Nguyễn Khoa Anh Chi, Thừa Thiên Huế, Hue (2025)

03/06/2025

NẤM MỐC VÀ UNG THƯ

Aflatoxin là một nhóm độc tố do một số loại nấm mốc tiết ra. Đây là một trong những chất gây ung thư mạnh nhất từng được biết đến, đã được Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) xếp vào nhóm 1 – chất gây ung thư chắc chắn ở người. Aflatoxin chính là thủ phạm hàng đầu gây ung thư gan nguyên phát.

Dấu hiệu cho thấy những thực phẩm và vật dụng dễ nhiễm aflatoxin mà bạn đang dùng hàng ngày:

- Thực phẩm:
• Đậu phộng, hạt dẻ, hạt hướng dương, óc chó... có màu vàng sẫm hoặc đen, vỏ nhăn, vị đắng, mùi chua hoặc ẩm mốc.
• Gạo chuyển từ trắng sang vàng, rồi xanh lá, bị vón cục hoặc có mùi mốc
• Gia vị khô như tiêu xay, bột ớt, bột ngọt… nếu bị vón cục, có mùi lạ hoặc lốm đốm mốc trắng/đen.
• Dầu ăn tự ép từ đậu phộng, đậu nành… nếu có mùi lạ, màu đục, cặn lắng bất thường → rất dễ vượt ngưỡng aflatoxin cho phép, vì không trải qua quá trình tinh luyện bằng nhiệt độ cao để loại bỏ độc tố, tạp chất và vi sinh vật. Nếu nguyên liệu đầu vào đã nhiễm nấm mốc, độc tố sẽ dễ dàng tồn tại trong dầu mà không được xử lý triệt để.

- Vật dụng thường dùng:
• Khăn tắm, khăn lau bếp, miếng rửa chén, thớt gỗ... có mùi ẩm, mốc, xuất hiện đốm đen, xanh, trắng là dấu hiệu nấm mốc đã phát triển.

Nấm mốc có thể xâm nhập vào cơ thể chúng ta qua đường hô hấp khi hít phải các bào tử nấm lơ lửng trong không khí, qua đường da và niêm mạc, đac biêt khi tiếp xúc với nấm mốc tại các vùng da bị trầy xước hoặc tổn thương, và qua đường tiêu hoá khi chúng ta ăn phải thực phẩm bị mốc.

Aflatoxin rất bền vì nó không bị phân hủy bởi nhiệt độ đun nấu thông thường (chịu được tới 280°C), không tan trong nước, không thể rửa sạch bằng cách thông thường. Vì vậy, khi thực phẩm hoặc vật dụng đã bị nhiễm nấm mốc chứa aflatoxin, cần loại bỏ ngay thay vì tiếc rẻ sử dụng, bởi độc tố này có thể gây hại lâu dài cho sức khỏe.

01/06/2025

Mùng 1/6 Tết thiếu nhi

Cho hai con combo bơi lội nguyên gói từ tắm suối đến hồ bơi nhỏ, hồ bơi vừa, hồ bơi lớn. Mê tắm quá hai cu cậu tắm quên ngủ, quên ăn, quên về. 😄

21/05/2025

𝐔𝐧𝐠 𝐭𝐡ư 𝐜ó 𝐜ầ𝐧 𝐤𝐢ê𝐧𝐠 đườ𝐧𝐠 𝐤𝐡ô𝐧𝐠?

Nhiều người bệnh ung thư thường loại bỏ đường khỏi chế độ ăn vì lo sợ rằng đường sẽ "nuôi" khối u, khiến bệnh tiến triển nhanh hơn. Nhưng liệu điều đó có hoàn toàn đúng? Và người bệnh có nên cắt bỏ hoàn toàn đường trong khẩu phần ăn hằng ngày?

Đúng là tế bào ung thư có xu hướng tiêu thụ glucose (đường) nhiều hơn tế bào bình thường. Chúng hấp thu glucose nhanh và chuyển hóa nó qua con đường yếm khí ít hiệu quả hơn về mặt năng lượng nhưng lại hỗ trợ chúng phân chia nhanh chóng. Đây là hiện tượng được gọi là hiệu ứng Warburg, do nhà sinh lý học Otto Warburg mô tả vào những năm 1920.

Tuy nhiên, glucose không phải là “thức ăn riêng” của tế bào ung thư. Trên thực tế, hầu hết mọi tế bào trong cơ thể từ tế bào não, cơ tim, cơ vân đến cả bạch cầu và tế bào miễn dịch đều cần glucose để duy trì chức năng sống và chống chọi với bệnh tật. Do đó, nếu cắt bỏ hoàn toàn đường khỏi khẩu phần ăn, không chỉ khối u bị thiếu năng lượng mà toàn bộ cơ thể cũng sẽ suy kiệt, gây tác động tiêu cực đến khả năng hồi phục và chất lượng sống của người bệnh.

