15/09/2025
Bổ tỳ là chìa khóa trong điều trị mọi bệnh tật
Y học cổ truyền cho rằng, tỳ là căn bản của hậu thiên, là yếu tố then chốt trong việc sinh hóa khí huyết của cơ thể. Nếu một người có tỳ vị không tốt, thì khí huyết trong cơ thể sẽ không đủ, các bộ phận không được nuôi dưỡng, tự nhiên sẽ xuất hiện tình trạng “héo úa”, dẫn đến nhiều bệnh tật.
Bổ tỳ là chìa khóa trong điều trị mọi bệnh tật. Vậy nguyên nhân nào gây bệnh cho tỳ vị?
1️⃣ Suy nghĩ quá mức
Y học cổ truyền cho rằng “tâm chủ thần minh”, mọi hoạt động tư duy của cơ thể đều cần được tâm kiểm soát. Trong ngũ hành, hỏa sinh thổ, hỏa tương ứng với tâm, thổ tương ứng với tỳ. Người suy nghĩ quá nhiều, tâm bị tiêu hao quá mức, tự nhiên sẽ không đủ sức sinh thổ, tỳ khí do đó trở nên yếu.
Đây cũng là lý do tại sao những người trí thức trong quá khứ và hiện tại thường có ấn tượng “không có sức lực” do tỳ hư; tỳ hư của họ là do sử dụng não quá độ, tâm tư nặng nề.
Người Việt Nam từ lâu đã quen với việc sử dụng trí não, thậm chí là tâm thuật, điều này làm tăng khả năng bị tổn thương tỳ khí.
2️⃣ Quá an nhàn
Tỳ chủ bốn chi và cơ bắp, vì vậy, nếu không sắp xếp hoạt động hàng ngày một cách hợp lý, cơ bắp quá lao động hoặc quá nhàn rỗi đều sẽ ảnh hưởng đến tỳ.
Trong quá khứ, người dân chủ yếu sống dựa vào lao động, làm việc quá sức là chuyện thường, tự nhiên tiêu hao tỳ khí; còn người hiện đại thường thiếu vận động, từ lao động quá sức chuyển sang nhàn rỗi, việc tiêu hao và tích lũy không hợp lý cũng sẽ làm yếu tỳ khí, dẫn đến tỳ hư.
1️⃣ Tỳ khí hư
Nguyên nhân: Ăn uống không điều độ, lo âu suy nghĩ, bệnh lâu ngày nặng, thể trạng bẩm sinh đã hư tỳ đều có thể dẫn đến tỳ khí hư.
Biểu hiện: Đầy bụng sau khi ăn, chán ăn, phân lỏng, mệt mỏi, tinh thần uể oải, sắc mặt vàng vọt, đi đại tiện không có sức.
Lưỡi và mạch: Lưỡi nhạt hoặc có dấu răng, bề mặt lưỡi mỏng trắng, mạch yếu và không có sức.
Tác hại của tỳ khí hư: Khi tỳ khí hư, thức ăn vào cơ thể không thể được chuyển hóa và hấp thụ đầy đủ, dễ sinh ra ẩm tà; nếu tỳ khí hư nghiêm trọng có thể xuất hiện tình trạng trung khí hạ xuống, có cảm giác chóng mặt, nội tạng sa xuống; tỳ khí hư sẽ ảnh hưởng đến chức năng thống huyết, khiến dễ xuất hiện bầm tím dưới da, chảy máu, đi cầu ra máu, kinh nguyệt ra nhiều, băng huyết, chảy máu lợi, v.v.
2️⃣ Tỳ dương hư
Tỳ khí hư phát triển thêm sẽ dẫn đến tỳ vị hư hàn. Trong y học cổ truyền, “dương” đại diện cho sự ấm áp, khi dương hư, người ta sẽ cảm thấy lạnh.
Nguyên nhân: Thích ăn đồ lạnh, thường xuyên ăn quá nhiều thực phẩm sống lạnh hoặc nhiệt độ nơi ở quá thấp đều có thể làm tổn thương dương khí của tỳ.
Biểu hiện: Phân lỏng, thậm chí tiêu chảy nhiều lần mỗi ngày, đau bụng, đầy bụng, thích ấm, thích ôm bụng, gặp lạnh thì đau bụng càng nặng. Thường có cảm giác lạnh tay chân, miệng nhạt không có vị, sắc mặt nhợt nhạt nhưng hai gò má đỏ, phụ nữ có khí hư loãng nhiều.
Lưỡi và mạch: Lưỡi nhạt và mập có dấu răng, khi lưỡi thè ra còn có cảm giác nước chảy ra, bề mặt lưỡi trắng trơn, mạch trầm và chậm.
3️⃣ Tỳ âm hư
Trong y học cổ truyền, “âm” đối lập với “dương”, “dương hư” thì lạnh, “âm hư” thì nóng. Nhà y học nổi tiếng Phù Phụ Châu từng tổng kết: “Tỳ âm hư, tay chân bồn chồn nóng, miệng khô không muốn uống, khó chịu đầy bụng, không muốn ăn”.
Nguyên nhân: Ăn uống không cân đối, thích ăn đồ cay nóng; tiêu hao mãn tính, đặc biệt là bệnh tỳ vị lâu ngày, đều có thể làm tổn hao tỳ âm, gây ra triệu chứng tỳ âm hư.
Biểu hiện: Đói nhưng không muốn ăn, sốt nhẹ, tay chân yếu ớt, cơ bắp teo lại, môi khô không muốn uống, tay chân bồn chồn nóng, sắc mặt nhợt nhạt nhưng hai gò má đỏ, phân hơi khô, đi đại tiện không có sức, bụng đầy vào ban đêm càng nặng.
Lưỡi và mạch: Lưỡi mềm hơi ẩm, bề mặt lưỡi ít, mạch nhỏ yếu và hơi nhanh.
Muốn khỏe thì phải hiểu rõ về cơ thể của chúng ta và chăm sóc thật tốt!!!
