11/10/2021
Viêm đa khớp là gì? Biểu hiện nhận biết và hướng điều trị
Nếu bạn thường xuyên cảm thấy các khớp chân, tay, vai đau nhức đặc biệt vào những ngày trời lạnh hoặc tê cứng toàn thân khi thức dậy buổi sáng thì rất có thể bị đã mắc chứng viêm đa khớp. Bệnh làm ảnh hưởng đến chức năng vận động của người bệnh trầm trọng, thậm chí có thể gây ung thư xương hoặc bại liệt nếu không được điều trị đúng cách.
Viêm đa khớp là gì?
Viêm đa khớp là một thuật ngữ dùng để mô tả tình trạng có hơn 5 khớp cùng bị tổn thương một lúc khiến cơ thể suy yếu nhanh chóng. Đây là một dạng bệnh lý về xương khớp có yếu tố mãn tính thường gặp ở những người lớn tuổi tuy nhiên bệnh đang có xu hướng trẻ hóa với nhiều độ tuổi hơn. Thống kê cho thấy có đến hơn 35% dân số mắc chứng này và con số này đang ngày càng tăng.
Bệnh lý này có thể xảy ra trên rất nhiều vị trí như khớp cổ tay, cổ chân, khớp bả vai, khớp gối, khớp háng.. khiến người bệnh luôn trong tình trạng mệt mỏi không còn sức sống. Khả năng vận động làm việc của người bệnh cũng ảnh hưởng nghiêm trọng khiến chất lượng cuộc sống suy giảm, người bệnh có thể cần nhờ đến sự hỗ trợ của người thân nếu bệnh chuyển sang giai đoạn nặng.
Nguyên nhân sâu xa gây bệnh thường liên quan đến sự thoái hóa cấu trúc xương khiến các sụn khớp bị bào mòn nghiêm trọng tại các đệm đầu của khớp. Các sụn khớp giữa hai đầu xương ngày càng xích lại gần nhau, gây ma sát và đâm vào các mô mềm gây đau nhức.
Những nguyên nhân bên ngoài có thể tác động làm đẩy nhanh quá trình thoái hóa khớp gây bệnh bao gồm
Gặp tác nhân gây bệnh: vi khuẩn, virus, mycoplasma hay một số dị nguyên khác nếu xâm nhập vào cơ thể nhưng không được điều trị dứt điểm có thể đi theo đường máu đến tàn phá các sụn khớp khiến chúng bị hư tổn và lão hóa nhanh chóng hơn. Những người bị các chủng vi khuẩn liên cầu tan huyết nhóm A có trong các bệnh viêm họng mãn tính cũng dễ mắc bệnh cao hơn.
Tuổi tác: Quá trình thoái hóa có liên quan đến sự lão hóa của cơ thể. Do đó những người tuổi càng cao càng dễ mắc các bệnh về xương khớp hơn với các triệu chứng đặc trưng như đau nhức, tê cứng toàn thân.
Giới tính: Các nghiên cứu và khảo sát cho thấy nữ giới là đối tượng dễ mắc viêm đa khớp hơn hẳn nam giới. Yếu tố này có thể liên quan đến các vấn đề như cơ địa, sự thay đổi hormone, do phụ nữ phải đi giày cao gót hay quá trình mang thai…
Yếu tố di truyền: Theo nghiên cứu,nếu trong gia đình có cha hay mẹ mắc bệnh thì thế hệ sau có nguy cơ mắc viêm đa khớp đến 60-75%.
Các yếu tố bên ngoài như: Những người ở trong những nơi có khí hậu lạnh, môi trường ô nhiễm, ẩm thấp làm cơ thể suy yếu, mệt mỏi,… cũng có thể kích là yếu tố kích thích các vấn đề sưng viêm xuất hiện.
Do các bệnh lý: Thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp, gout, các bệnh nội tiết, viêm mạch máu… chính là những yếu tố chính gây nên bệnh này nếu không điều trị dứt điểm trước đó
Hệ miễn dịch kém: một số nghiên cứu cũng cho thấy những người có hệ miễn dịch kém cũng dễ xảy ra tình trạng viêm đa khớp hơn do những rối loạn bất thường hay các vi khuẩn xâm nhập quá mức
Do chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng: Thường xuyên thức khuya, hút thuốc lá, ăn nội tạng động vật, thường xuyên sử dụng nước ngọt có ga chính là các tác nhân làm phát huy và bào mòn sụn khớp nhanh chóng hơn.