Vấn đề không nằm ở việc kiêng đường hoàn toàn mà nằm ở việc chọn đúng loại đường và cách tiêu thụ phù hợp.

Các loại đường tinh luyện như đường trắng, bánh kẹo ngọt, nước ngọt có gas, siro thường có chỉ số đường huyết rất cao. Chúng làm đường huyết tăng vọt nhanh chóng, buộc cơ thể phải tiết ra nhiều insulin để điều chỉnh. Insulin và các yếu tố đi kèm như IGF-1 (Insulin-like Growth Factor 1) có thể thúc đẩy quá trình tăng sinh tế bào – trong một số trường hợp, điều này được cho là có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của khối u, nhất là ở những ung thư có liên quan đến hormone hoặc tăng tăng trưởng như vú, tuyến tiền liệt.

Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc cần loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm chứa đường. Những nguồn đường tự nhiên như đường thốt nốt, mật ong nguyên chất, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám… có chỉ số đường huyết thấp hơn, được hấp thu từ từ vào máu, và đặc biệt là đi kèm chất xơ, vitamin, khoáng chất và các chất chống oxy hóa những thành phần giúp làm chậm quá trình hấp thu glucose, chống viêm, giảm stress oxy hóa và hỗ trợ hệ miễn dịch.

Hãy thử tưởng tượng như thế này: nếu đường là ngọn lửa dùng để nấu chín nồi cơm, thì đường tinh luyện giống như lửa xăng, bùng lên nhanh, dữ dội và nguy hiểm. Còn đường tự nhiên lại giống như bếp than hồng cháy chậm, đều và ấm áp. Nếu bạn tắt lửa hoàn toàn, nồi cơm chẳng thể chín, cơ thể chẳng thể có đủ năng lượng để duy trì. Nhưng nếu biết giữ ngọn lửa vừa đủ, bạn sẽ duy trì được sức khỏe ổn định, đủ sức mạnh để tiếp tục hành trình chiến đấu với bệnh tật.

👉 Với người bệnh ung thư, hãy hạn chế tối đa đường tinh luyện và ưu tiên các nguồn đường tự nhiên, để cơ thể vẫn duy trì được ngọn lửa năng lượng một cách an toàn, ổn định và bền bỉ.

10/05/2025

SỰ SUY MÒN TRONG UNG THƯ

Vì sao bệnh nhân ung thư luôn gầy đi nhanh chóng đến nỗi bạn phải ngạc nhiên sau một thời gian gặp lại? Có phải họ không ăn uống được hay do tác dụng phụ của điều trị. Câu trả lời không đơn thuần như vậy. Sự gầy sút đó không đơn thuần là do ăn uống kém hay tác dụng phụ của điều trị. Đằng sau nó là một cuộc chiến sinh học ngầm đang diễn ra, ngay từ cấp độ tế bào, một quá trình rối loạn gọi là suy mòn ung thư.

Nhiều nghiên cứu cho thấy có đến 20% bệnh nhân ung thư tử vong vì suy dinh dưỡng nghiêm trọng trước khi tử vong do khối u tiến triển. Trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu về cơ chế và cách quản lý suy mòn trong ung thư.

Suy mòn ung thư không chỉ là hậu quả của việc ăn uống kém. Nó là kết quả của một chuỗi rối loạn sinh học phức tạp do chính khối u gây ra. Khối u và hệ miễn dịch sẽ sản sinh ra nhiều chất trung gian viêm như IL-6, TNF-alpha, hay interferon-gamma hoạt động như những “tín hiệu mệnh lệnh” bất thường gửi khắp cơ thể. Các tín hiệu này khiến gan tăng sản xuất các chất gây viêm, mô mỡ bị phân huỷ để lấy năng lượng, và quan trọng nhất là cơ bắp - nguồn dự trữ quý giá bị phá huỷ dần dần. Cơ thể giống như đang tự ăn chính mình để tồn tại.
Suy mòn ung thư không chỉ làm mất cơ và mỡ, mà còn gây kháng insulin, khiến tế bào không thể hấp thu glucose dù lượng đường trong máu cao. Giống như đứng trước kho thức ăn mà không thể mở cửa, cơ thể rơi vào tình trạng đói năng lượng dù có sẵn nguồn dinh dưỡng, khiến người bệnh dần kiệt sức.
Không chỉ vậy, các chất gây viêm còn ảnh hưởng đến vùng dưới đồi của não trung tâm kiểm soát cảm giác đói no làm giảm cảm giác thèm ăn, tạo cảm giác nhanh no, mệt mỏi, chán ăn, dù cơ thể đang thực sự đói và thiếu hụt năng lượng nghiêm trọng.

