20/07/2025
Thầy Thuô’c Như Mẹ Hiền - Làm Nghề Y Như Làm Mẹ: Mềm Nhưng Không Được Yếu!
Bác sĩ Lan tin rằng ai từng đi khám bện h, từng nằm viện, từng trải qua lúc thân thể đauu yếu, chắc đều hiểu câu nói “Lương y như từ mẫu – Thầy thuốcc như mẹ hiền”. Đối với người thầy thuốcc như bác sĩ Lan thì đây là triết lý sống, là tấm gương soi đạo làm nghề của người thầy thuốcc.
Từ thuở xưa, người làm nghề y đã được đặt vào vị trí đặc biệt: Chữ,a không chỉ thân bện h, mà còn chữ,a cả tâm bện h; lo không chỉ một ngày, mà lo cả quá trình sống – chê’t, khổ – vui của người bện h.
Lý Thường Kiệt, Tuệ Tĩnh, Hải Thượng Lãn Ông… đều lấy “y đạo” làm “nhân đạo”. Trong sách Y Tông Tâm Lĩnh, Hải Thượng viết rõ: "Hành y phải như mẹ hiền chăm con, phải thương xót, phải lắng nghe, phải nhẫn nại."
Bác sĩ Lan đi theo nghề Y học cổ truyền cũng từ tinh thần đó mà thấm dần. Hơn 40 năm làm nghề, chứng kiến bao nhiêu ca bện h nặng – nhẹ, gặp đủ mọi tính cách bện h nhân, từ bà cụ 70 tuổi suy nghĩ nhiều đến thanh niên sốt ruột, hấp tấp,... - bác sĩ vẫn luôn tự nhắc mình:
“Dù người bện h có vội vã, có nóng nảy hay lo lắng, thì người làm nghề y phải biết giữ cái tâm an – như người mẹ hiểu con đang sốt cao, nên càng phải nhẹ nhàng hơn, vững vàng hơn.”
“Thầy thuốcc như mẹ hiền” – là mềm từ tâm, là dịu từ lòng, là lấy lòng người để chữ,a thân người.
-----------------------------
Làm Mẹ Thì Mềm, Nhưng Không Được Yếu – Làm Nghề Y Cũng Vậy
Người ta thường nghĩ “mẹ” là mềm mỏng, là bao dung, là thương con vô điều kiện. Nhưng bác sĩ Lan xin thưa: Làm mẹ thì phải mềm, nhưng không được yếu. Làm thầy thuốcc cũng vậy – phải lắng nghe, nhưng không phải lúc nào cũng có thể xiêu lòng.
Có nhiều lần, bện h nhân đến khám rồi tự đề nghị:
- “Bác sĩ cho tôi uống bài thuốcc nhẹ thôi, chứ thuốcc kia nghe đắng quá…”
- “Tôi muốn cắt thuốcc 10 ngày thôi, chứ uống 1 tháng ngán lắm…”
- Hoặc có khi là: “Bác sĩ, tôi thấy người ta uống nghệ mật ong, sao bác không kê cho tôi? Nghe nói hay lắm mà…”
Những lúc như vậy, bác sĩ Lan hiểu đó là vì bà con còn chưa rõ tạng bện h của mình. Cái họ nghe, cái họ đọc, có thể đúng với người khác nhưng không đúng với chính thể trạng của họ.
Trong Y học cổ truyền, bện h là biểu hiện nhưng gốc là tạng phủ, là âm dương, là khí huyết. Muốn tr,ị khỏ i, thì phải chẩn đúng, phải kê đúng – chứ không phải chiều lòng người bện,h mà được.
Bác sĩ mà mềm lòng theo bện,h nhân, bỏ qua nguyên tắc, làm trái biện chứng luận tr ị, thì chẳng khác nào người mẹ vì chiều con mà cho ăn kẹo lúc ốm, cho ra gió khi đang sốt.
Thương không đúng cách – hóa ra lại là hại. Nhẹ tay sai chỗ – hậu quả nặng hơn gấp bội.
Vì thế, bác sĩ Lan luôn giữ nguyên tắc:
– Lắng nghe, nhưng không chiều theo
– Giải thích rõ ràng, nhưng vẫn giữ vững phác đồ
– Dù bị hiểu lầm, vẫn phải kiên định vì sự an toàn của người bện h đặt trên tất cả.
-------------------------
Sự Kiên Định Ấy – Là Nền Tảng Để Bện,h Được Tr,ị Tận Gốc
Y học cổ truyền dạy rằng: “Tr,ị bệnh, phải tr,ị từ gốc – Tr ị người phải trị bằng tâm.”
Một bài thuốcc hay, một chẩn đoán đúng chỉ có giá trị khi người thầy thuốcc đủ kiên định để theo tới cùng và người bện,h đủ tin tưởng để đi hết con đường điề,u tr ị.
Có nhiều ca bện h, nếu bác sĩ chiều theo mong muốn “giảm liều”, “rút ngắn”, “dễ uống hơn”… thì có thể đỡ tạm thời, nhưng không thể khỏ i tận gốc. D,ạ dà y khỏ,i vài tháng rồi lại đau. Xươ,ng khớ,p đỡ vài ngày rồi tái phát. Mất ngủ uống một đợt rồi đâu lại vào đó…
Vì sao vậy? Vì bài thuốcc mới chỉ chữ,a được phần ngọn – còn gốc thì chưa kịp chạm tới, đã ngắt ngang. Làm nghề y như chèo thuyền ngược dòng – thả tay một chút là trôi về vạch cũ.
Bác sĩ Lan luôn mong bà con hiểu:
– Sự mềm mỏng của bác sĩ là để xoa dịu lo lắng, để người bện,h yên tâm
– Nhưng sự kiên quyết trong chuyên môn là để bảo vệ sức khỏe của bà con – không phải là cứng đầu hay cố chấp
Làm nghề y, giống như làm mẹ – phải biết dỗ dành, biết giải thích, nhưng đồng thời cũng phải biết nói "không" khi cần thiết.
Bác sĩ Lan chưa từng vì bện,h nhân nào mà thay đổi bài thuốcc nếu thấy không đúng với căn cơ tạng phủ của họ – vì thương là phải thương cho đúng.
“Lương y như từ mẫu” – là từ bi, nhưng không phải là nhân nhượng. Là bao dung, nhưng phải dựa trên căn cứ, chẩn đoán, và lý luận vững chắc.
Bà con mình nếu đã chọn bác sĩ, thì hãy tin tưởng mà đi cùng, hãy kiên trì với liệu trình, đừng “nửa tin nửa ngờ”, đừng “đứng núi này trông núi nọ” và đặc biệt, đừng tự ý thay đổi bài thuốc hay cách dùng khi chưa hỏi người kê đơn.
Người mẹ yêu con bằng tình thương. Người thầy thuốcc yêu thương bệnh nhân, chữ,a bện h bằng cả lý trí lẫn thương yêu. Làm nghề y mềm nhưng không yếu – là như vậy.
Bác sĩ Lan mong bà con hiểu!
Thân mến,
Bác sĩ Lan – Thuốc dân tộc.