02/04/2025
HƯỞNG ỨNG NGÀY THẾ GIỚI NHẬN THỨC VỀ TỰ KỶ 02 THÁNG 4
TÌM HIỂU VỀ RỐI LOẠN PHỔ TỰ KỶ Ở TRẺ EM
1. Chia sẻ của Chuyên gia về Rối loạn phổ tự kỷ (RLPTK) ở trẻ em.
RLPTK một rối loạn phát triển thần kinh, đặc trưng bởi những khiếm khuyết về giao tiếp và tương tác xã hội, kèm theo những biểu hiện hành vi, sở thích, thói quen rập khuôn, giới hạn, những bất thường về điều hòa các giác quan. Mỗi trẻ rối loạn phổ tự kỷ sẽ có những dấu hiệu và biểu hiện khác nhau.
2. Những dấu hiệu cảnh báo sớm RLPTK là gì? Những yếu tố nguy cơ gây ra rối loạn này?
Một số biểu hiện ở trẻ như thiếu nụ cười giao tiếp, ít giao tiếp mắt, gọi tên không phản ứng, chưa dùng ngón trỏ chỉ tay, chậm nói, hành vi lặp đi lặp lại, thói quen đặc biệt…có thể là dấu hiệu cảnh báo sớm tự kỷ. Yếu tố nguy cơ có thể đến từ tiền sử gia đình có người tự kỷ, biến đổi gen, hoặc các vấn đề trong thai kỳ và sinh nở.
Hiện nay, nguyên nhân của RLPTK vẫn chưa xác định cụ thể, nhưng có sự kết hợp giữa yếu tố di truyền và môi trường.
3. Rối loạn phổ tự kỷ có điều trị được hay không? Phụ huynh nên làm gì khi nghi ngờ con có dấu hiệu RLPTK?
RLPTK không phải là bệnh có thể "chữa khỏi" bằng thuốc mà là một rối loạn phát triển thần kinh. RLPTK ảnh hưởng đến việc trẻ giao tiếp, tương tác xã hội và các hành vi, cảm xúc của trẻ. Đây là một tình trạng kéo dài suốt đời với mức độ biểu hiện khác nhau ở từng trẻ. Tuy nhiên nếu trẻ được can thiệp sớm và đúng phương pháp, trẻ bị RLPTK có thể phát triển kỹ năng xã hội, giao tiếp và tự lập tốt hơn.
Khi nghi ngờ con có dấu hiệu RLPTK, phụ huynh nên đưa trẻ đến các chuyên gia để được đánh giá và chẩn đoán chính xác. Sau đó, cần bắt đầu chương trình can thiệp sớm và theo dõi tiến trình phát triển của trẻ. Ngoài việc hỗ trợ trẻ tại nhà, phụ huynh nên phối hợp chặt chẽ với nhà trường và các chuyên gia can thiệp để đảm bảo trẻ nhận được sự hỗ trợ tốt nhất, giúp trẻ phát triển tối ưu.
4. Một số lưu ý cho phụ huynh trong việc chăm sóc, hỗ trợ trẻ tự kỷ?
- Đảm bảo môi trường an toàn và thoải mái: Cần đảm bảo những vật dụng nguy hiểm như vật dễ cháy nổ, vật sắc nhọn, đồ vật dễ vỡ, ổ điện…ngoài tầm với của trẻ. Phụ huynh cần thiết lập môi trường yên tĩnh, thoải mái và tránh những yếu tố kích thích như ánh sáng quá mạnh, tiếng ồn, thay đổi môi trường đột ngột…
- Tạo lịch trình và thói quen ổn định: Một lịch trình sinh hoạt rõ ràng, cụ thể và ổn định giúp trẻ an tâm và bớt căng thẳng. Phụ huynh có thể hỗ trợ kết hợp ngôn ngữ và hình ảnh để theo dõi và hướng dẫn trẻ theo sát lịch trình.
- Theo dõi và ghi nhận sự tiến bộ: Phụ huynh cần kiên trì theo dõi và ghi nhận sự tiến bộ của trẻ thông qua những mục tiêu cụ thể và các buổi can thiệp trị liệu. Thường xuyên trao đổi với chuyên gia giúp phụ huynh có thể chủ động thay đổi phương pháp hỗ trợ phù hợp.
- Chăm sóc bản thân: Phụ huynh cần chăm sóc sức khỏe thể chất lẫn tinh thần chính mình để duy trì sự kiên nhẫn và đồng hành với trẻ lâu dài.
5. Một trường hợp trẻ đã được can thiệp và đang học, hòa nhập tiểu học.
M.K 12 tuổi, được chẩn đoán RLPTK. Em được can thiệp bán trú tích cực tại đơn vị, với sự đồng hành hỗ trợ của các Chuyên gia đã được 4 năm.
Lúc mới tiếp nhận, em gặp nhiều khó khăn trong giao tiếp bằng lời nói, phát âm chưa rõ ràng và chủ yếu sử dụng từ đơn. Em chưa biết cách bày tỏ nhu cầu, thể hiện cảm xúc hay ứng xử phù hợp với tình huống. Ngoài ra, hành vi còn mang tính rập khuôn, sở thích và nhu cầu khá hạn chế. Về kỹ năng tự phục vụ, em chưa biết đánh răng, chưa tự đi vệ sinh và chế độ ăn uống khá kén chọn, không chịu ăn rau cũng như một số loại trái cây.
Tuy nhiên, đến hiện tại, em đã có những tiến bộ rõ rệt. Khả năng giao tiếp cải thiện đáng kể khi có thể bày tỏ nhu cầu, sử dụng câu dài và phát âm rõ ràng hơn. Em biết gọi tên cảm xúc, ứng phó phù hợp với từng tình huống và thực hiện được các bài tập đọc, viết, tính toán, cũng như sử dụng máy tính. Ngoài ra, em đã được giáo dục về giới tính, vùng riêng tư và các kỹ năng ứng xử cần thiết. Về khả năng tự phục vụ, em có thể tự chải tóc, lau nhà, thay quần áo, đi vệ sinh và đánh răng. Chế độ ăn uống cũng trở nên đa dạng hơn, đã ăn được rau củ và nhiều loại trái cây. Hành vi có sự cải thiện rõ rệt, trở nên ngoan ngoãn, biết lắng nghe và hạn chế các hành vi gây hấn hay chống đối. Em thích chơi với bạn, biết cách ứng xử phù hợp, có sự linh hoạt trong sở thích và phát triển kỹ năng chơi tốt hơn. Việc tuân theo luật chơi, chờ đợi đến lượt và tham gia các hoạt động cũng được thực hiện một cách tích cực. Nhìn chung, sự tiến bộ thể hiện rõ trên nhiều phương diện.
Can thiệp cho trẻ bị RLPTK cần sự theo dõi của chuyên gia và sự kiên trì, đồng hành của gia đình. Việc hỗ trợ trẻ không đơn giản là ngày một ngày hai mà là khoảng thời gian rất dài. Hãy quan tâm, chăm sóc trẻ bằng tình yêu, sự thấu hiểu và đồng cảm, để trẻ có thể hoà nhập cộng đồng và có một cuộc đời được yêu thương.
.................................................
Bệnh viện Thành Phố Thủ Đức
Số 29, Phú Châu – P.Tam Phú – TP.Thủ Đức – TP.Hồ Chí Minh
🔹 Zalo - Hotline (24/24): 096.633.1010