Nói cách khác, khi cơ thể đang cần ăn để bù lại phần năng lượng bị khối u chiếm đoạt, thì chính những tín hiệu từ hệ miễn dịch và khối u lại khiến bạn không muốn ăn. Một vòng xoáy nghịch lý: càng cần ăn để chống suy mòn, lại càng không thể ăn, và cơ thể cứ thế yếu dần đi trong im lặng.
Và một khi suy mòn đã xảy ra, việc ăn uống đơn giản không thể phục hồi được. Cũng giống như đám cháy rừng, một gáo nước nhỏ không thể dập tắt. Ngọn lửa suy mòn đã ăn sâu vào cơ thể, phá hủy cơ bắp, mỡ.

Vì vậy chiến lược chống suy mòn là đừng để “đám cháy suy mòn” xảy ra rồi mới lo chữa mà hãy chủ động phòng ngừa ngay từ đầu bằng những cách sau:

1. Theo dõi cân nặng mỗi tuần:
Sụt ≥5% cân nặng trong 1 tháng, hoặc ≥10% trong 6 tháng là dấu hiệu cảnh báo sớm và quan trọng của suy mòn.

2. Theo dõi ăn uống: Nếu bạn ăn ít hơn bình thường, nhanh no, hoặc mất cảm giác thèm ăn kéo dài hơn vài ngày đây có thể là biểu hiện sớm của rối loạn chuyển hoá do suy mòn. Đừng bỏ qua.

3. Chia nhỏ bữa ăn và tăng số lần, không đợi đến khi đói mới ăn: Khi cơ thể bị ảnh hưởng bởi suy mòn, cảm giác đói không còn đáng tin cậy nữa. Bạn cần lập trình lại thói quen ăn uống mỗi 2–3 tiếng, với khẩu phần nhỏ, giàu năng lượng, nhiều đạm, dễ nuốt, dễ tiêu.

4. Ưu tiên thực phẩm giàu năng lượng và đạm: Đạm là nguyên liệu thiết yếu giúp duy trì và tái tạo khối cơ, đồng thời hỗ trợ hoạt động của hệ miễn dịch. Ăn tăng cường các thực phẩm nhiều đạm như trứng, cá, thịt mềm, sữa hạt, phô mai, đậu hũ, sữa chua, bột đạm y học...

5. Bổ sung nước đầy đủ: Đảm bảo cung cấp đủ nước cho cơ thể mỗi ngày để duy trì sự trao đổi chất và hỗ trợ quá trình tiêu hóa và thải độc.

6. Vận động nhẹ mỗi ngày: Đi bộ nhẹ nhàng, tập các động tác, duỗi cơ, tập thở, giúp kích thích cơ phát triển và kích thích ăn ngon miệng hơn.

7. Giữ tâm lý tích cực: Stress, lo âu, buồn bã kéo dài không chỉ làm bạn chán ăn mà còn thúc đẩy viêm khiến suy mòn tiến triển nhanh hơn. Hãy nói chuyện, chia sẻ cùng mọi người, tham gia các nhóm hỗ trợ nếu có thể.

Tóm lại, bệnh nhân ung thư cần được bổ sung nhiều năng lượng hơn bình thường để bù đắp cho mức tiêu hao tăng cao do khối u gây ra và giúp cơ thể có đủ sức để hồi phục, phòng ngừa suy mòn.

19/04/2025

5 TÁC NHÂN GÂY UNG THƯ THƯỜNG GẶP

Dưới đây là 5 tác nhân phổ biến được Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) – thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp vào nhóm I, là nhóm có bằng chứng rõ ràng hoặc đáng tin cậy gây ung thư ở người.

1. Thịt chế biến sẵn

Gồm: xúc xích, jambon, thịt xông khói, lạp xưởng, thịt muối…
Các loại thịt này thường được chế biến bằng cách muối, hun khói, lên men hoặc dùng chất bảo quản nitrit. Trong quá trình đó, chúng sinh ra những chất độc như nitrosamine và PAHs – đã được xác nhận là có khả năng gây ung thư, đặc biệt là ung thư đại tràng.

