12/10/2024
Vào ngày 02/9/2024, nhân dân xã Diễn Lợi nhận được thông báo số 683/TB-UBND ngày 30/08/2024 kết luận của Lãnh đạo tại buổi làm việc về quy trình thủ tục đầu tư xây dựng nghĩa trang, cơ sở hỏa táng tại xã Diễn Lợi, huyện Diễn Châu. Qua nội dung bản kết luận trên của Lãnh đạo Tỉnh Nghệ An cùng thực tế của địa phương, Chúng tôi nhận định cuộc sống của người dân xã Diễn Lợi sẽ bị tác động vô cùng lớn và sẽ gây ra đảo lộn cuộc sống của nhân dân. Các vấn đề quy hoạch của dự án, chúng tôi còn nhiều thắc mắc và kiến nghị dưới đây:
Về mặt pháp lý, chúng tôi nhận thấy Dự án trên có nhiều vấn đề không phù hợp với các quy định của pháp luật, cụ thể như sau:
Về vấn đề quy hoạch:
- Mục V.1.đ tại Quyết định số 1059/QĐ-TTg, ngày 14/9/2023 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 về Phân bố các khu nghĩa trang, cơ sở hỏa táng và nhà tang lễ xác định rõ việc xây dựng công viên nghĩa trang tại Huyện Hưng Nguyên và Huyện Nghĩa Đàn; không đặt tại Huyện Diễn Châu, cụ thể Quyết định trên ghi rõ: “Định hướng quy hoạch xây dựng nghĩa trang, cơ sở hỏa táng tập trung ở đô thị theo quy hoạch đô thị, nghĩa trang tập trung xã theo định hướng quy hoạch nông thôn; bố trí nhà tang lễ tại các đô thị bảo đảm tiêu chuẩn về phân loại đô thị; di dời đối với các nghĩa trang trong khu vực phát triển đô thị hoặc không bảo đảm về môi trường. Hình thành 02 công viên nghĩa trang tại huyện Hưng Nguyên (quy mô dự kiến 80 - 100 ha) và huyện Nghĩa Đàn (quy mô dự kiến 50 ha)”.
- Quyết định số 2485/QĐ-UBND ngày 11/8/2023 của UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt Quy hoạch xây dựng vùng huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 có quy định: “Khuyến khích nhân dân bỏ dần hình thức hung táng, chuyển sang hình thức hỏa táng. Quy hoạch 02 nghĩa trang tập trung cấp vùng tại xã Diễn Lợi quy mô 60ha và cấp huyện tại xã Diễn Yên 15ha”. Mặc dù Quyết định 2485/QĐ-UBND về quy hoạch vùng huyện Diễn Châu có quy định về việc quy hoạch nghĩa trang cấp vùng tại xã Diễn Lợi. Tuy nhiên, Quyết định này được ký ban hành trước Quyết định số 1059/QĐ-TTg về quy hoạch tỉnh Nghệ An. Trong khi đó, tại khoản 3, khoản 4 Điều 6 Luật Quy hoạch năm 2017 về mối quan hệ giữa các loại quy hoạch quy định:
“Điều 6. Mối quan hệ giữa các loại quy hoạch
…
3. Quy hoạch vùng phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia; quy hoạch tỉnh phải phù hợp quy hoạch vùng, quy hoạch cấp quốc gia. Trường hợp quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh có mâu thuẫn với quy hoạch ngành quốc gia thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch ngành quốc gia và quy hoạch tổng thể quốc gia. Trường hợp quy hoạch vùng có mâu thuẫn với nhau, quy hoạch tỉnh có mâu thuẫn với nhau thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch cao hơn; trường hợp quy hoạch tỉnh có mâu thuẫn với quy hoạch vùng thì phải điều chỉnh và thực hiện theo quy hoạch vùng và quy hoạch cấp quốc gia.
4. Quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn phải phù hợp với quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh.”
Như vậy:
Quy hoạch của Huyện Diễn Châu phải phù hợp với quy hoạch của Tỉnh Nghệ An. Do đó, quy hoạch của Huyện Diễn Châu được ban hành trước nên cần phải điều chỉnh, sửa đổi để thống nhất với quy hoạch của tỉnh Nghệ An.
Hiện tại, Quy hoạch tỉnh không có nội dung về hình thành công viên nghĩa trang tại huyện Diễn Châu nên nội dung nêu trong Thông báo số 683/TB-UBND ngày 30/8/2024 của UBND tỉnh Nghệ An về Kết luận của Lãnh đạo tỉnh tại buổi làm việc về quy trình, thủ tục đầu tư xây dựng nghĩa trang, cơ sở hỏa táng tại xã Diễn Lợi, huyện Diễn Châu về việc “Dự án nghĩa trang, cơ sở hỏa táng tại xã Diễn Lợi là nghĩa trang tập trung cấp vùng theo quy hoạch tỉnh Nghệ An thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 1059/QĐ-TTg…” là chưa chính xác và không có căn cứ pháp lý.
