15/10/2016
Những Thực Phẩm Cho Bệnh Nhân Viêm Khớp Dạng Thấp
Với bệnh nhân bị viêm khớp nói chung và bệnh nhân viêm khớp dạng thấp nói riêng thì ngoài việc điều trị bệnh này bằng các loại thuốc thì chế độ ăn uống sinh hoạt cũng không kém phần quan trọng để bệnh nhân có thể tiến triển hơn trong quá trình điều trị hay ít nhất bệnh nhân cũng có thể giảm bớt phần nào gánh nặng của bệnh . Dưới đây là những thực phẩm cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp :
Dinh dưỡng cần đảm bảo cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp :
Nếu bệnh đã diễn tiến nhiều năm, các khớp đã bị biến dạng, liệu pháp tự nhiên không thể phục hồi nguyên vẹn các khớp nhưng có thể giúp người bệnh giảm bớt đau đớn và không phải lệ thuộc vào những loại thuốc độc hại.
Những thực phẩm cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp
Giảm cân : Việc giảm cân nặng cơ thể sẽ giúp ích cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp nếu có hiện tượng quá cân, giảm cân giúp giảm áp lực cơ thể lên các khớp ở chân, giảm sự phá hủy khớp, giúp giảm đau và giảm cứng khớp.
Glucose : Ăn đầy đủ các thức ăn giàu chất bột như cơm, mì, khoai củ để không bị thiếu dinh dưỡng. Nếu bệnh nhân Viêm khớp dạng thấp đang được dùng các loại thuốc có corticoid cortison, prednisolon, medexa…, cần tránh các thức ăn có nhiều đường như bánh ngọt, chè…
Protein : Dùng 50 g thịt, 100 g đậu đỗ mỗi ngày. Có thể ăn 3-4 quả trứng/tuần (người có cholesterol máu cao cần giảm xuống 1-2 quả /tuần). Các loại thực phẩm giàu chất đạm như thịt cá, trứng, sữa, ngêu sò, tào phớ và đậu các loại... đều có lợi cho sức khỏe. Chú ý chỉ ăn thịt nạc bỏ da, không ăn phủ tạng. Nên thay bớt đạm động vật bằng đạm thực vật. Cần tăng cường uống sữa vì đây là nguồn cung cấp canxi quan trọng, rất tốt cho người bệnh khớp.
Lipid :
Một số nghiên cứu cho thấy chất béo bão hòa có thể làm tăng phản ứng viêm trong cơ thể. Những thức ăn chứa lượng cao chất béo bão hòa là các sản phẩm động vật: thịt lợn hun khói, thịt bò, bơ… có thể làm tăng prostaglandin. Prostaglandin là chất gây ra viêm, đau, sưng và phá hủy khớp ở những người viêm khớp dạng thấp.
Thêm vào đó, thịt động vật chứa lượng lớn acid arachidonic, một acid béo biến đổi thành hóa chất tiền viêm trong cơ thể. Một số người Viêm khớp dạng thấp khi dùng chế độ ăn chay sẽ giảm được triệu chứng đau và cứng khớp.
Bệnh nhân cũng không nên dùng quá 20 g dầu thực vật mỗi ngày. Nên sử dụng dầu lạc, dầu vừng...
Acid béo hệ Omega-3 có khả năng ngăn chặn phản ứng của hệ miễn dịch, giảm phản ứng trong viêm khớp, làm thuyên giảm các triệu chứng của bệnh. Omega-3 có nhiều trong các loại cá béo như: Cá hồi, cá thu, cá trích, cá mòi, cá ngừ...
Một số công trình nghiên cứu khi cho bệnh nhân dùng những liều dầu cá từ 2-4g, thậm chí 5g/ngày, đã cho một số kết quả khá hứa hẹn: khớp bớt cứng và ít đau hơn.
Acid béo omega-6 là một loại dầu thực vật chứa acid linoleic. Nó tồn tại trong dầu bắp, dầu đậu nành, dầu hướng dương, mầm lúa mì, dầu mè. Tiêu thụ quá mức acid béo omega-6 có thể làm tăng nguy cơ các bệnh tim mạch và ung thư, nó cũng có thể kích thích phản ứng viêm hoặc bệnh tự miễn như Viêm khớp dạng thấp.
Những loại vitamin và khoáng chất
Người ta cũng đã chứng minh các thức ăn chứa vitamin E đậu tương, giá đỗ, vừng, lạc, ...có tác dụng giảm đau chống viêm.
Còn beta-carotene tiền Vitamin A có nhiều trong cà rốt, cà chua, bí rợ, rau xanh... và các loại trái cây, rau củ có màu đỏ cũng có công dụng tương tự.
Vitamin C và D có khả năng cải thiện bệnh viêm đau nhức xương khớp.
