10/09/2025
⚠️ Đeo đai lưng nhiều: lợi bất cập hại!
Trong phòng khám, tôi gặp không ít bệnh nhân đi đâu cũng “ôm” cái đai lưng. Hỏi kỹ thì hóa ra họ phụ thuộc hoàn toàn vào nó, đến mức gân cơ, dây chằng cột sống yếu dần, không còn tự nâng đỡ nổi. Đây là điều rất đáng lo.
Vấn đề là: khi được kê đai, rất ít người được hướng dẫn hoặc nhớ bs dặn đeo bao lâu, lúc nào cần đeo, lúc nào phải nghỉ. Thế là cái đai vốn để hỗ trợ tạm thời lại biến thành chiếc nạng chống đỡ cả đời.
👉 Vậy nên, cần hiểu rõ: đai lưng chỉ là giải pháp tạm thời, dùng đúng lúc thì tốt, dùng sai thì hại. Quan trọng hơn, muốn cột sống thực sự khỏe, bạn phải biết khi nào cần đeo – khi nào phải bỏ ra – và phải làm gì song song để cơ xương tự khỏe lại.
---
1. Đai lưng: dùng khi nào?
✅ Có ích khi: đau lưng cấp, sau chấn thương, sau mổ, hoặc lúc phải làm việc nặng.
❌ Có hại nếu lạm dụng: đeo suốt ngày, kéo dài nhiều tháng → gân cơ, dây chằng quanh cột sống yếu dần, bỏ đai ra thì lưng càng yếu hơn.
👉 Khuyến cáo thời gian đeo:
Đau lưng cấp: chỉ nên đeo 3–5 giờ/ngày, trong 2–4 tuần.
Sau chấn thương, sau phẫu thuật: 6–12 tuần, có bác sĩ theo dõi.
Lao động nặng: chỉ đeo khi làm, bỏ ra khi nghỉ.
---
2. Góc nhìn Đông y
Cột sống liên hệ với Thận chủ cốt, Can chủ cân.
Đai lưng chỉ như cái nạng – giúp lúc yếu, nhưng nếu dựa mãi thì chính khí càng suy, gân cốt càng kém.
Muốn lưng khỏe: cần bổ thận, dưỡng can huyết, hoạt huyết, khu phong trừ thấp tùy thể bệnh.
Một số bài thuốc kinh điển hỗ trợ cột sống:
🔹 Can huyết hư
Triệu chứng: Hoa mắt, chóng mặt, da xanh, gân cơ co rút, tê mỏi tay chân.
👉 Bài thuốc: Tứ vật thang gia Kê huyết đằng, Câu kỷ tử → dưỡng huyết, mạnh gân.
🔹 Phong hàn thấp
Triệu chứng: Đau lưng ê ẩm, nặng nề, gặp lạnh thì đau tăng, mưa gió trở trời thì khó chịu, vận động hạn chế.
👉 Bài thuốc: Độc hoạt tang ký sinh thang → khu phong, trừ thấp, bổ can thận, mạnh cốt.
🔹 Huyết ứ (sau chấn thương)
Triệu chứng: Đau lưng cố định một chỗ, đau nhói như kim châm, ấn vào thì tăng, có thể sưng bầm.
👉 Bài thuốc: Huyết phủ trục ứ thang → hoạt huyết, hóa ứ, giảm đau.
🔹 Can thận hư
Triệu chứng: Lưng mỏi lâu ngày, yếu chân, đi đứng run rẩy, đầu gối đau, dễ mệt.
👉 Bài thuốc: Lục vị địa hoàng hoàn gia Ngưu tất, Tang ký sinh → bổ can thận, mạnh gân xương.
🔹 Thận dương hư
Triệu chứng: Lưng lạnh, đau nhiều khi gặp lạnh, chân tay lạnh, sinh lý yếu, tiểu nhiều về đêm.
👉 Bài thuốc: Hữu quy hoàn gia Tục đoạn, Cẩu tích → ôn thận dương, kiện gân cốt.
🔹 Thận âm hư
Triệu chứng: Lưng đau âm ỉ, nóng trong, gò má đỏ, miệng khô họng khát, hay bốc hỏa, ngủ kém.
👉 Bài thuốc: Tri bá địa hoàng hoàn gia Tang ký sinh, Ngưu tất → bổ thận âm, giáng hư hỏa.
---
3. Bài tập khoa học cho cơ lưng khỏe
Muốn cột sống vững thì cơ core (bụng – lưng – chậu) phải mạnh. Đây mới là “đai lưng tự nhiên” của cơ thể.
Một số bài tập đã được nghiên cứu chứng minh hiệu quả:
Bird Dog: tăng cơ đa liên, bụng ngang – giúp ổn định cột sống (McGill, 2002).
Plank: khỏe toàn bộ cơ core, không gây áp lực nén lên cột sống (JSCR, 2014).
Bridge (nâng hông): tăng cơ mông – hỗ trợ lưng dưới (Clinical Biomechanics, 2015).
Cat–Cow (yoga): tăng linh hoạt cột sống, giảm đau (JPTS, 2016).
Superman: khỏe cơ dựng sống, giảm đau mạn tính (Spine, 2015).
👉 Tập 15–20 phút mỗi ngày, đều đặn hơn là tập dồn.
---
4. ⚠️ Đai lưng chỉ nên coi là “giải pháp tạm”, không phải để sống chung cả đời.
Dùng đúng lúc: đau cấp, sau chấn thương, sau mổ.
Không lạm dụng: đeo mãi sẽ làm gân cơ yếu đi.
Muốn lưng khỏe bền vững: phải kết hợp tập luyện khoa học + thuốc nếu cần.
👉 Nói dân dã thì: “Đai lưng chỉ như cái nạng, chống tạm thôi. Muốn đi vững thì phải tập cho chính đôi chân – gân xương của mình mạnh lên.”
---
Bs Đoàn Phước Hồng