Theo quy định tại khoản 3 Điều 35 Luật Xây dựng năm 2014, được sửa đổi, bổ sung một số điều của 37 Luật có liên quan đến quy hoạch năm 2018 quy định quy hoạch nông thôn được điều chỉnh khi thuộc một trong các trường hợp “Có sự điều chỉnh của quy hoạch cao hơn”. Vì vậy, Quyết định 2485/QĐ-UBND của UBND tỉnh về quy hoạch xây dựng huyện Diễn Châu cần được điều chỉnh cho phù hợp với Quyết định số 1059/QĐ-TTg về quy hoạch tỉnh Nghệ An theo hướng huỷ bỏ nội dung quy hoạch nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại xã Diễn Lợi nêu trên.
Điều 55 Nghị định 08/2022/NĐ-CP ngày 10/01/2022 của Chính phủ Quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường quy định rõ: khu mai táng, hỏa táng phải phù hợp với quy định của Chính phủ về xây dựng, quản lý, sử dụng nghĩa trang và cơ sở hỏa táng, trừ trường hợp đặc thù. Do đó, việc lập quy hoạch Dự án nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại xã Diễn Lợi là không phù hợp.
Về trách nhiệm lấy ý kiến về quy hoạch xây dựng đối với cộng đồng dân cư
Luật Xây dựng năm 2014, được sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật sửa đổi 37 Luật có liên quan đến quy hoạch năm 2018 quy định: Cơ quan, chủ đầu tư tổ chức lập quy hoạch xây dựng có trách nhiệm lấy ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư có liên quan về nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng. Ủy ban nhân dân có liên quan có trách nhiệm phối hợp với cơ quan tổ chức lập quy hoạch xây dựng, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng trong việc lấy ý kiến. Đối với nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ thì Bộ Xây dựng có trách nhiệm lấy ý kiến các bộ, cơ quan, tổ chức khác ở trung ương có liên quan; Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm lấy ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân và cộng đồng dân cư có liên quan ở địa phương. Các ý kiến đóng góp phải được tổng hợp đầy đủ, giải trình, tiếp thu và báo cáo cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét, quyết định.
Về hình thức, thời gian lấy ý kiến, việc lấy ý kiến cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan về nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng được thực hiện bằng hình thức gửi hồ sơ, tài liệu hoặc tổ chức hội nghị, hội thảo. Cơ quan, tổ chức, cá nhân được lấy ý kiến có trách nhiệm trả lời bằng văn bản hoặc góp ý kiến trực tiếp. Việc lấy ý kiến cộng đồng dân cư về nhiệm vụ và đồ án quy hoạch chung xây dựng được thực hiện thông qua lấy ý kiến của đại diện cộng đồng dân cư bằng hình thức phát phiếu điều tra, phỏng vấn. Đại diện cộng đồng dân cư có trách nhiệm tổng hợp ý kiến của cộng đồng dân cư theo quy định của pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở. Thời gian lấy ý kiến về quy hoạch xây dựng ít nhất là 20 ngày đối với cơ quan, 40 ngày đối với tổ chức, cá nhân, cộng đồng dân cư. Cơ quan, tổ chức lập quy hoạch xây dựng có trách nhiệm tiếp thu ý kiến của cơ quan, tổ chức, cộng đồng dân cư được lấy ý kiến để hoàn thiện nhiệm vụ và đồ án quy hoạch xây dựng; trường hợp không tiếp thu thì phải trả lời bằng văn bản và nêu rõ lý do trước khi phê duyệt quy hoạch.
Như vậy, căn cứ Điều 16, Điều 17 Luật Xây dựng, Ủy ban nhân dân có liên quan có trách nhiệm phối hợp với cơ quan tổ chức lập quy hoạch xây dựng, chủ đầu tư dự án đầu tư xây dựng trong việc lấy ý kiến của cộng đồng dân cư. Tuy nhiên, người dân chúng tôi trong toàn xã Diễn Lợi chưa được tham gia lấy ý kiến. Quyết định 2485/QĐ-UBND về Quy hoạch xây dựng vùng huyện Diễn Châu được ban hành từ tháng 8/2023, nhưng đến giữa năm 2024, người dân xã Diễn Lợi mới biết được các thông tin về dự án xây dựng cơ sở hỏa táng và công viên nghĩa trang trên địa bàn xã nhà; chưa được lấy ý kiến đối với nội dung quy hoạch này. Vì vậy, chúng tôi cho rằng các cơ quan chức năng trên địa bàn đã không thực hiện đúng quyền có ý kiến của người dân, đều này đã vi phạm nghiêm trọng và làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của cộng đồng dân cư trên địa bàn xã Diễn Lợi.
