vốn, tri thức, lưu lượng, và tái thiết lại trật tự vận hành mới.
Nó tối ưu mọi thứ con người từng làm: nhanh hơn, rẻ hơn, chính xác hơn.
Nhưng nó cũng đặt ra một câu hỏi thẳng thắn:
Khi mọi thứ đều có thể được thay thế, con người còn lại gì để tạo ra giá trị?
Câu trả lời có thể nằm ở những năng lực mà máy móc vẫn chưa thật sự chạm tới (cho đến bây giờ):
- Khả năng đặt câu hỏi: vì AI giỏi trả lời, nhưng không biết hỏi điều gì đáng để hỏi.
- Khả năng thấu cảm và giao tiếp: hiểu người khác không bằng ngôn từ, mà bằng cảm giác và tình huống.
- Khả năng tổng hợp và kết nối: nhìn thế giới như một tổng thể sống chứ không phải chuỗi dữ liệu được lập trình.
Và trên hết là ý thức về giá trị: biết vì sao mình làm, chứ không chỉ làm cho nhanh, cho đúng, cho xong.
Nhưng đừng vì thế mà yên tâm,
Cứ mỗi lần con người tự tin rằng “AI không thể thay thế điều này”, thì chính điều đó sớm muộn cũng bị công nghệ làm tốt hơn.
AI không cần cảm xúc để hiểu cảm xúc.
Không cần trải nghiệm để học từ trải nghiệm.
Không cần đạo đức để mô phỏng đạo đức xã hội.
Và nếu sáng tạo chỉ là sự kết hợp giữa những gì đã có, thì AI đang kết hợp nhanh hơn và rộng hơn bất kỳ ai.
Những thứ “AI không thể làm” chỉ là điểm tạm thời, cho đến khi công nghệ vượt qua ngưỡng tiếp theo.
Cái chúng ta còn lại thật sự, không phải là kỹ năng, mà là ý thức:
ý thức được việc chúng ta là ai, và chúng ta làm việc này vì cái gì
(hoặc chẳng vì cái gì , đôi khi mình làm mấy việc làm không não rất phi lý, nhưng mà vậy mới là con người 🙂).
Cách mạng Công nghiệp từng giải phóng cơ bắp.
Cách mạng Công nghệ từng nâng tri thức lên thành vốn.
Cách mạng AI giờ đang tái cấu trúc lại toàn bộ.
Trong trật tự mới này, kiếm tiền không còn là chuyện chăm chỉ, mà là chuyện hiểu hệ thống.
Thị trường định giá con người không bằng thời gian họ bỏ ra, mà bằng mức độ ảnh hưởng họ tạo ra.
Muốn kiếm tiền giờ ta cần phải giỏi ba việc:
- Tạo ra lưu lượng: biết cách thu hút và giữ sự chú ý của người khác – cá nhân hay doanh nghiệp đều vậy.
- Chuyển hóa lưu lượng thành giá trị: biết biến sự chú ý thành hành động – mua hàng, đầu tư, hợp tác, hoặc tin tưởng.
- Tận dụng AI như công cụ cốt lõi: để mở rộng quy mô, tối ưu chi phí và tăng hiệu suất cá nhân.
Traffic là dòng chảy mới của nền kinh tế.
AI là động cơ giúp bạn điều khiển dòng chảy đó.
Và giá trị của bạn,hay của doanh nghiệp bạn, đang được định giá bởi việc bạn điều phối được dòng chảy đó đến đâu.
Thế giới không thưởng cho người chăm chỉ bán sức nữa, mà cho người hiểu cách tạo, giữ và khai thác lưu lượng bằng trí và công nghệ.
Và quan trọng hơn hết là ta cần phải biết mình đang ở đâu trong các tầng giá trị:
- Nếu bạn đang bán sức, hãy học cách tạo vốn.
- Nếu bạn có vốn, hãy học cách vận hành hệ thống.
- Nếu bạn hiểu hệ thống, hãy học cách điều phối lưu lượng.
- Và nếu bạn đã nắm được lưu lượng, hãy dùng AI để nhân bội nó lên.
Không ai có thể làm tất cả mọi thứ.
Nhưng người hiểu rõ mình đang đứng ở tầng nào thì sẽ biết mình phải làm gì, học gì, mục tiêu ở đâu.
thay vì cứ cắm đầu làm cho đến khi bị thế giới bỏ lại.
Hoặc kệ mie thế giới chạy, mình ngồi thong d**g ( dù đói rách nợ dí rã người ra 🙂)