https://www.facebook.com/101160252748385/

Nguyễn Văn Dô, 139, Tân An (2025)

12/09/2022

ĐAU THẦN KINH TỌA

1. ĐỊNH NGHĨA
- Đau thần kinh tọa (sciatica pain) còn đc gọi là đau thần kinh hông to, đc biểu hiện bởi cảm giác đau dọc theo đường đi của thần kinh tọa: đau tại cột sống thắt lưng lan tới mặt ngoài đùi, mặt trước ngoài cẳng chân, mắt cá ngoài và tận ở các ngón chân.
Tùy theo vị trí tổn thương mà hướng lan của đau có khác nhau. Thường gặp đau thần kinh tọa một bên, ở lứa tuổi lao động (30-50 tuổi). Nguyên nhân thường gặp nhất là do thoát vị đĩa đệm.
2. NGUYÊN NH N
- Tổn thương rễ thần kinh thường gặp nhất (trên 90%), còn lại tổn thương dây và/hoặc đám rối thần kinh.
Nguyên nhân hàng đầu gây chèn ép rễ thần kinh tọa là thoát vị đĩa đệm (thường gặp nhất là đĩa đệm L4-L5 hoặc L5- S1 gây chèn ép rễ L5 hoặc S1 tương ứng); trượt đốt sống; thoái hóa cột sống thắt lưng gây hẹp ống sống thắt lưng. Các nhóm nguyên nhân do thoái hóa này có thể kết hợp với nhau.
- Các nguyên nhân hiếm gặp hơn: Viêm đĩa đệm đốt sống, tổn thương thân đốt sống (thường do lao, vi khuẩn, u), chấn thương, tình trạng mang thai…
3. CH ̉N ĐOÁ N
- Đau dọc đường đi của dây thần kinh tọa, đau tại cột sống thắt lưng lan tới mặt ngoài đùi, mặt trước ngoài cẳng chân, mắt cá ngoài và tận ở các ngón chân.
Tùy theo vị trí tổn thương mà biểu hiện trên lâm sàng có khác nhau:
- Đau có thể liên tục hoặc từng cơn, giảm khi nằm nghỉ ngơi, tăng khi đi lại nhiều. Trường hợp có hội chứng chèn ép: tăng khi ho, rặn, hắt hơi. Có thể có triệu chứng yếu cơ (khó kiễng chân, khó đứng trên đầu ngón chân).
Giai đoạn muộn có teo cơ tứ đầu đùi, hạn chế vận động (đi lại khó khăn, khó cúi), có thể có tư thế giảm đau, co cứng cơ cạnh cột sống.
- Một số nghiệm pháp:
+ Hệ thống điểm đau Valleix (ấn dọc đường đi của thần kinh tọa có các điểm đau chói); dấu chuông bấm (ấn ngón cái giữa các mỏm g*i L4-L5 hoặc L5-S1 gây đau lan theo rễ thần kinh).