Căn cứ vào những phân tích, nhận định trên, có thể nhận thấy hiện nay vấn đề quy hoạch cũng như triển khai thực hiện Dự án nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại xã Diễn Lợi, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An là không có căn cứ, vi phạm các quy định của pháp luật về quy hoạch, xây dựng cũng như các vấn đề xin ý kiến cộng đồng dân cư, do đó Dự án này không có căn cứ pháp lý để thực hiện.
Về thực tiễn, nguy cơ về ô nhiễm môi trường, các tác động tiêu cực của Dự án nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại xã Diễn Lợi tới đời sống của người dân là rất lớn
Tác hại của các dự án nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại các tỉnh, các địa phương đã thể hiện rất rõ ràng qua quá trình thực tế các dự án triển khai:
Về mặt thực tiễn, người dân tại các địa bàn nơi có cơ sở hoả táng nhiều năm nay trên các tỉnh có dự án liên quan đều kêu cứu vì chịu ảnh hưởng nặng nề của viêc ô nhiễm môi trường và các tác động tiêu cực của các dự án lò hoả thiêu, nghĩa trang gây nên, cụ thể như sau:
Tại Hải Dương, nhiều năm nay, tại các địa phương nơi có dự án các nhà hoả táng đều bị ảnh hưởng nặng nề của việc ô nhiễm môi trường do các khu nghĩa trang, cơ sở hoả táng gây nên. Cụ thể, hàng trăm hộ dân tại khu dân cư số 4,5, 6,13 thuộc phường Hải Tân và thôn Cương Xá, Bảo Thái thuộc xã Tân Hưng (thành phố Hải Dương, tỉnh Hải Dương) đã phải sống trong cảnh lao đao, chịu hậu quả nặng nề bởi sự ô nhiễm từ nhà hỏa táng, các khu mộ thuộc Nghĩa trang Nhân dân thành phố Hải Dương. Theo các hộ dân, lò hỏa táng xây dựng quá gần các hộ dân, chính vì thế mỗi khi có gió tạt sang thì người dân khu vực này bị ảnh hưởng. Lượng khói bụi thải ra môi trường là khá nhiều, nguy cơ người dân mắc các bệnh về đường hô hấp cũng vì thế mà tăng cao do thường xuyên hít phải khói.
Tại Phú Thọ, nhiều người dân sống tại xã Trung Giáp, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ bức xúc vì nghĩa trang Thiên Đức gây ô nhiễm. Những hộ dân trú tại khu 4, xã Trung Giáp, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ (nhà nằm ngay cạnh đài hóa thân chưa đầy 500m) đều nhận thấy lò hoả thiêu hoạt động tại địa bàn gần khu dân cư đã gây tiếng ồn rất lớn, mạnh nhất từ 1h đến 5h sáng, tiếng khóc, tiếng mõ… khiến cho nhiều gia đình mất ăn mất ngủ, còn ban ngày thì gây mùi hôi khó chịu.
Tại thị trấn Cái Tắc, huyện Châu Thành A, lò hỏa táng thuộc chùa Aranhứt được xây dựng ở ấp Long An A khoảng 4 năm nay xuất phát từ nhu cầu của đồng bào dân tộc Khmer. Trước kia, do chỉ phục vụ nhu cầu hỏa táng của người dân Khmer nên lò hoạt động khá ít, nhưng gần đây, số ca hỏa thiêu ngày càng tăng lên do phục vụ nhu cầu cả người Kinh lẫn Khmer. Chính vì lò hoạt động liên tục, dẫn đến tình trạng thường xuyên xuất hiện khói, mùi khét, tanh nồng khiến cuộc sống sinh hoạt của người dân tại địa phương gặp nhiều khó khăn. ô nhiễm môi trường từ nghĩa trang và lò hỏa táng sẽ làm ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân. Nếu không được giải quyết triệt để, nỗi lo này sẽ trở nên trầm trọng hơn, khi những ca ung thư xuất hiện ngày càng nhiều ở nơi đây....
Như vậy, thực tế triển khai dự án nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại các địa phương đã cho thấy nhiều tác động tiêu cực đến môi trường sống của địa bàn nơi đặt cơ sở hoả táng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí, sức khoẻ của người dân, nguồn nước sinh hoạt.v.v. Điều này là vấn đề lớn cần được các cấp chính quyền quan tâm, giải quyết, theo đó việc xây dựng các cơ sở trên nếu có ảnh hưởng đến môi trường thì không được phép thực hiện.