2. Rượu

Rượu khi vào cơ thể được chuyển hóa thành acetaldehyde – một chất độc gây tổn thương DNA của tế bào dẫn đến nguy cơ mắc ung thư gan, thực quản, miệng, vòm họng, thanh quản, vú và đại trực tràng.

3. Aflatoxin

Là chất độc sinh ra từ nấm mốc Aspergillus flavus – thường có mặt trong gạo, ngô, lạc (đậu phộng) và các loại hạt nếu bảo quản kém.
Aflatoxin là một trong những chất gây ung thư gan mạnh nhất từng được biết đến.

4. Khói thuốc lá

Khói thuốc chứa hơn 70 chất đã được xác định là gây ung thư. Nguy cơ này không chỉ xảy ra ở người hút trực tiếp, mà cả người hít phải khói thuốc cũng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi, và còn liên quan đến ung thư thanh quản, bàng quang, tụy, thận, vòm họng...

5. Tia cực tím (UV) từ ánh nắng mặt trời

Tiếp xúc với ánh nắng gắt trong thời gian dài, nhất là khi không che chắn kỹ, khiến tế bào da bị tổn thương, lâu ngày có thể gây đột biến gen dẫn đến ung thư da.

15/04/2025

CƠ CHẾ TỰ CHỮA LÀNH VÀ SỰ XUẤT HIỆN CỦA UNG THƯ

Cơ thể ai cũng có tế bào bất thường

Mỗi ngày, trong cơ thể chúng ta, có thể xuất hiện những tế bào bị lỗi – gọi là tế bào bất thường, hoặc tế bào có tiềm năng tiền ung thư.
Không phải vì bạn yếu, mà vì đây là một phần bình thường của quá trình sống.
Khi tế bào phân chia để duy trì hoạt động, đôi lúc có lỗi xảy ra trong quá trình sao chép ADN. Một sai sót nhỏ trong gen có thể khiến tế bào đó không hoạt động đúng – giống như khi bạn photocopy tài liệu mà giấy bị lệch, hoặc lặp lại nhiều lần khiến chữ bị nhoè.

Nhưng tin tốt là:

Cơ thể bạn có sẵn một hệ thống giám sát tinh vi – hệ miễn dịch. Những “tế bào cảnh sát” này luôn đi tuần tra, phát hiện và loại bỏ các tế bào bất thường trước khi chúng có cơ hội phát triển thành tế bào ung thư.

Nói cách khác, cơ thể vẫn đang âm thầm bảo vệ chúng ta mỗi ngày từ bên trong.

Vậy tại sao một ngày nào đó, ung thư vẫn phát triển?

• Khi bạn thường xuyên mất ngủ, ăn uống thiếu chất, sống trong căng thẳng, giận dữ hoặc kiệt sức, hệ miễn dịch sẽ suy yếu, không còn hoạt động hiệu quả như trước.
• Trong lúc đó, các tế bào lỗi – vốn vẫn âm thầm xuất hiện mỗi ngày có thể lợi dụng cơ hội này để nhân lên, thoát khỏi sự kiểm soát và tạo thành khối u.

Ung thư không xảy ra trong một đêm. Nó là kết quả của một quá trình tích lũy lâu dài, từ lối sống, thói quen, môi trường và cả cách chúng ta đối xử với cảm xúc của chính mình.

Và quan trọng nhất, ung thư không phải là “kẻ thù tàn nhẫn” đến để hủy hoại bạn. Nó là một tín hiệu khẩn cấp, một hồi chuông cảnh báo mà cơ thể gửi ra để bạn dừng lại, quay về bên trọng, chăm sóc chính mình bằng hiểu biết và sự yêu thương nó.

P/s: Đoạn video bên dưới giải thích về quá trình xảy ra lỗi và cách cơ thể tự chữa lành các ADN

09/04/2025

HIỂU VỀ HOÁ TRỊ TRONG UNG THƯ VÀ CÁC TÁC DỤNG PHỤ THƯỜNG GẶP

Hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu một chút về hóa trị và cách nó tác động vào cơ thể trong quá trình điều trị ung thư.

Tế bào ung thư có đặc điểm phân chia rất nhanh và mất kiểm soát, vì vậy hóa chất nhắm vào nhóm tế bào có tốc độ phân chia nhanh để tiêu diệt chúng. Tuy nhiên, ngoài tế bào ung thư, trong cơ thể còn có một số loại tế bào lành có tốc độ phát triển sẽ bị ảnh hưởng bởi hóa trị, vì hóa chất không thể phân biệt hoàn toàn giữa tế bào ung thư và tế bào lành phát triển nhanh.

