11/07/2023
XƠ GAN ĐIỀU TRỊ KẾT HỢP ĐÔNG TÂY Y
✨✨✨
Xơ gan là một bệnh gan mạn tính trong đó tế bào gan bị thoái hóa hoại tử và được thay thế bởi những tế bào gan tân sinh và các dải xơ làm cho cấu trúc tiểu thùy gan bị thay đổi thành những nốt tân sinh không có chức năng. Bệnh cảnh lâm sàng của xơ gan rất thay đổi, tùy theo giai đoạn bệnh: xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Biểu hiện chủ yếu qua 2 hội chứng suy tế bào gan và hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
Suy gan - tình trạng gan bị tổn thương nhiều, không thể thực hiện chức năng.
Bất kể nguyên nhân gây xơ gan nào đều có thể gây ra các biểu hiện, biến chứng như tăng áp lực tĩnh mạch cửa, hội chứng gan thận, HCC (Hepatocellular carcinoma), rối loạn đông máu, rối loạn huyết học (thiếu máu, tán huyết, giảm bạch cầu, giảm tiểu cầu)...
Xơ hóa là tình trạng có quá nhiều thành phần cơ bản ngoại bào như collagens, glycoprotein, proteoglycans trong gan. Xơ hóa có thể hồi phục nhưng xơ gan là một tiến trình khó hồi phục.
🌸NGUYÊN NHÂN:
🔹Xơ gan do viêm gan siêu vi (HBV, HCV, HDV)
🔹Xơ gan do ứ mật kéo dài:
· Ứ mật thứ phát: sỏi mật, giun chui ống mật, viêm chít đường mật...
· Ứ mật nguyên phát: hội chứng Hanot.
· Viêm đường mật xơ hóa nguyên phát.
🔹Xơ gan do rượu.
🔹Xơ gan do ứ đọng máu kéo dài:
· Suy tim: người bệnh van tim, hội chứng Pick.
· Viêm tắc tĩnh mạch trên gan (hội chứng Budd Chiari), tắc tĩnh mạch gan.
· Bệnh hồng cầu hình liềm chỉ gặp ở Châu Phi.
🔹Xơ gan do ký sinh vật: sán máng, sán lá gan.
🔹Xơ gan do nhiễm độc thuốc và hóa chất:
· Hóa chất: DDT, methotrexat, 6-mercaptopurine, tetracloruro carbon.
· Thuốc: INH, methyldopa, sulfamid, aspirin, chlorpromazine...
🔹Xơ gan do rối loạn chuyển hóa: rối loạn chuyển hóa sắt, đồng, porphyrin...
🔹Xơ gan do rối loạn di truyền:
· Bệnh thiếu hụt alpha- I antitrypsin.
· Bệnh thiếu hụt bẩm sinh enzym 1 phosphate- aldolase.
· Bệnh tích glycogen trong các bệnh tích do thiếu máu.
🔹Xơ gan lách to kiểu Banti.
🔹Xơ gan do suy dinh dưỡng.
🌸CHẨN ĐOÁN :
🔹Theo YHHĐ:
Xơ gan có thể diễn tiến âm thầm không triệu chứng lâm sàng rõ ràng. Chẩn đoán dựa vào xét nghiệm, hình ảnh học và sinh thiết gan hoặc fibroscan. Ở giai đoạn muộn - xơ gan mất bù biểu hiện 2 hội chứng suy tế bào gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
✨Hội chứng suy tế bào gan:
Triệu chứng toàn thân: mệt mỏi, chán ăn, sụt cân, teo cơ, sốt nhẹ, thiếu máu...
Các biểu hiện gợi ý bệnh gan: báng bụng, phù chân, vàng da (bilirubin trực tiếp), xuất huyết dưới da (bầm máu, chảy máu cam).
- Rối loạn nội tiết: ảnh hưởng của estrogen: sao mạch, lòng bàn tay son, vú to ở nam giới, rụng lông, tóc.
- Nam: mất libido, teo tinh hoàn, bất lực. Nữ : vô sinh, mất kinh, rậm lông, Đái tháo đường/ Hạ đường huyết.
- Rối loạn thần kinh: bệnh não do gan (Rung vẫy, hơi thở mùi gan, hôn mê).
- Rối loạn về thận: Hội chứng Gan- Thận.
- Rối loạn tim- mạch: Hạ huyết áp.
- Rối loạn hô hấp: Hội chứng Gan- Phổi, Tràn dịch màng phổi.
- Rối loạn tiêu hóa: Loét dạ dày tá tràng, Sỏi mật.
- Các biểu hiện khác: móng trắng, ngón tay dùi trống, co rút kiểu Dupuytren’s, phì đại tuyến mang tai, co rút cơ.
✨Hội chứng tăng áp lực tĩnh mạch cửa: tuần hoàn bàng hệ, báng bụng, thoát vị rốn, lách to, dãn tĩnh mạch thực quản, dãn tĩnh mạch trực tràng.
🌸CẬN LÂM SÀNG:
- Men gan: ALT, AST
- Phosphatase kiềm: ALP
- Bilirubin máu.
- Albumin máu.
- Thời gian Prothrombin.
- Số lượng tiểu cầu.
- Số lượng bạch cầu.