Bệnh có thể xảy ra đối xứng giữa các khớp như hai bên khớp cổ tay, cổ chân hoặc chỉ xảy ra ở một bên. Viêm đa khớp dù không làm ảnh hưởng trực tiếp tới tính mạng nhưng lại khiến sức khỏe dần suy giảm, khả năng vận động bị hạn chế, kéo theo cơ thể suy nhược, tinh thần sa sút làm sức khỏe cũng xuống dốc nhanh chóng.
Tùy vào các nguyên nhân trên, có thể chia các dạng viêm đa khớp thường gặp như
Viêm đa khớp do vảy nến: thường liên quan đến những người từng mắc bệnh vảy nến với các triệu chứng xảy ra chủ yếu ở ngón tay và cột sống lưng.
Viêm khớp kinh niên: với các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất cứ cơ quan sụn khớp nào và có thể gây ra các biến chứng liên quan đến tim, phổi hay thị lực
Viêm khớp Alphavirus: liên quan đến các vấn đề nhiễm khuẩn, nhiễm virus như bị muỗi đốt..
Phát hiện và điều trị bệnh sớm sẽ giúp cải thiện bệnh đáng kể. Tuy nhiên với những người già do khả năng tái tạo các tế bào mới đã không còn nên khả năng phục hồi hoàn toàn là rất khó đồng thời việc điều trị cũng kéo dài rất lâu. Do đó điều trị bệnh sớm sẽ giúp kéo dài tuổi thọ lâu hơn cũng như không làm ảnh hưởng quá nhiều đến chất lượng sống cho người bệnh.
Biểu hiện nhận biết viêm đa khớp
Do nguyên nhân gây bệnh rất da dạng, vị trí bệnh cũng rất nhiều nên đôi khi khiến người bệnh bị bối rối trong việc nhận biết dấu hiệu gây bệnh. Bệnh có xấu phát từ những căn bệnh mãn tính trước đó nên khi gặp các triệu chứng đau nhức nhiều người bệnh thường rất chủ quan và nghĩ chỉ là cơn đau thông thường nên không đi khám ngay làm bệnh biến chứng nghiêm trọng hơn.
Các giai đoạn và triệu chứng đặc trưng của bệnh như sau
Giai đoạn khởi phát
Hầu hết ở giai đoạn khởi phát người bệnh có rất ít các triệu chứng hoặc chỉ có các cơn đau nên người bệnh rất khó để phát hiện. Các dấu hiệu lúc này cũng khá nhẹ nên thường có tiên lượng điều trị tốt hơn. Tuy nhiên trong một số trường hợp có liên quan đến các bệnh lý trước đó thì ngày giai đoạn khởi phát cũng tiềm ẩn nhiều vấn đề nghiêm trọng.
Các triệu chứng chủ yếu trong giai đoạn này bao gồm
Sốt nhẹ đặc biệt với những người mắc bệnh có liên quan đến yếu tố vi khuẩn, virus sẽ thường bị sốt cao trong thời gian dài và liên tục.
Mệt mỏi, gầy sút, ra nhiều mồ hôi dù trời lạnh hay khi không vận động. Cơ thể toát mồ hôi lạnh trông xanh xao và thiếu sức sống.
Tê các đầu chi như ngón tay, ngón chân nhất là khi làm việc hay đứng lâu trong một tư thế
Giai đoạn này thường chỉ kéo dài trong vài tuần, đôi khi cũng có thể vài tháng tùy theo nguyên nhân gây bệnh, sau đó chuyển sang giai đoạn toàn phát với tốc độ phát bệnh cực nhanh và nguy hiểm.
Tron giai đoạn này nếu người bệnh thấy đau nhức nhẹ và đi khám sớm bằng cách chụp x-quang, chụp phim thì có thể hỗ trợ việc phát hiện bệnh sớm hơn.
Giai đoạn toàn phát
Giai đoạn này bệnh tiến triển cực kỳ nhanh chóng với các triệu chứng rất dễ nhận biết. Các cơn đau lúc này có xu hướng rõ ràng với tần suất xuất hiện nhiều hơn khiến người bệnh vô cùng mệt mỏi. Cụ thể các triệu chứng của giai đoạn này như sau
Đau khớp
Đây là dấu hiệu rõ ràng nhất để nhận biết các bệnh về xương khớp. với người bị chứng đa khớp, cơn đau không chỉ xuất hiện ở một vị trí mà rất nhiều vị trí, đặc biệt và các cơ quan có tính đối xứng như các khớp bả vai, cổ tay, khuỷu tay hay cả trên ngón tay, ngón chân, đầu gối, khớp háng.. khiến toàn thân người bệnh luôn trong tình trạng ê ẩm, thiếu sức sống, chỉ muốn nằm một chỗ.