Nguy cơ về ô nhiễm môi trường tại địa bàn xã Diễn Lợi và khu vực lân cận khi triển khai dự án nghĩa trang, cơ sở hoả tang
Xét về mặt vị trí địa lý, xã Diễn Lợi được bao bọc bởi dân cư các xã thuộc 3 huyện: Sơn thành -Yên Thành, Nghi Văn Nghi Lộc, Diễn Phú, Diễn Thọ, Diễn Lộc, Diễn Thắng và các xã lân cận thuộc huyện Diễn Châu. Với mật độ dân số dày đặc, khoảng cách quy hoạch khu nghĩa trang và lò hoả thiêu cấp vùng tại xã Diễn Lợi cách các xã thuộc các huyện chỉ từ 1km đến 1,5km. Vì vậy, căn cứ vào tình hình ô nhiễm tại các địa phương có dự án, cơ sở hoả táng và thực tế địa phương, chúng tôi có căn cứ để nhận định:
Khi xây dựng nhà hỏa táng ở địa bàn xã Diễn Lợi, là nơi gần dân cư đông đúc sẽ làm ảnh hưởng tác động rất lớn đến nhân dân trong vùng. Nhân dân chúng tôi từ bao đời nay đều dùng mạch nước ngầm và nước trời để sử dụng. Do đó, trường hợp dự án trên đi vào hoạt động, nguồn nước bị ô nhiễm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt của người dân. Theo khoản 2 Điều 55 Nghị định 08/2022/NĐ-CP, dự án đầu tư cơ sở dịch vụ mai táng, hỏa táng phải bảo đảm các yêu cầu về bảo vệ môi trường, trong đó có yêu cầu địa điểm mai táng không ảnh hưởng đến nguồn nước cấp cho sinh hoạt.
Khói bụi và mùi từ lò thiêu hoạt động hàng ngày sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng không khí, mùi hôi từ các khói bụi này cũng làm đảo lộn cuộc sống bình thường của người dân.
Các trường học các cấp của xã Diễn Lợi đều nằm trên trục đường chính của xã, hàng ngày các em phải gặp từng đoàn xe tang chở người đi thiêu, với tiếng nhạc bi ai, khóc than não nề, cuộc sống bình yên của người dân hoàn toàn bị đảo lộn.
Quyền của công dân được sống trong môi trường trong lành và mọi người có nghĩa vụ bảo vệ môi trường đã được ghi nhận tại Điều 43 Hiến pháp năm 2013 của Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Vì vậy, việc đảm bảo môi trường sống của xã Diễn Lợi là quyền của người dân, các cơ quan chức năng phải có trách nhiệm đảm bảo môi trường sống cho người dân. Do đó, với tư cách là người đại diện cho các hộ dân phản đối việc thực hiện dự án nghĩa trang, hoả táng tại xã Diễn Lợi, tôi kính đề nghị UBND xã Diễn Lợi, UBND huyện Diễn Châu, UBND Tỉnh Nghệ An cùng các sở, ban ngành chức năng xem xém về tính pháp lý của Dự án nêu trên cũng như tác động tiêu cực của dự án đến môi trường sống, cuộc sống của người dân xã Diễn Lợi và khu vực liên quan, các nội dung như sau:
Thứ nhất, ngay lập tức dừng các hoạt động cấp phép liên quan đến dự án, tránh trường hợp triển khai Dự án không có căn cứ pháp lý, người dân phản đối và dẫn đến những hệ luỵ tiêu cực không đáng có;
Thứ hai, xác minh làm rõ các sai phạm của việc quy hoạch, cấp phép dự án nêu trên;
Thứ ba, đánh giá tác động, ảnh hưởng của dự án đến môi trường sống của người dân một cách khách quan, khoa học.
Một lần nữa, chúng tôi đề nghị các Cơ quan chức năng, người có thẩm quyền nhanh chóng tiến hành xác minh các vấn đề pháp lý cũng như đánh giá tác động tiêu cực của Dự án nghĩa trang, cơ sở hoả táng tại xã Diễn Lợi, huyện Diễn Châu, tỉnh Nghệ An nêu trên. Từ đó, đưa ra quyết định dừng quy hoạch, cấp phép và thực hiện Dự án này, nhằm đảm bảo quyền lợi hợp pháp của người dân trên địa bàn Diễn Lợi và khu vực lân cận. Chúng tôi xin cam đoan nội dung trình bày nêu trên là hoàn toàn đúng sự thật và xin chịu mọi trách nhiệm trước pháp luật.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