08/09/2022

📲HOTLINE TƯ VẤN; 0372426896
⭐️FB: https://www.facebook.com/f77pharmacy

08/09/2022

Viêm gan siêu vi B là gì?
- là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nhất thế giới khi gan bị viêm sưng hoặc tế bào gan bị hoại tử. Bệnh gây ra bởi virus B (siêu vi B). Đây là loại virus DNA (có chuỗi di truyền đôi) họ Hepadnaviridae có đặc tính nhân đôi bằng RNA trung chuyển nên có thể thâm nhập vào gen của tế bào gan và tăng tốc độ nhiễm tế bào gan khi vào trong cơ thể (1).
- Bệnh viêm gan B có thể xảy ra cấp tính (ngắn hạn vài tuần) hay mãn tính (kéo dài hơn 6 tháng). Phần lớn mọi người khi đã nhiễm viêm gan B đều phục hồi hoàn toàn. Với người bệnh mắc bệnh mãn tính, viêm gan siêu vi B có thể dẫn đến xơ gan, suy gan, hay ung thư gan. Đa số người mắc bệnh viêm gan siêu B đều không biết mình đã bị bệnh.
- Vaccine là cách ngăn ngừa viêm gan B tốt nhất vì một khi đã nhiễm bệnh mãn tính thì không thể chữa dứt hẳn.
- Tại Việt Nam, thống kê cho thấy 1 trong 8 người mắc viêm gan siêu vi B mãn tính. Trong khi đó, ung thư gan cũng là một trong những loại ung thư thường gặp nhất tại Việt Nam, là loại thường gặp nhất ở nam giới và loại thứ 3 ở nữ giới (2).
# Triệu chứng viêm gan siêu vi B- Bệnh viêm gan siêu vi B thường được xem là kẻ giết người thầm lặng vì triệu chứng thường không rõ ràng. Chỉ khoảng phân nửa bệnh nhân nhiễm bệnh có triệu chứng, thường xảy ra 1 đến 4 tháng sau khi nhiễm virus.
+ Đau bụng
+ Nước tiểu màu đậm
+ Sốt
+ Biếng ăn
+ Ói mửa hay buồn nôn
+ Đau khớp
+ Mệt mỏi và mất sức
+ Vàng da hay vàng tròng mắt
# Viêm gan siêu vi B lây qua đường nào?- Bệnh viêm gan B lây nhiễm gần giống như bệnh AIDS/HIV, thường là lây qua 3 đường: máu, mẹ sang con, và tình dục.
+ Đường máu: tiếp xúc trực tiếp giữa các vết thương, dùng chung bàn chải đánh răng, dao cạo, hay bất kỳ dụng cụ cá nhân có chứa máu và dịch. Dùng chung kim tiêm chích, xâm da chảy máu, hay truyền máu không an toàn,
+ Đường từ mẹ sang con: thường khi sinh, đây là đường truyền phổ biến nhất tại Việt Nam. Đây cũng là nguyên nhân chính gây ra viêm gan siêu vi B tại Việt Nam. Nhiều phụ nữ mang thai bị nhiễm HBV mà không hề biết do bệnh không có triệu chứng khi mới nhiễm virus hoặc không được xét nghiệm.
+ Đường tình dục: khi quan hệ không có bảo vệ (không dùng bao cao su)
- Lưu ý là viêm gan siêu B không lây qua đường không khí, không lây khi đụng chạm hay ôm nhau, không lây khi ăn uống chung hay làm việc chung.
# Xét nghiệm lab và theo dõi bệnh HBV thế nào?
- Với người chưa biết tình trạng bệnh thì BS có thể xét nghiệm tìm kháng nguyên bề mặt viêm gan B (HBsAg) để nhận biết có virus HBV trong máu hay không. Bác sĩ cũng sẽ thử kháng thể bề mặt viêm gan B (anti-HBs) để biết xem quý vị có kháng thể bảo vệ khỏi bị nhiễm bệnh. Thử máu tìm kháng nguyên HBsAg là cách duy nhất để biết quý vị có bị nhiễm virus lâu dài hay không.
- Khi cả hai kháng nguyên HBsAg và kháng thể Anti-HBs đều âm tính thì quý vị nên đi chích vaccine ngừa virus
- Với người đã mắc virus HBV lâu dài thì BS sẽ xét nghiệm các chỉ số men gan LFT (AST/ALT), chỉ số AFP, siêu âm gan, và đếm mật độ virus DNA HBV, kết hợp với thăm khám lâm sàng để chẩn đoán tình trạng bệnh.
- Sinh thiết gan là xét nghiệm ít khi dùng, chỉ cần thiết khi tìm cần ra tình trạng hay nguyên nhân bệnh lý gan như ung thư.
# Chữa trị viêm gan siêu vi B
- Cách tốt nhất chữa trị bệnh là ngăn ngừa bệnh ngay từ đầu bằng vaccine. Nếu bệnh nhân đã mắc bệnh mãn tình thì tùy vào mức độ bệnh nặng nhẹ, mật độ virus, và tổn thương gan, sức khỏe nền mà BS sẽ có cách điều trị khác nhau.
+ Chữa viêm gan siêu vi cấp tính: BS sẽ theo dõi và hướng dẫn bệnh nhân nghỉ ngơi, ăn uống, và thường không dùng thuốc vì phần lớn bệnh nhân sẽ tự hồi phục.
