02/05/2025
MẸO TỰ PHÁT HIỆN THALASSEMIA - TAN MÁU BẨM SINH CHỈ VỚI XÉT NGHIỆM MÁU‼️
📝 Thalassemia là bệnh lý di truyền khiến cơ thể sản xuất hemoglobin bất thường, dẫn đến hồng cầu nhỏ và dễ vỡ.
Tại Việt Nam, ước tính có khoảng 10 triệu người mang gen bệnh, khoảng 20.000 người bị Thalassemia thể nặng, ước tính mỗi năm có khoảng 2000 trẻ sinh ra mắc bệnh Thalassemia.
Hai người mang gen cưới nhau, 25% khả năng sinh con bị Thalassemia thể nặng - tức là phải truyền máu suốt đời, sắt tích tụ lại làm hỏng gan, hỏng tim, tuổi thọ rút ngắn và có thể không thể sống quá tuổi thanh xuân nếu không điều trị tốt.
✳️ Chính vì thế, việc khám tầm soát phát hiện bệnh sớm, tư vấn tiền hôn nhân, là rất quan trọng. Đặc biệt là những người thuộc nhóm đối tượng nguy cơ của bệnh.
🧑🏻⚕️: Hôm nay, BOX Y Khoa mách bạn một mẹo cực nhanh, cực dễ, có thể giúp nhận biết sơ bộ:
Đó là “Chỉ số Mentzer” một phép chia đơn giản nhưng rất có giá trị định hướng.
⸻
📝 CHỈ SỐ MENTZER
Cách tính như sau:
Mentzer index = MCV / RBC
Trong đó:
- MCV là thể tích trung bình của mỗi hồng cầu. Nói đơn giản là kích thước của một hồng cầu. Đơn vị là femtoliter (fL).
- RBC là số lượng hồng cầu trong một đơn vị thể tích máu. Tức là có bao nhiêu hồng cầu trong máu. Đơn vị thường là triệu tế bào/microlit.
ĐỌC KẾT QUẢ NHƯ THẾ NÀO⁉️
📌 Với Thalassemia:
Thalassemia khiến cơ thể sản xuất hemoglobin bất thường.
Hệ quả là:
- Hồng cầu được tạo ra vẫn có hemoglobin, nhưng hemoglobin đó bị lỗi. Do bị lỗi, hồng cầu thường nhỏ hơn bình thường → MCV giảm.
- Tuỷ xương nhận thấy thiếu máu nên tăng tốc sản xuất thêm hồng cầu để bù đắp → số lượng hồng cầu (RBC) lại tăng lên.
👉 Vậy nên MCV thấp, RBC lại cao, chia ra sẽ được Mentzer 13 → nghi thiếu sắt
_____
Ví dụ:
• MCV = 60 fL, RBC = 6 → 60/6 = 10 → nghi Thalassemia
• MCV = 60 fL, RBC = 3 → 60/3 = 20 → nghi thiếu sắt
📌 LƯU Ý:
Mentzer chỉ là mẹo định hướng, không phải chẩn đoán.
Muốn chắc chắn, đặc biệt trong tầm soát tiền hôn nhân, bạn cần phải làm điện di huyết sắc tố để tránh bỏ sót.
⸻
Một phép chia không cứu được cả thế hệ. Nhưng biết nghi ngờ đúng lúc có thể thay đổi số phận một đứa trẻ.
- BOX Y Khoa