Acid folic là một vitamin B trong thức ăn và cũng có thể bổ sung từ ngoài. Khi bệnh nhân Viêm khớp dạng thấp điều trị bằng methotrexate thì phải bổ sung acid folic để tạo tế bào hồng cầu. Bổ sung acid folic còn giúp giảm triệu chứng đau và phản ứng viêm cũng như tác dụng phụ của thuốc.
Selenium giúp chống lại gốc tự do gây tổn thương mô cơ thể. Một số nghiên cứu gần đây cho thấy, người bị Viêm khớp dạng thấp có sự giảm selenium trong máu và cần bổ sung. Nếu người bệnh Viêm khớp dạng thấp có dùng corticoide thì cần thiết phải bổ sung canxi và vitamin D giúp củng cố xương.
Trường hợp này cũng nên ăn hoặc uống các chất có nhiều canxi như sữa và các sản phẩm của sữa (pho mát, sữa tươi, chua… và nên ăn thức ăn giàu kali chuối tiêu, rau cải, quả khô….
Rau xanh và chất xơ :
Những chuyên gia dinh dưỡng cho biết những loại rau xanh và ngũ cốc thô, các loại đậu, các loại hạt còn nguyên lớp vỏ lụa bên ngoài chứa rất nhiều chất xơ, sinh tố và khoáng chất có tính năng giải độc, chống béo phì và tăng cường sức đề kháng, những yếu tố hữu ích cho việc điều trị và phục hồi sức khoẻ trong bệnh thấp khớp.
Thật vậy các loại rau có lá màu xanh đậm hoặc vàng có chứa nhiều chất chống oxy hoá như beta-cryptoxanthin, zeaxanthin và Vit C có thể phòng chống hiệu quả các chứng bệnh viêm khớp.
Ăn ngũ cốc thô và rau quả tươi thay thế cho phần lớn những loại thực phẩm công nghiệp hoặc chế độ ăn có nhiều đạm động vật là yếu tố rất quan trọng trong việc phòng ngừa và điều trị loại bệnh này. Mặt khác, lớp vỏ ngoài của các loại ngũ cốc có nhiều sinh tố nhóm B.
Nên dùng trên 300 g rau và 200 g hoa quả mỗi ngày. Chất xơ trong rau trái giúp giảm cholesterol máu, tránh táo bón vốn là tình trạng thường gặp ở người bệnh khớp.
Món ăn cho viêm khớp dạng thấp
Trong Đông y có nhiều phương trị liệu cho bệnh viêm đa khớp dạng thấp, nhưng đặc biệt hơn là những món ăn thuốc cũng có giá trị chữa chứng này hiệu quả, nhất là đối với người ngại uống thuốc.
Đông y khuyên trong ăn uống đối với chứng bệnh này cần ăn những thức ăn thanh đạm, mát, lại có tác dụng thanh nhiệt như rau cần, rau mã thầy, sọ hoa cúc, câu kỷ tử, thảo đầu, mã lan đầu... ăn nhiều hoa quả như dưa hấu, nước mía, nước lê, nước mã thầy..., kiêng ăn những thức cay gây kích thích như ớt, gừng, tỏi, quế...Dưới đây là những thực phẩm tốt cho bệnh nhân xương khớp !
Lươn với rượu :
- Lươn loại to mỗi con trên 500g 4-6 con, rượu một ít.
- Lấy rượu cho vào lươn đảo đều, khi thấy lươn đã ráo lấy ra bỏ ruột sấy khô, tán nhỏ thành bột cất đi sử dụng dần.
- Mỗi ngày uống 2 lần, mỗi lần 15g trộn với 2 thìa canh rượu, rồi chiêu với nước sôi.
Rượu hổ cốt:
- Xương bò 60g thay xương hổ, sừng linh dương 60g, thược dược phiến 60g, rượu trắng 100g.
- Thuốc cho vào trong túi vải để ngâm trong rượu trắng sau 10 ngày lấy ra uống. –
Ngày uống một lần, mỗi lần một chén con (30ml) vào lúc đói.
Lộc nhung, câu kỷ tử:
- Lộc nhung nhung hươu 5g, câu kỷ tử 20g, rượu trắng 1 lít,
- Cho nhung hươu và câu kỷ tử vào rượu trắng ngâm trong bình đậy kín nắp, sau một tuần là sử dụng được. Mỗi ngày uống một lần, mỗi lần uống một chén chừng 25-40ml , cứ 15 ngày là một liệu trình
Món đu đủ, mễ nhân :
- Đu đủ 10g, mễ nhân sống 30g,
- Hai thứ rửa sạch cho vào nồi nhỏ, đổ vào một bát to nước, để nhỏ lửa đun khi thấy mễ nhân nhừ thì cho vào một thìa đường trắng, rồi sấy khô và bắc ra.
