26/06/2023
ĐIỀU TRỊ U LÀNH TUYẾN GIÁP BẰNG SÓNG CAO TẦN
I. Đại cương
- Tổn thương bướu giáp nhân tuyến giáp chiểm tỷ lệ cao trong dân số, một số nghiên cứu thấy tỷ lệ này chiếm khoảng 50 đến 70% dân số, tuy nhiên đa phần là tổn thương lành tính. Chỉ khoảng 7% trong các tổn thương này là tổn thương ung thư, trong đó ung thư thể nhú chiếm đa số.
- Về các phương pháp điều trị, đối với ung thư nguyên phát và các trường hợp ung thư tái phát, phẫu thuật vẫn là phương pháp cơ bản để điều trị. Đối với các tổn thương lành tính, hiện có nhiều phương pháp điều trị như nội khoa, phóng xạ, phẫu thuật hay can thiệp qua da như tiêm cồn tuyệt đối hay phá hủy bằng sóng cao tần, laser…
- Các tổn thương lành tính kích thước nhỏ, thường không cần thiết phải điều trị, có thể theo dõi định kỳ bằng siêu âm đánh giá tính chất của tổn thương và theo dõi thay đổi kích thước.
- Đối với các tổn thương lành tính kích thước lớn, thường gây ảnh hưởng thẩm mỹ và đè ép các cấu trúc lân cận đặc biêt là khí quản. Đốt sóng cao tần để điều trị các tổn thương này đang dần chiếm ưu thế với ưu điểm là thời gian điều trị nhanh, thường là bệnh nhân ngoại trú, không phải gây mê trong quá trình điều trị, bệnh nhân không bị sẹo sau điều trị.
II. Chỉ định:
- U lành tuyến giáp kích thước lớn (thường có đường kính >1,5 cm) có gây triệu chứng lâm sàng gồm:
+ Đau cổ, nuốt nghẹn, cảm giác có khối vùng cổ, khó chịu và ho.
+ Tạo thành khối lồi vùng cổ gây ảnh hưởng thẩm mỹ.
+ Khối u gây chèn ép, đè đẩy các cấu trúc xung quanh (khí quản, thực quản…)
+ Nhân nóng tuyến giáp gây cường giáp trên lâm sàng.
- Tổn thương tái phát sau điều trị bằng cồn tuyệt đối.
III. Chống chỉ định:
- Ung thư tuyến giáp
- Thận trọng với phụ nữ có thai
- Bệnh nhân bị bệnh tim nặng.
- Bệnh nhân bị liệt dây thanh âm đối bên.
IV. Chuẩn bị.
1. Người thực hiện:
- Bác sỹ CĐHA được đào tạo có kỹ năng làm can thiệp dưới hướng dẫn của siêu âm.
- Y tá (hoặc kỹ thuật viên) phụ: 2 người.
2. Phương tiện
- Máy siêu âm có đầu rò phẳng tần số cao (phần mềm chuyên tuyến giáp).
- Máy đốt sóng cao tần.
3. Thuốc
- Thuốc gây tê tại chỗ: Lidocain 2%.
4. Vật tư tiêu hao thông thường
- Bơm tiêm 3ml, 5ml, 10 ml
- Gel siêu âm vô khuẩn.
- Túi bọc đầu rò siêu âm vô khuẩn.
- Nước cất và nước muối sinh lý
- Bộ dụng cụ can thiệp vô trùng: Khăn có lỗ và không có lỗ, dao, kéo, khay đựng dụng cu…
5. Vật tư tiêu hao đặc biệt
- Kim đốt sống cao tần.
6. Người bệnh
- Người bệnh được giải kỹ thủ thuật để phối hợp với bác sỹ trong quá trình làm thủ thuật.
7. Hồ sơ và phiếu xét nghiệm
- Hồ sơ bệnh án điều trị đầy đủ.
- Có đủ các xét nghiệm đông máu cơ bản, công thức máu và các xét nghiệm chức năng tuyến giáp.
V. Tai biến và xử trí.
- Tụ máu vùng cổ: Thường biến chứng này ít, nên ép khi có hiện tượng tụ máu.
- Tổn thương các dây thần kinh do nhiệt: Thường tự hồi phục trong khoảng 1 tháng.
VI. Tài liệu tham khảo:
1. Deandrea M, Limone P, Basso E, Mormile A, Ragazzoni F, Gamarra E, et al. US- Guied percutaneous radiofrequency thermal ablation for the treatment of solid benign hyperfunctionning or compressive thyroid nodules. Ultrasound Med Biol 2008;34:784-791.
2. Jeong WK, Baek JH, Rhim H, Kim YS, Kwak MS, Jeong HJ, et al. Radiofrequency ablation of benign thyroid : safety and imaging follow-up in 236 patients. Eur Radiol 2008;18:1244-1250
3. Kim YS, Rhim H, Tae K, Park DW, Kim ST. Radiofrequency ablation of benign cold thyroid nodules: initial clinical experience. Thyroid 2006;16:361-367
4. Spiezia S, Garberoglio R, Milone F, Ramundo V, Caiazzo C, Assantin AP, et al. Thyroid nodules and related symptoms are stably controlled two years after radiofrequency thermal ablation. Thyroid 1009; 19:219-225
5. Baek JH, Jeong HJ, Kim YS, Kwak MS, Lee D. Radiofrequency ablation for an autonomously functioning thyroid nodule. Thyroid 2008;18:675-676.
6. Beak JH, Kim YS, Lee D, Huh JY, Lee JH. Benign predominantly solid thyroid nodules: prospective study of efficacy of sonographically guieded radiofrequency ablation versus control condition. AJR Am J Roentgenol 2010;194:1137-1142
