06/07/2023
NHỮNG ĐIỀU CẦN BIẾT VỀ UNG THƯ
Trong những năm gần đây, tỷ lệ người mới mắc và chết do ung thư có xu hướng ngày càng tăng ở hầu hết các quốc gia trên thế giới, nhất là ở các nước nghèo, đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Do đó, công tác chẩn đoán và điều trị ung thư ở mỗi quốc gia ngày càng được quan tâm hơn. Nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị ung thư mới, hiện đại đã ra đời.
1.Ung thư là bệnh gì?
- Cơ thể chúng ta được xây dựng từ các tế bào cũng giống như một căn nhà được xây dựng nên từ các viên gạch. Và Ung thư chính là bệnh lý ác tính của các tế bào trong cơ thể chúng ta.
- Bình thường các tế bào của cơ thể phân chia có hạn định và luôn chịu sự kiểm soát của cơ thể bằng nhiều cơ chế khác nhau, đảm bảo phù hợp về số lượng, hình thái, kích thước và chức năng.
- Bệnh lý ung thư phát sinh do một hoặc một số tế bào ở cơ quan nào đó của cơ thể bị đột biến (do các tác nhân sinh ung thư khác nhau gây nên) các tế bào bị đột biến có cấu trúc và chức năng không bình thường, chúng nhân lên vô hạn định, vô tổ chức, không còn chịu sự kiểm soát của cơ thể và chúng còn có khả năng di chuyển đến các nơi khác nhau trong cơ thể và “sinh sôi nảy nở” ở đó tạo nên các ổ di căn, các ổ di căn làm tổn thương và rối loạn chức năng của cơ quan mà nó di căn tới.
- Các đặc tính cơ bản của bệnh ung thư bao gồm: là bệnh mạn tính với tổn thương đa hình thái tế bào cùng tính chất xâm lấn, tái phát và di căn.
2.Ung thư phát sinh do:
- Có các tác nhân gây ung thư tác động: thuốc lá, bức xạ ion hóa, virus (HBV, HCV, Epstein – Barr Virus), các hóa chất độc hại trong công nghiệp, thực phẩm, chiến tranh, chất độc hại trong nước và không khí….
- Do cơ thể có yếu tố di truyền về ung thư (mang gen sinh ung thư hoặc giảm chức năng của gen chống ung thư)
- Do hệ thống miễn dịch suy yếu không nhận diện và tiêu diệt được các tế bào ung thư từ khi số lượng của chúng còn ít.
3. Phòng ngừa ung thư cần tác động trên 3 lĩnh vực chủ yếu:
+ Phải loại bỏ được các tác nhân gây ung thư.
+ Nâng cao sức đề kháng, khả năng miễn dịch của cơ thể.
+ Theo dõi kiểm tra sức khỏe đối với những người có yếu tố di truyền về ung thư.
4. Các giai đoạn phát triển của ung thư:
- Bệnh lý ung thư bắt đầu từ một hoặc một số tế bào bị đột biến, chúng nhân lên nhanh, số lượng tăng dần, lúc đầu còn khu trú tại vị trí phát sinh, sau đó một số tế bào được sinh ra di chuyển tới các nơi khác nhau của cơ thể sinh sôi nảy nở ở đấy tạo ra các ổ di căn. Thông thường sẽ di căn vào hệ thống bạch huyết trước (di căn hạch) rồi sau đó mới lan tràn ra khắp cơ thể.
- Thời điểm di căn là khác nhau ở các loại ung thư , giữa từng thể của mỗi loại ung thư và ở từng cá thể, có những người khối u nguyên phát còn rất nhỏ chỉ vài mm thậm chí chưa nhìn thấy được đã có di căn xa, có những người khối u to vài cm vẫn chưa có di căn. Nhìn chung khối u to thì khả năng di căn sẽ lớn hơn khối u đang còn nhỏ.
5. Ung thư gây hại gì cho cơ thể?
+ Tại cơ quan phát sinh ra ung thư:
- Khối u nguyên phát cứ to dần làm tổn thương cơ quan phát sinh, gây rối loạn, giảm hoặc mất chức năng của cơ quan đó, ví dụ : Ung thư gan gây tổn thương gan, suy chức năng gan.Ung thư dạ dày gây chảy máu dạ dày, hẹp môn vị, thủng dạ dày; Ung thư phổi gây xẹp phổi, viêm phổi, tràn dịch màng phổi....
