05/06/2025
⁉️ Khi con có khó khăn về giao tiếp, cha mẹ cần làm gì?
🥰 Tiếp nối chủ đề gây trăn trở cho bao bậc cha mẹ có con có khó khăn về phát triển, Buổi Sinh Hoạt Nhóm Phụ Huynh Tương Trợ qua Zoom ngày 30/05/2025 đã diễn ra trong không khí sôi nổi với sự tham gia của hơn 20 phụ huynh và nhà chuyên môn.
🥳 Đặc biệt, buổi sinh hoạt lần này không chỉ gói gọn trong phạm vi đất nước Việt Nam, mà còn chào đón sự góp mặt của những người bạn đồng hành và đồng cảnh ngộ phương xa: Cô Minh Ngà, chuyên viên công tác xã hội đang làm việc hỗ trợ các gia đình có con khó khăn về phát triển, cùng các phụ huynh từ hội phụ huynh Vietnamese Families With Special Needs tại bang Victoria, nước Úc.
👪 Chia sẻ trải nghiệm của mình, chị T. (Victoria, Úc) cho biết: “Tham gia sinh hoạt hội phụ huynh khoảng 18 năm, mỗi 2 tuần, gặp gỡ với các anh chị trong nhóm, tôi nhận được nhiều an ủi và nâng đỡ, cập nhật thêm kiến thức cũng như được giới thiệu thêm nhiều dịch vụ hỗ trợ xã hội cho gia đình.”
👪 Chị D. (Victoria, Úc) tâm tình:“ Con tôi nay đã 24 tuổi, vẫn còn khó khăn nhiều về ngôn ngữ, chưa nói được câu cú hoàn chỉnh. Lúc nhỏ cháu được chẩn đoán tự kỷ, mãi đến 8 tuổi mới nói được, có rất nhiều hành vi. Nhờ có chương trình trị liệu, áp dụng hình ảnh ở đây, cháu dần dần cải thiện. Các tổ chức ở đây có rất nhiều chuyên viên từ hệ thống chính phủ đến nhà hỗ trợ gia đình tôi, và các anh chị phụ huynh đồng cảnh ngộ cũng tới giúp đỡ chúng tôi khi cần. Tham gia sinh hoạt nhóm phụ huynh, tôi được học hỏi và chia sẻ nhiều, từ đó hiểu biết tốt hơn, giảm bớt lo âu, chăm sóc bản thân, giữ sức khỏe, để có thể lo cho cháu và giúp đỡ các phụ huynh trong nhóm.”
🌏 Sự góp mặt này đã mở ra những góc nhìn vượt biên giới: Dù là ở Việt Nam hay nước ngoài, trẻ có khó khăn về phát triển và gia đình đều trải qua nhiều gian nan và cần nhiều sự nâng đỡ từ cộng đồng; dù là ở Việt Nam hay nước ngoài, hành trình cùng con có khó khăn phát triển vẫn luôn tiếp tục ngay cả khi con đã qua tuổi trưởng thành…
🤝 Vượt qua ranh giới về địa lý và múi giờ giữa Việt Nam và Úc, các phụ huynh tham gia sinh hoạt đã cùng thảo luận những chủ đề nổi bật trong hành trình hỗ trợ con giao tiếp:
📍 Trẻ không có lời nói có thể giao tiếp được không?
📍 Hiểu và lời nói, phần nào quan trọng trong giao tiếp?
📍 Có ý kiến cho rằng trẻ chỉ có thể học giao tiếp tại trường học với thầy cô giáo, anh chị có đồng ý với ý kiến này không?
➡️ Từ đó, buổi sinh hoạt hướng đến việc giúp con cải thiện ngôn ngữ hiểu cũng như ngôn ngữ diễn đạt thay vì chỉ tập trung lời nói của con, hướng đến giá trị của giao tiếp ở nhiều tầm mức và hình thức khác nhau (hình ảnh, cử chỉ) chứ không đơn thuần là lời nói, hướng đến vai trò thiết yếu của gia đình…
👪 Anh H. (phụ huynh nòng cốt) nhắc lại vai trò của giao tiếp trong chơi đùa, lưu ý đến việc lấp đầy những kỹ năng con còn thiếu hụt dựa trên mô hình tháp giao tiếp mà phụ huynh cần tham khảo để hiểu và hướng dẫn con.
👪 Hai vợ chồng anh S. & chị T.: “Chúng tôi không ngại đưa con ra ngoài, cho con đi nhiều nơi, nói chuyện với con và phối hợp với các giáo viên về những mục tiêu như tập cho con giao tiếp mắt. Nhờ đó mà cháu đã cải thiện tốt hơn.”