- Chẩn đoán hình ảnh: siêu âm tổng quát, siêu âm đàn hồi gan (fibroscan), sinh thiết, cộng hưởng từ gan MRI.
- Chọc dò dịch báng.
🔹Theo YHCT:
Theo quan niệm YHCT: xơ gan giai đoạn đầu thường chỉ biểu hiện những chứng như đầy bụng, khó tiêu thường biểu hiện chứng “ cổ trướng” và chứng “ hoàng đản”.
- Chứng cổ trướng biểu hiện bụng to như cái trống.
- Chứng hoàng đản biểu hiện vàng da, vàng mắt.
Tùy thuộc vào nguyên nhân và triệu chứng cụ thể mà YHCT phân thành các thể bệnh như sau:
✨Can uất tỳ hư:
Thường gặp trong xơ gan giai đoạn đầu, chủ yếu là các biểu hiện rối loạn tiêu hóa.
Triệu chứng: đau tức nặng hông sườn phải, miệng đắng, ăn kém, người mệt mỏi, tức vùng thượng vị, ợ hơi, bụng chướng, đại tiện phân nhão, chất lưỡi nhợt, rêu lưỡi trắng mỏng, mạch huyền.
✨Tỳ thận dương hư:
Triệu chứng: mệt mỏi, ăn kém, bụng trướng, chân phù, tiểu ít, phân lỏng, sợ lạnh, sắc mặt vàng tái, lưỡi nhợt bệu, mạch trầm tế.
✨Can âm hư:
Thường gặp trong bệnh cảnh xơ gan cổ trướng kèm theo cổ trướng kèm theo chứng chảy máu.
Triệu chứng: da vàng sậm, điểm xuất huyết, chảy máu cam, chảy máu chân răng, cổ trướng, chân phù, sốt âm ỉ, phiền táo họng khô, tiểu ít, đỏ, cầu táo, lưỡi khô đỏ, rêu ít, mạch huyền tế sác.
✨Khí trệ huyết ứ:
Xơ gan có biểu hiện chủ yếu là tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
Triệu chứng: đau tức hông sườn nhiều, bụng trướng, nổi gân xanh, gầy ốm, môi lưỡi bầm tím, mạch tế.
✨Tỳ vị thấp nhiệt:
Triệu chứng: miệng đắng, không muốn ăn, mắt, mặt vàng, bụng đầy trướng, da vàng sắc tối, tiểu tiện vàng phân lỏng nát, lưỡi đỏ, rêu lưỡi vàng, mạch sác.
🌸ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?
🔹Theo YHHĐ:
✨Nguyên tắc điều trị:
Điều trị xơ gan chủ yếu tập trung vào phòng ngừa, ngăn chặn hoặc trì hoãn các biến chứng, bên cạnh đó kiểm soát các nguyên nhân của xơ gan như ngưng rượu, thuốc, các rối loạn chuyển hóa: rối loạn lipid máu, tình trạng kháng insulin, đái tháo đường, béo phì.
✨Điều trị cụ thể:
Điều trị hổ trợ: thay đổi lối sống, dinh dưỡng.
Phòng ngừa và điều trị các biến chứng: bệnh não gan, xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản, báng bụng, hội chứng gan thận, viêm phúc mạc nhiễm khuẩn nguyên phát, ghép gan.
🔹Điều trị theo YHCT:
✨Điều trị dùng thuốc:
Dùng các bài thuốc có tác dụng Sơ can kiện tỳ, Ôn bổ tỳ thận dương, Tư âm thanh nhiệt lợi thấp, Hành khí hóa ứ, Thanh nhiệt lợi thấp như Tiêu dao tán gia giảm, Phụ tử lý trung thang gia giảm, Nhất quán tiển gia giảm, Cách hạ trục ứ thang, Nhân trần ngũ linh tán.
✨Điều trị không dùng thuốc:
- Hào châm và cứu trong hội chứng bệnh Tỳ thận dương hư
- Nhĩ châm: tương ứng vùng bị bệnh: miệng, bụng. Theo chức năng của huyệt: tam tiêu.
- Đầu châm: vùng châm chính vùng vận mạch, vùng gan mật.
- Laser châm: công thức huyệt của hào châm và nhĩ châm.
🌸PHÒNG NGỪA NHƯ THẾ NÀO?
- Hạn chế uống rượu, bia, thuốc lá.
- Tiêm phòng vắc xin viêm gan B.
- Chú ý thực phẩm mà bạn sử dụng.
- Không dùng thuốc ảnh hưởng gan.
- Cần được kiểm tra sức khỏe định kỳ.
- Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của Bác sĩ.
ĐỂ ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN ĐÚNG VÀ TÌM RA NGUYÊN NHÂN CŨNG NHƯ TIẾP CẬN ĐƯỢC CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ CÓ HIỆU QUẢ CĂN BỆNH NÀY NGƯỜI BỆNH NÊN ĐẾN KHÁM TẠI CÁC CƠ SỞ Y TẾ CÓ UY TÍN.
---------
🏥 TRUNG TÂM Y TẾ THỊ XÃ PHƯỚC LONG
- KHOA YHCT & PHCN -
Đường Cách Mạng Tháng Tám, Long Thuỷ, Phước Long, Bình Phước.