Bạn hình dung cơ thể chúng ta có thể hình dung như một khu vườn, và các tế bào ung thư giống như những cỏ dại mọc lên. Hóa trị giống như thuốc diệt cỏ, tiêu diệt cỏ dại, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến những cây xanh trong vườn đặc biệt là những cây có tốc độ phát triển nhanh như tế bào ung thư.

Và dưới đây là các loại tế bào có tốc độ phát triển nhanh để giúp bạn hiểu vì sao hoá trị rất dễ làm tổn những nhóm tế bào này và gây ra tác dụng phụ thường gặp:

🔹 Tế bào niêm mạc đường tiêu hóa
Tế bào niêm mạc đường tiêu hóa liên tục tái tạo để bảo vệ cơ thể khỏi axit dạ dày và vi khuẩn. Khi bị hóa trị tác động, lớp niêm mạc bị tổn thương, gây buồn nôn, tiêu chảy, viêm loét miệng.

🔹 Tế bào tủy xương
Tủy xương sản xuất liên tục các tế bào máu (hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu) để duy trì sự sống. Khi bị ảnh hưởng bởi hóa trị cơ thể dễ mệt mỏi, nhiễm trùng, thiếu máu.

🔹 Tế bào nang tóc
Tóc là một trong những tế bào có tốc độ phát triển nhanh nhất trong cơ thể. Hóa trị làm tổn thương tế bào mầm tóc, dẫn đến rụng tóc.

🔹 Tế bào da và móng
Da và móng cũng liên tục tái tạo để bảo vệ cơ thể. Hóa trị có thể ảnh hưởng đến nhóm tế bào này, gây khô da, b**g tróc, đổi màu móng, giòn móng.

Mặc dù các tác dụng phụ là điều không thể tránh khỏi trong quá trình hóa trị, nhưng chúng ta hoàn toàn có thể giảm nhẹ và kiểm soát chúng. Đừng quá lo lắng, vì những tác dụng phụ này là tạm thời và sẽ giảm dần khi quá trình điều trị kết thúc. Điều quan trọng là bạn luôn giữ tinh thần lạc quan, tuân thủ điều trị, duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý và nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể hồi phục nhanh chóng
Anh Chi

07/04/2025

ĐƯỜNG CHẠY 5KM

𝐓𝐢𝐧 𝐛𝐮𝐨̂̀𝐧 𝐭𝐫𝐨𝐧𝐠 𝐠𝐢𝐚̉𝐢 𝐜𝐡𝐚̣𝐲 𝐌𝐚𝐫𝐚𝐭𝐨𝐧 𝐇𝐮𝐞̂́ 𝐯𝐮̛̀𝐚 𝐫𝐨̂̀𝐢 𝐧𝐡𝐚̆́𝐜 𝐧𝐡𝐨̛̉ 𝐜𝐡𝐮́𝐧𝐠 𝐭𝐚 𝐫𝐚̆̀𝐧𝐠 đ𝐮̛̀𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐮̉ 𝐪𝐮𝐚𝐧 𝐯𝐨̛́𝐢 đ𝐮̛𝐨̛̀𝐧𝐠 𝐜𝐡𝐚̣𝐲 𝟓𝐤𝐦 𝐧𝐞̂́𝐮 𝐛𝐚̣𝐧 𝐜𝐡𝐮̛𝐚 𝐜𝐡𝐮𝐚̂̉𝐧 𝐛𝐢̣ 𝐤𝐲̃.

Nhiều người nghĩ rằng chạy 5km không quá khó, ai cũng có thể chạy. Nhưng thật ra, với những người không luyện tập thường xuyên, có bệnh nền hoặc thiếu kiến thức y học cơ bản, 5km có thể là “giọt nước tràn ly” dẫn đến:

1. Đ𝒐̣̂𝒕 𝒒𝒖𝒚̣ 𝒕𝒊𝒎 𝒎𝒂̣𝒄𝒉 – "𝒔𝒂́𝒕 𝒕𝒉𝒖̉ 𝒕𝒉𝒂̂̀𝒎 𝒍𝒂̣̆𝒏𝒈"
• Khi vận động gắng sức như chạy, nhịp tim và huyết áp tăng cao trong thời gian ngắn, làm gia tăng áp lực lên thành mạch máu não – đặc biệt nguy hiểm nếu người đó có phình mạch máu não tiềm ẩn, vì dễ dẫn đến nguy cơ vỡ mạch và xuất huyết não cấp tính.
• Người có bệnh tim tiềm ẩn như thiếu máu cơ tim, hẹp van tim, rối loạn nhịp tim… nếu không được phát hiện sớm, thì khi gắng sức (dù không quá nhiều) sẽ làm tim không bơm máu kịp, gây trụy tim mạch, ngừng tim và tử vong nhanh chóng nếu không được cấp cứu kịp thời. Điều đáng chú ý là nhiều người không biết mình bị bệnh tim!