Cơn đau mới đầu chỉ âm ỉ cả ngày và có xu hướng bùng phát hơn khi về đêm rạng sáng hoặc khi trời đổ lạnh. Những người nằm điều hòa cũng dễ gặp cơn đau nhức nặng nề hơn. Dù nghỉ ngơi nhưng cơn đau vẫn xuất hiện khiến người bệnh không ngủ được và suy nhược nhanh chóng.
Cứng khớp
Người viêm đa khớp thường cảm thấy không thể cử động được chân tay linh hoạt do các khớp bị tê cứng. Việc gập duỗi đầu gối hay các ngón tay. Các khớp chân, đầu gối, cánh tay khó cử động, các ngón tay khó nắm chặt, khớp vai bị căng
cứng và khó quay bả vai.
Đặc biệt vào buổi sáng, người bệnh có thể bị tê cứng khớp trên toàn thân khô thể cử động hay đứng lên được và có thể duy trì trạng thái này trong vòng nửa tiếng.
Nóng da
Bệnh nhân có thể cảm thấy rõ tại các vùng sụn khớp bị tổn thương như các ngón tay, đầy gối, cổ tay cổ chân khi sờ vào sẽ cảm thấy nóng ran, có dấu hiệu sưng đỏ chuyển thành màu hồng. Hoặc nhìn vào có thể thấy vùng da này có màu đậm hơn hẳn xung quanh kể cả khi trời không lạnh. Đó chính là dấu hiệu cho thấy các phản ứng viêm đang xảy ra tại đây.
Một số triệu chứng khác
Tùy vào từng nguyên nhân gây bệnh, bệnh nhân còn có thể gặp rất nhiều triệu chứng khác như
Có các tiếng kêu lạo xạo hay lục cục tại khớp di di chuyển, vận động hay cầm nắm do các khớp xương bên trong đang chà xát vào nhau.
Có thể xuất hiện các hạt dưới da trên xương, tại các vị trí gần khớp khuỷu tay, hoặc trên xương chày và quanh khớp cổ tay.
Có thể bị sốt cao tới 41 độ, người nóng ra do liên quan đến các vấn đề nhiễm khuẩn.
người bệnh thiếu ngủ, không ăn uống được và bị những cơn đau hành hạ khiến cơ thể suy nhược và xanh cao trông thấy.
Biến chứng của viêm đa khớp
Viêm đa khớp được đánh giá là một bệnh nguy hiểm không chỉ làm ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm tàn phá dần hệ thống xương khớp đồng thời suy giảm chức năng của một số cơ quan nội tạng trong cơ thể. Do đó những người bị viêm đa khớp giai đoạn toàn phát có thể bị rút ngắn tuổi thọ nếu không điều trị đúng cách kịp thời.
Các biến chứng viêm đa khớp có thể xảy ra bao gồm
Biến dạng khớp: thống kê có tới 90% người bệnh mắc viêm đa khớp ở giai đoạn toàn phát đều bị biến dạng khớp. Dù sau điều trị người bệnh vẫn có thể gặp tình trạng cầm nắm hay đi lại khó khăn, bàn tay khó nắm chặt.
Tổn thương thần kinh ngoại biên: tình trạng viêm đa khớp lâu ngày có thể làm ức chế quá trình dẫn truyền thần kinh tại não liên kết với các cơ quan lân cận. Trong trường hợp người bệnh có thể bị tổn thương thần kinh ngoại biên với căn bệnh như hội chứng ống cổ tay.
Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch: người bệnh viêm đa khớp thường có nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch cao hơn gấp 4 lần so với những người khác. Các thống kê cũng chỉ ra rằng có đến hơn 30% những người viêm đa khớp gặp biến chứng về tim mạch, đặc biệt có khoảng 50% có thể tử vong trong thời gian ngắn sau đó.
Ung thư xương: đây là một trong những biến chứng nguy hiểm có tiên lượng cực kỳ xấu. Do các triệu chứng của ung thư xương thường không quá rõ ràng nên người bệnh thường rất khó phát hiện sớm. Hầu hết người bệnh thường phát hiện trong giai đoạn cuối và có nguy cơ tử vong rất cao.
Liệt cơ tàn phế: viêm đa khớp có liên quan trực tiếp đến hệ thống xương khớp. Các sụn khớp bị tàn phá nghiêm trọng và không còn khả năng phục hồi. Thống kê cho thấy có đến 10 – 15% người bị viêm đa khớp đều bị bại liệt, mất khả năng vận động tàn phế mà ảnh hưởng trầm trọng tới sức khỏe và tinh thần.