+ Tế bào ung thư gây tổn hại cho cơ quan mà nó di căn tới. Di căn não gây tổn thương não, di căn phổi gây tổn thương phổi, di căn gan gây tổn thương gan.
+ Ung thư gây suy mòn cho toàn cơ thể vì khối u “hút” hết chất dinh dưỡng để nuôi nó và nó làm rối loạn chức năng của cơ thể, bệnh nhân mệt mỏi, ăn kém, hấp thu kém....
6. Người bị bệnh ung thư chết vì nguyên nhân gì?
- Chết vì biến chứng nặng tại cơ quan có khối u nguyên phát: thủng dạ dày trong
ung thư dạ dày; suy gan, vỡ khối u trong ung thư gan; ho máu trong ung thư phổi…
- Chết vì tổn thương nặng các cơ quan do khối u di căn tới: tổn thương phổi do khối u di căn tới gây suy hô hấp, tổn thương não nặng do di căn não...
- Do suy mòn suy kiệt, trụy tim mạch, nhiễm trùng...
- Thậm chí bệnh nhân tử vong sớm do những phương pháp điều trị truyền miệng không khoa học, không phù hợp gây nên.
7. Các phương pháp điều trị ung thư hiện nay gồm:
+ Phẫu thuật.
+ Xạ trị.
+ Hóa chất.
+ Nội tiết, điều trị đích, miễn dịch.
+ Chăm sóc giảm nhẹ.
8. Khả năng chữa khỏi ung thư:
Tùy loại ung thư và giai đoạn bệnh: nếu ở giai đoạn sớm khối u còn khu trú, phẫu thuật triệt căn được, kết hợp với các biện pháp điều trị bổ trợ trước và/hoặc sau phẫu thuật như xạ trị, hóa chất, nội tiết thì có thể điều trị khỏi.Khi ở giai đoạn muộn, đã có nhiều tế bào di căn thì điều trị giúp ổn định bệnh, kéo dài thời gian sống thêm (ví dụ không điều trị thì sống thêm được 6 tháng, điều trị có thể giúp kéo dài được một vài năm hoặc hơn).
9. Tại sao ung thư khó chữa khỏi và dù ở giai đoạn sớm cũng không ai dám chắc chắn 100% là sẽ điều trị khỏi được:
+ Do đặc điểm của tế bào ung thư:
- Nó có thể di căn từ rất sớm khi khối u nguyên phát còn rất nhỏ, tạo ra các ổ vi di căn, khi đó ta phẫu thuật chỉ có thể cắt bỏ được khối u mà mắt ta nhìn thấy được, còn các tế bào đã di căn thì không loại bỏ được, một thời gian sau nó sẽ tái phát.
+ Tế bào ung thư thường xuyên đột biến và kháng lại với các biện pháp điều trị của chúng ta, do đó các biện pháp điều trị ít khi diệt được hết 100% các tế bào ung thư, các tế bào ung thư sót lại gặp điều kiện thuận lợi sẽ tái phát.
10. Điều trị ung thư nhằm mục đích gì?
- Giai đoạn sớm: mục đích điều trị để khỏi bệnh.
- Giai đoạn muộn: kiểm soát bệnh, kéo dài thời gian sống thêm, cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Giai đoạn cuối: chăm sóc giảm nhẹ các triệu chứng khó chịu ở người bệnh, giải quyết các vấn đề về tín ngưỡng, tâm linh.
10. Ung thư giai đoạn sớm điều trị thuốc nam có khỏi không?
- Không thể khỏi được. Điều trị thuốc nam ở giai đoạn sớm ngược lại sẽ làm mất đi thời gian vàng để điều trị ung thư, đáng lẽ nếu được phẫu thuật, xạ trị, hóa chất sớm sẽ có khả năng khỏi bệnh thì người bệnh lại luẩn quẩn với điều trị bằng thuốc nam làm bệnh chuyển giai đoạn muộn.
11.Tài liệu tham khảo
1.Nguyễn Bá Đức, Trần Văn Thuấn, Nguyễn Tuyết Mai (2010). Điều trị nội khoa bệnh ung thư. Nhà xuất bản Y học.
2.Mai Trọng Khoa (2014). Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh ung bướu. Nhà xuất bản Y học.