2. Đ𝒐̣̂𝒕 𝒒𝒖𝒚̣ 𝒏𝒂̃𝒐 𝒅𝒐 𝒔𝒐̂́𝒄 𝒏𝒉𝒊𝒆̣̂𝒕 𝒉𝒐𝒂̣̆𝒄 𝒉𝒂̣ 𝒏𝒂𝒕𝒓𝒊 𝒎𝒂́𝒖
• Khi chạy cơ thể sinh nhiệt nhanh do đó tiết nhiều mồ hôi để làm mát cơ thể. Mồ hôi không chỉ là nước, mà còn chứa muối khoáng và điện giải như natri, kali… Khi tiết ra nhiều mồ hôi mà không kịp bổ sung nước và điện giải, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng mất nước và rối loạn điện giải → sốc nhiệt, hạ natri máu → phù não, hôn mê.
• Đặc biệt nếu uống quá nhiều nước lọc mà không bổ sung điện giải, sẽ làm loãng máu, rối loạn nhịp tim và phù não.

3. 𝑺𝒖𝒚 𝒉𝒐̂ 𝒉𝒂̂́𝒑 𝒄𝒂̂́𝒑
• Người có bệnh hô hấp như hen, COPD, viêm phế quản mãn… dễ rơi vào suy hô hấp khi hoạt động gắng sức.

𝐍𝐡𝐮̛̃𝐧𝐠 𝐚𝐢 𝐝𝐞̂̃ 𝐠𝐚̣̆𝐩 𝐫𝐮̉𝐢 𝐫𝐨 𝐤𝐡𝐢 𝐜𝐡𝐚̣𝐲 𝟓𝐤𝐦?
• Người trên 35 tuổi chưa từng tập luyện thường xuyên.
• Người ít vận động nhưng lại chạy dồn dập theo phong trào.
• Có tiền sử bệnh tim, mạch máu não, cao huyết áp, tiểu đường, hen suyễn.
• Người thiếu ngủ, bỏ bữa sáng, uống rượu bia trước ngày chạy.
• Người không khởi động kỹ, đột ngột chạy nhanh.

✅ Làm gì để chạy bộ an toàn?
Trước khi chạy:
• Khám sức khỏe tổng quát, đặc biệt kiểm tra tim mạch nếu trên 35 tuổi.
• Tập luyện đều đặn ít nhất 2–4 tuần trước khi chạy.
• Ngủ đủ giấc, ăn sáng nhẹ (chuối, bánh mì, yến mạch…).
• Uống nước và bổ sung điện giải nếu cần.

🏃 Trong khi chạy:
• Nghe cơ thể mình. Nếu thấy mệt, chóng mặt, buồn nôn, đau ngực – dừng lại, đừng cố.
• Chạy vừa sức, không chạy theo cảm xúc hay đám đông.
• Uống nước từng ngụm nhỏ, tránh uống quá nhiều một lúc.

🧘‍♀️ Sau khi chạy:
• Đừng dừng đột ngột – hãy đi bộ chậm lại, thở đều.
• Nghỉ ngơi, lắng nghe cơ thể.
• Nếu có dấu hiệu lạ, hãy tìm hỗ trợ y tế sớm.
Chạy bộ là một hoạt động rất tốt, giúp cải thiện sức khỏe cả thể chất lẫn tinh thần. Nhưng chỉ khi bạn chuẩn bị đúng cách, nó mới thật sự an toàn và mang lại giá trị.

Anh Chi

06/04/2025

Thử khám phá khả năng của AI và đu trend một chút cho vui nhé

05/04/2025

𝐕𝐀𝐈 𝐓𝐑𝐎̀ 𝐂𝐔̉𝐀 𝐓𝐄̂́ 𝐁𝐀̀𝐎 𝐍𝐊 𝐓𝐑𝐎𝐍𝐆 𝐔𝐍𝐆 𝐓𝐇𝐔̛

Trong cuộc chiến chống ung thư, bên cạnh các phương pháp điều trị như hóa trị, xạ trị, phẫu thuật thì sức mạnh của hệ miễn dịch đóng vai trò rất quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể. Trong đó, tế bào NK (Natural Killer) đóng vai trò then chốt. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách tế bào NK bảo vệ cơ thể và làm sao để tăng khả năng hoạt động của tế bào này.