- Sử dụng làm bữa ăn điểm tâm. Cần ăn một thời gian dài.
Món thịt mèo và tỏi :
- Thịt mèo 250g, tỏi 30g, dầu, muối, mì chính.
- Rửa sạch thịt mèo, thái miếng, tỏi bóc bỏ vỏ, cho cả 2 thứ vào nồi, cho các thứ dầu, muối hầm nhừ cho mì chính vào là đem ra ăn.
Thịt dê và cà rốt:
- Thịt dê 500g, cà rốt 250g, gia vị vừa đủ.
- Cà rốt và thịt dê rửa sạch thái miếng, ướp gừng tươi xào trong chảo dầu nóng 5 phút, sau cho chút rượu, xì dầu, muối tinh, nước vừa đủ, hầm nhừ trong 15 phút, sau đó cho vào nồi đất cùng vỏ quýt và 3 bát nước, đun to lửa đun đến sôi, hạ nhỏ lửa, đun thêm 2 giờ nữa cho thật nhừ mới bắc ra, sử dụng làm thức ăn kèm trong bữa cơm.
Rượu nếp ngũ gia bì:
- Ngũ gia bì 50g, gạo nếp 500g, men rượu vừa đủ.
- Rửa sạch ngũ gia bì, ngâm sạch, sau sắc lấy 2 lần nước thuốc rồi cho gạo nếp vào nấu thành cơm khô, rải ra mẹt hay ngâm chờ nguội thì rắc men rượu vào trộn đều đưa đi ủ như làm rượu nếp cái.
- Khi được hằng ngày ăn 2 lần, mỗi lần một bát nhỏ.
Những thực phẩm cần tránh cho bệnh nhân viêm khớp dạng thấp
Giảm lượng phốt pho đưa vào cơ thể. Vì nếu lượng phốt-pho cao sẽ dẫn đến giảm canxi. Canxi bị mất đi nhiều sẽ làm bệnh tiến triển xấu đi. Thực phẩm giàu phốt-pho là thịt, phủ tạng, thịt đã qua chế biến. Thịt đỏ cũng chứa nhiều a-xít uric không tốt cho bệnh nhân.
Thịt đỏ và các sản phẩm bơ sữa cần giảm mặc dù những thực phẩm này rất giàu protein, vitamin và khoáng chất bởi vì chúng chứa nhiều chất béo bão hòa làm tăng viêm.
Nói không với đồ ăn nhanh, thức ăn sẵn, thức ăn chiên quá kỹ và nhiều dầu . Những loại thực phấm hấp dẫn này chứa quá nhiều dầu và chất béo.
Tránh các thực phẩm có thể gây ra dị ứng vì chúng càng làm cho tình trạng viêm trở nên tồi tệ hơn như ngô, sản phẩm bơ sữa đã qua chế biến, quả thuộc họ cam quýt. Giảm muối, đường và rượu vì chúng làm giảm sự hấp thu can-xi của cơ thể. Ngoài ra, các đồ uống ngọt cũng nên tránh bởi chúng chứa rất nhiều đường và hàm lượng phốt-pho cao. Không nên ăn thực phẩm quá mặn hoặc quá nhạt. Cần hạn chế lượng muối ở mức không quá 10 g/ngày và đường ở mức 20 g/ngày.
Thực phẩm giàu a-xít oxalic như nam việt quất, mận, củ cải cũng không nên ăn.
Nghiên cứu gần đây công bố trên Annals of Reumatic Diseases 2008 kết luận uống bia rượu có thể làm giảm đáng kể cơ may bị vi. Tại sao như vậy thì các nhà khoa học chưa biết chính xác nhưng cần thiết phải báo bác sĩ điều trị biết việc uống bia rượu vì nó sẽ tương tác với thuốc điều trị, đặc biệt là khi dùng methotrexate mà uống rượu bia thì làm tình trạng nặng nề hơn do sự tổn thương gan.
Ngoài những nhóm thực phẩm nên dùng nói trên, những người mắc bệnh thấp khớp nên hạn chế 3 nhóm thực phẩm không có lợi. Một, thực phẩm từ động vật có vỏ, thịt đỏ, nhất là những người mắc bệnh gout vì nó làm tăng axít uric máu, gây đau. Hai, các loại dầu hướng dương, dầu ngô và dầu đậu nành bởi giàu axít Omega-6, làm tăng viêm nhiễm. Ba là thực phẩm giàu đường, thủ phạm gây viêm nhiễm rất mạnh. Chưa hết, đường còn gây nhiều hiểm hoạ khác như tăng cân do giàu calo, làm tăng trọng lượng đè lên các khuỷu khớp, gây đau và gây biến dạng sụn
