22/08/2023
Trào ngược dạ dày – thực quản là hiện tượng các dịch tiêu hóa(HCl, pepsin) đi ngược từ dạ dày lên thực quản, gây ra các triệu chứng điển hình: ợ hơi, ợ nóng, ợ chua, buồn nôn, nôn, đau tức ngực, nhiều nước bọt, khàn giọng, đau họng, ho hen, khó nuốt…Nếu không phát hiện sớm bệnh, việc điều trị sẽ khó khăn, bệnh dễ tái phát và có thể để lại nhiều biến chứng.
Nguyên nhân làm tái phát trào ngược dạ dày thực quản
a. Giai đoạn đầu của bệnh thường bị coi nhẹ và bỏ qua.
Nếu được phát hiện và điều trị ngay từ giai đoạn đầu, khả năng phục hồi của niêm mạc thực quản lớn, người bệnh chỉ cần điều trị ngắn ngày và khả năng tái phát cũng thấp. Những triệu chứng ở giai đoạn đầu của trào ngược dạ dày là ợ hơi, ợ chuacũng gặp cả ở người bình thường, đặc biệt sau khi ăn no hay khi nằm. Do vậy, chúng thường bị coi nhẹ và bỏ qua. Đa phần người bệnh chỉ điều trị khi bệnh đã nặng, do vậy việc điều trị vừa khó mà bệnh lại dễ tái phát.
b. Dễ nhầm trào ngược với các bệnh khác
Khi bệnh tiến triển nặng hơn, người bệnh sẽ có cảm giác nóng rát thực quản, tức ngực, khó nuốt, buồn nôn, đắng miệng, khàn giọng, ho khan kéo dài. Do vậy nhiều bệnh nhân hiểu nhầm rằng mình mắc các bệnh về đường hô hấp: viêm họng, viêm thanh quản… và tự ý điều trị. Việc điều trị không đúng cách hoặc chủ quan không thăm khám làm cho triệu chứng trào ngược không thuyên giảm, khi có tác nhân gây kích thích, bệnh dễ tái phát trở lại.
c. Thói quen sinh hoạt, làm việc không điều độ tăng khả năng tái phát trào ngược
Vận động hoặc nằm ngay sau khi ăn.
Ăn không đúng bữa hay bỏ bữa.
Ăn quá muộn hoặc ăn đêm.
Ăn những chất chua cay, chất kích thích.
Lo lắng, căng thẳng thần kinh thường xuyên.
Thường xuyên thức khuya.
Hút thuốc lá.
Uống rượu bia.
Tất cả những thói quen sinh hoạt trên đều làm tăng nguy cơ mắc cũng như tái phát của bệnh trào ngược dạ dày – thực quản.
d. Các thuốc chống tiết acid không có tác dụng lâu dài
Các thuốc chống tiết acid, nhóm ức chế bơm proton, hay thuốc đối kháng H2 tác động nhanh làm giảm tiết acid, nhờ vậy niêm mạc thực quản bị tổn thương có thời gian phục hồi.Tuy nhiên, hạn chế của các thuốc này là chỉ giúp giảm về mặt triệu chứng trong ngắn hạn; khi ngừng thuốc các triệu chứng có thể lại quay về.
Dịch dạ dày được ví như một ly cocktail hỗn hợp giữa axit clohyric (HCl), enzyme tiêu hóa và pepsin để tiêu hóa thức ăn.Pepsin chỉ được kích hoạt trong môi trường có tính axit cao. Khi lượng axit HCl xuống thấp do sử dụng thuốc chống tiết axit, pepsin không thể hoạt động, gây ra tình trạng khó tiêu. Thức ăn ứ trệ dẫn đến kích thích mở cơ vòng thực quản dưới. Vì vậy, ngăn chặn axit bằng thuốc chỉ là giải pháp tạm thời, theo thời gian nó còn có thể làm trầm trọng thêm vấn đề tiêu hóa. Việc cần làm là tìm ra căn nguyên của bệnh để điều trị.
2. Giải pháp ngăn bệnh trào ngược dạ dày – thực quản tái phát
a. Nâng cao kiến thức về bệnh trào ngược dạ dày thực quản
Nếu người bệnh có tình trạng ợ hơi nhiều lần trong một ngày; hay ợ chua, ợ nóng trên 3 lần/tuần và kéo dài trên 2 tuần, cần nghĩ ngay đến bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
Một trong những yếu tố giúp phân biệt bệnh trào ngược với các bệnh lý về tim mạch hay hô hấp khác là trước khi có các biểu hiện tức ngực, đau họng, ho hen… người bệnh có một thời gian dài có các triệu chứng ợ hơi, ợ chua hay ợ nóng.
b. Tạo lập chế độ ăn uống, sinh hoạt lành mạnh, hợp lí
Chế độ làm việc, sinh hoạt và ăn uống khoa học, hạn chế căng thẳng thần kinh và tập thể dục giúp phòng tránh và hạn chế bệnh trào ngược dạ dày thực quản tái phát.
Đặc biệt, người bệnh cần tránh các thực phẩm ảnh hưởng đến áp lực cơ thắt thực quản hoặc kích thích thực quản như: đồ ăn nhiều chất béo, đồ chiên rán, bia rượu, cà phê, đồ uống có ga, trái cây có tính chua. Không ăn quá no, không nằm và vận động mạnh ngay sau khi ăn.
c. Giải quyết căn nguyên của bệnh theo phương pháp Đông y
Khác với Tây y, Đông Y quan niệm điều trị bệnh trào ngược dạ dày thực quản phải tác động từ căn nguyên của bệnh, cụ thể là cân bằng lượng axit tiết ra và đảm bảo thức ăn trong dạ dày phải được tiêu hóa tốt, không bị ứ trệ. Công thức kết hợp 6 vị: Khôi tía, Cam thảo, Loét mồm, Tam thất nam, Cỏ lào, Khương hoàng là một giải pháp giải quyết căn nguyên bệnh trào ngược dạ dày – thực quản. Trong đó:
Khôi tía và Cam thảo có tác dụng làm dịu dây thần kinh số 10, từ đó giúp cân bằng việc tiết axit (axit không bị thừa nên không gây viêm, loét, không tăng áp lực lên cơ thắt thực quản dưới; cũng không bị thiếu nên việc tiêu hóa thức ăn vẫn tốt).
Loét mồm kếp hợp với Tam thất nam giúp giáng nghịch, chống hiện tượng trào ngược.
Kết hợp Khôi tía với Cỏ lào giúp các vết loét, tổn thương mau lành.
Khôi tía và Loét mồm giúp chống đau rát.
Khương hoàng giúp lên da non, làm lành vết loét, tăng cường chức năng tiêu hóa.
Cam thảo giúp an thần, giảm căng thẳng thần kinh.