Hầu như toàn bộ tế bào trong cơ thể chúng ta đều có kháng nguyên MHC I để thể hiện "thẻ căn cước" – giúp hệ miễn dịch, cụ thể ở đây là tế bào T CD8+ biết đâu là tế bào bình thường, đâu là tế bào bất thường (bị virus, đột biến...) để tiêu diệt.
Và tế bào ung thư rất khôn, chúng tiến hóa để ẩn mình bằng cách làm giảm hoặc mất hẳn MHC I. Tức là:

• Chúng không trình diện gì cả,
• Giống như xe tháo biển số, trốn khỏi “mắt thần” của tế bào T CD8+.
Đây là chiêu thức lẩn tránh miễn dịch phổ biến nhất của tế bào ung thư.

Lúc này vai trò của tế bào NK rất quan trọng, không cần theo cách làm của các tế bào khác là phải “kiểm tra thẻ căn cước” (tức là xác định kháng nguyên) rồi mới ra tay, NK có khả năng ra quyết định tiêu diệt ngay lập tức nếu phát hiện kẻ lạ khả nghi. Nó tiêu diệt những tế bào vắng mặt MHC I. NK giống như đội tuần tra phát hiện ra: "Ơ kìa! xe này không có biển số! Chắc chắn có vấn đề → xử lý ngay!". Đó là những tế bào như:
• Tế bào ung thư (thường thiếu các phân tử nhận diện chuẩn – gọi là MHC I)
• Tế bào bị nhiễm virus (bị “ngụy trang” hoặc thay đổi bên ngoài)

𝑽𝒊̀ 𝒔𝒂𝒐 𝒕𝒆̂́ 𝒃𝒂̀𝒐 𝒖𝒏𝒈 𝒕𝒉𝒖̛ 𝒍𝒂̣𝒊 𝒈𝒊𝒂̉𝒎 𝑴𝑯𝑪 𝑰 𝒅𝒖̀ 𝒃𝒊𝒆̂́𝒕 𝒔𝒆̃ 𝒃𝒊̣ 𝑵𝑲 "𝒔𝒐𝒊"?

Tế bào ung thư luôn phải cân bằng giữa né tránh tế bào T và trốn thoát khỏi NK.
• Nếu giữ MHC I: dễ bị tế bào T tiêu diệt
• Nếu giảm MHC I: dễ bị NK phát hiện
Nhưng nhiều loại ung thư chọn giảm MHC I, vì:
• Tế bào T có trí nhớ miễn dịch mạnh, nếu đã “ghim” mục tiêu sẽ truy lùng lâu dài.
• NK có thể bị yếu đi nếu người bệnh suy giảm miễn dịch, stress, thiếu ngủ, dinh dưỡng kém...

Do đó với bệnh nhân ung thư cần tăng hoạt tính và số lượng tế bào NK. Các nghiên cứu khoa học cho thấy, một số thói quen tưởng như đơn giản lại có tác dụng tăng NK mạnh mẽ:

1. 𝑵𝒈𝒖̉ đ𝒖̉ 𝒈𝒊𝒂̂́𝒄 𝒗𝒂̀ 𝒏𝒈𝒖̉ 𝒔𝒂̂𝒖
• Thiếu ngủ làm giảm mạnh số lượng NK.
• Một giấc ngủ chất lượng giúp cơ thể tái tạo năng lượng và tăng sản sinh NK tự nhiên.
Nên ngủ trước 22h, ngủ sâu ít nhất 6–7 tiếng mỗi đêm.

2. 𝑻𝒂̣̂𝒑 𝒕𝒉𝒆̂̉ 𝒅𝒖̣𝒄 𝒏𝒉𝒆̣ 𝒏𝒉𝒂̀𝒏𝒈 𝒉𝒂̆̀𝒏𝒈 𝒏𝒈𝒂̀𝒚
• Tập vận động mức độ vừa phải (đi bộ, yoga, khí công…) làm tăng cả số lượng và khả năng tiêu diệt của NK.
• Khi vận động, lưu lượng máu trong cơ thể tăng lên, giúp các tế bào miễn dịch, bao gồm tế bào NK, dễ dàng di chuyển đến các khu vực cần "giám sát" hơn.

3. 𝑨̆𝒏 𝒖𝒐̂́𝒏𝒈 𝒏𝒖𝒐̂𝒊 𝒅𝒖̛𝒐̛̃𝒏𝒈 𝒎𝒊𝒆̂̃𝒏 𝒅𝒊̣𝒄𝒉
• Ưu tiên thực phẩm giàu chất chống oxy hóa, vitamin C, kẽm, selen
• Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi, hạt – tránh thực phẩm chế biến sẵn, nhiều đường
• Một số thảo dược tự nhiên cũng hỗ trợ NK như nghệ, gừng, tỏi, trà xanh...