👪 Chị T. (phụ huynh nòng cốt) gợi ý thêm: “Chúng ta nên luôn luôn giúp các con thực hành kỹ năng chào hỏi, giúp con hiểu về bản thân, bày tỏ ý muốn, ý thích. Khi con lớn lên, ta cần chú ý đến nội quy trong gia đình, cách cư xử phù hợp cũng như kỹ năng giải quyết vấn đề hướng đến kỹ năng kết bạn và duy trì tình bạn. Đối với các con chưa có lời nói, chúng ta cần sử dụng những công cụ trung gian như hình ảnh giao tiếp tăng cường và thay thế (còn gọi là AAC) - cũng rất hữu ích cho trẻ có lời nói - đồng thời áp dụng Câu Chuyện Xã Hội, kể chuyện và đóng vai minh họa các tình huống giao tiếp giúp con hiểu dễ dàng hơn.
👪 Anh N. (Bình Phước) có con tự kỷ 16 tuổi bộc bạch: “Con tôi có rất nhiều hành vi lúc nhỏ, khó khăn nhiều về lời nói, nhưng khi tôi áp dụng hình ảnh thì dần dần cháu giảm hành vi và hơn thế nữa cháu biết dùng hình ảnh để bày tỏ nhu cầu phù hợp thay vì khóc hoặc la hét. Việc dạy con dùng hình ảnh mất hơn ba tháng, cần hết sức nhẫn nại, nhưng đã giúp con bày tỏ được cho gia đình hiểu ý mình.”
👪 Từ kinh nghiệm của một chuyên gia đã có nhiều năm đồng hành cùng các gia đình, cô Minh Ngà chia sẻ: “Tôi đã chứng kiến một người mẹ nói chuyện với con về mọi thứ diễn ra xung quanh mọi lúc có thể, ngay cả khi đang lái xe chở con đi. Dần dà những lời nói ấy thấm vào đầu cháu, cháu hiểu tốt hơn. Đây là một ví dụ tốt mà chúng ta có thể học hỏi và áp dụng: nói về những gì đang diễn ra, những gì mới mẻ mà ta thấy lúc ở cùng con, ngay cả khi con không phản hồi. Bên cạnh đó, hãy luôn cho con chọn lựa 1 trong 2, cho con tham gia vào những quyết định ngay từ nhỏ. Nếu con chỉ thích một vài thứ hạn hẹp thì ban đầu ta có thể cho con chọn thứ con thích, nhưng từ từ mở rộng ra thứ con chưa thích.”
🎯 Kết lại buổi sinh hoạt, các phụ huynh nòng cốt và nhà chuyên môn của SCTK cùng nhau nhấn mạnh tâm thế của cha mẹ với tư cách là người dẫn dắt: cần vững vàng, tin cậy con, bắt đầu từ việc “Cha mẹ thống nhất - liên minh”. Từ đây, trẻ dễ dàng hiểu và chấp nhận quy tắc, học hỏi ổn định hơn. Liên minh cha mẹ chính là nguồn lực để cha mẹ nâng đỡ nhau, giúp nhau duy trì tâm thế vững vàng trong hành trình chăm sóc con cái, giảm bớt căng thẳng.
✨ Đây là buổi sinh hoạt nhóm phụ huynh cuối cùng trong khuôn khổ dự án “Thực hiện nhóm hoạt động để phát hiện sớm rối loạn phổ tự kỷ thông qua tập huấn M-CHAT-R/F cho giáo viên mầm non; nâng đỡ phụ huynh và phát triển năng lực nhà chuyên môn: Ổn định và bền vững” được Chính phủ Australia tài trợ thông qua Quỹ Hỗ trợ Cựu sinh viên Australia do Chương trình Aus4Skills quản lý.
✨ Đồng thời, đây cũng là buổi sinh hoạt nhóm phụ huynh đầu tiên mở ra cầu nối giữa hai cộng đồng cha mẹ có con khó khăn phát triển ở hai bờ đại dương. Chúng tôi hy vọng những sự kiện tương tự sẽ được tiếp tục tổ chức trong tương lai, bắc cầu cho những hiểu biết và nâng đỡ rộng mở hơn trong cộng đồng phụ huynh đồng cảnh ngộ, để các trẻ em có khó khăn của chúng ta ngày càng có nhiều cơ hội được hiểu, được giúp đỡ tốt nhất.
🤝 Chúng tôi trân trọng đón nhận sự quan tâm và đồng hành của quý phụ huynh..
----------------------------------------