4. 𝑻𝒉𝒖̛ 𝒈𝒊𝒂̃𝒏 𝒕𝒊𝒏𝒉 𝒕𝒉𝒂̂̀𝒏 – 𝒃𝒖𝒐̂𝒏𝒈 𝒃𝒐̉ 𝒍𝒐 𝒂̂𝒖
• Stress mạn tính giảm NK rõ rệt.
• Thiền định, viết nhật ký biết ơn, nghe nhạc nhẹ, dành thời gian với người thân – đều là cách giúp tâm an, NK khỏe.

5. 𝑻𝒊𝒆̂́𝒑 𝒙𝒖́𝒄 𝒕𝒉𝒊𝒆̂𝒏 𝒏𝒉𝒊𝒆̂𝒏 – 𝒂́𝒏𝒉 𝒏𝒂̆́𝒏𝒈
• Ánh nắng buổi sáng giúp tổng hợp vitamin D – một yếu tố quan trọng giúp NK hoạt động tốt hơn.
• Cây xanh, không khí trong lành, đất trời… giúp tâm trí thư giãn, cơ thể cân bằng.
Tế bào NK là chiến binh anh hùng mà cơ thể bạn vốn dĩ đã sở hữu.
Bạn không cần tìm đâu xa – chỉ cần chăm sóc bản thân đúng cách, NK sẽ tự hồi sinh, tự mạnh mẽ và sẵn sàng chiến đấu vì bạn.

Anh Chi

05/04/2025

Tiết trời trong veo sáng cuối tuần.

04/04/2025

BÉO PHÌ VÀ NGUYÊN NHÂN CỦA NÓ

Đôi khi người ta hay thắc mắc vì sao tôi ăn rất ít mà vẫn béo, thậm chí “hít thở không cũng béo”. Tôi viết bài viết này ở một khía cạnh nào đó giúp mọi người có cái nhìn rõ hơn về béo phì.

Thứ 1: DƯ THỪA NĂNG LƯỢNG
Một trong những lý do của béo phì ai cũng biết là do dư thừa năng lượng, năng lượng đưa vào cơ thể nhiều hơn năng lượng mà cơ thể tiêu hao.

Thứ 2: CĂNG THẲNG
Khi bị căng thẳng, cơ thể sẽ tiết ra hormone cortisol. Hormone này được tiết ra do tuyến thượng thận có khả năng chống lại stress và kiểm soát sự căng thẳng. Tuy nhiên Cortisol sẽ làm tăng cảm giác thèm ăn đồng thời làm chậm quá trình trao đổi chất do đó sẽ dẫn đến nguy cơ béo phì nếu căng thẳng kéo dài.

Thứ 3: DƯ THỪA ĐỘC TỐ
Đây là nguyên nhân mà tôi muốn nhấn mạnh ở bài viết này. Cơ chế gây béo phì của độc tố được lý giải ở các điểm chính sau:
- Khi độc tố tăng sinh trong cơ thể thì các tế bào mỡ cũng sẽ tăng sinh theo để "khóa chặt" và vô hiệu hóa các độc tố để chúng không gây hại cho cơ thể. Độc tố làm quá tải các con đường giải độc trong gan đồng thời ngăn chặn các enzym đốt cháy chất béo hoạt động khiến ta rất khó giảm cân.
- Mặt khác độc tố và chất béo sẽ làm hỏng các ty thể và tế bào beta (sản xuất insulin) trong tuyến tụy gây ra tình trạng kháng insulin đẫn đến bệnh tiểu đường tý 2. Đó chính là sự liên quan giữa béo phì và tiểu đường.
- Do đó để giảm cân ta cần tập trung vào 2 việc: thứ nhất là thải độc cho cơ thể, thứ 2 là tăng cường chức năng gan để tăng hiệu quả thải độc.

DO VẬY KHI BẠN ĂN ÍT, TẬP THỂ DỤC ĐỀU ĐẶN MÀ VẪN BÉO THÌ ĐẪ ĐẾN LÚC BẠN CẦN PHẢI THẢI ĐỘC CHO CƠ THỂ CỦA BẠN.

Nguyễn Khoa Anh Chi

03/06/2025

01/06/2025

21/05/2025

10/05/2025

19/04/2025

15/04/2025

09/04/2025

07/04/2025

06/04/2025

05/04/2025

05/04/2025

04/04/2025

Address

Website

Alerts

Contact The Practice

Shortcuts

Share

Category