+ Chữa viêm gan siêu vi mãn tính:
- BS sẽ cho uống thuốc để giảm mật độ virus, giảm rủi ro phát triển ung thư gan và rủi ro lây bệnh cho người khác. Các thuốc kháng virus hiện nay gồm entecavir (Baraclude), tenofovir (Viread), lamivudine (Epivir), adefovir (Hepsera) và telbivudine (Tyzeka).
- Thuốc chích Interferon alfa-2b (Intron A) là một dạng protein tổng hợp từ người để chiến đấu chống virus (tôi có nói về loại thuốc này thử dùng để chữa trị Covid-19). Loại này thường dùng ở người trẻ tuổi không muốn dùng thuốc hay phụ nữ muốn có thai (lưu ý là không nên dùng lúc đang có thai). Thuốc chích Interferon có thể có những tác dụng phụ như ói mửa, khó thở, hay trầm cảm.
- Ghép gan là cách cuối cùng khi gan đã bị tổn thương trầm trọng. Đa số gan được lấy từ người hiển tử vong và bệnh nhân ghép gan thường phải uống thuốc chống đào thải.
Ngoài ra chữa trị viêm gan siêu vi B gồm
- Tiêm phòng vacxin viêm gan A để giảm rủi ro tổn thương cho gan
- Kiểm tra người nhà bệnh nhân mắc viêm gan siêu vi B để theo dõi và chữa trị sớm
- Tránh uống rượu làm tăng rủi ro tổn thương gan
# Chích vaccine viêm gan B: Phòng bệnh hơn chữa bệnh
- Chích vaccine viêm gan B gồm 3 mũi tiêm, chích trong vòng 6 tháng (tháng thứ 0, 2, và 6). Chích xong 3 mũi có thể giúp quý vị ngăn ngừa bệnh viêm gan siêu vi B suốt đời. Với quý vị thiếu mũi thứ 2 hay mũi thứ 3 thì nên chích càng sớm càng tốt. Chích ngừa viêm gan siêu vi B cũng giúp quý vị ngăn ngừa ung thư gan do lại virus này.
- Những ai nên chích
+ Tất cả trẻ sơ sinh. Tiêm mũi đầu tiên lúc mới sanh và 3 mũi tiếp theo vào các tháng 2,3, và 4.
+ Người lớn chưa mắc bệnh và chưa có kháng thể đặc hiệu bảo vệ
+ Nam quan hệ đồng tính
+ Các bệnh mãn tính làm suy yếu hệ miễn dịch
# Viêm siêu vi B và ung thư gan
- Ung thư gan là một trong những loại ung thư gây tử vong cao nhất và viêm gan B là nguyên nhân hàng đầu gây ra ung thư gan. Vì vậy, ngăn ngừa và chữa trị ung thư gan bắt đầu bằng truy tầm và chữa trị viêm gan B.
- Ung thư gan diễn biến chậm và thường ít có triệu chứng cho đến kỳ cuối. Với người mắc bệnh viêm gan B lúc còn nhỏ (thường do mẹ lây qua con) thì rủi ro phát bệnh ung thư gan sau này rất cao.
- Ung thư gan cũng là loại ung thư khó chữa trị, tỉ lệ tử vong sau 5 năm rất cao, gần 90%. Tin vui là ung thư gan có thể sàng lọc sớm thông qua việc theo dõi xét nghiệm bệnh viêm gan và siêu âm thường xuyên
# Viêm gan siêu vi B và uống thuốc Tylenol
- Do thuốc cảm đau nhức Tylenol (Paracetamol - APAP) chuyển hóa trong gan nên bệnh nhân mắc bệnh viêm gan siêu vi B cần phải cẩn thận khi dùng thuốc này. Nếu không cần thiết thì bệnh nhân có thể uống thuốc NSAID (chuyển hóa tại thận) để giảm rủi ro tổn thương gan.
- Trong trường hợp phải dùng thuốc Tylenol thì bệnh nhân nên dùng liều thấp nhất có thể, cụ thể là mỗi lần không quá 500mg (1 viên) và nhiều nhất là 4 viêm (2g) mỗi ngày (3)

08/09/2022

Bệnh viêm loét bao tử do H. Pylori
======
Viêm đau loét bao tử do vi khuẩn Helicobacter Pylori (H. Pylori) là một bệnh đau bao tử thường gặp, xảy ra khắp nơi, và có thể có những biến chứng nguy hiểm nếu không chữa trị tận gốc.
Một ước tính từ trung tâm kiểm soát bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho thấy có đến 50% dân số thế giới, trong đó 80% ở các nước đang phát triển đã bị nhiễm vi khuẩn này. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 20% người nhiễm vi khuẩn này sẽ phát bệnh viêm loét bao tử.
Hầu hết mọi người đã nhiễm vi khuẩn này không hề biết mình bị bệnh, chỉ khi nào có triệu chứng đau bao tử thì họ mới đi xét nghiệm. Các nghiên cứu khác chỉ ra có thể chúng ta đã nhiễm vi khuẩn này từ lúc nhỏ, thông qua đường ăn uống, hay nhiễm khi chúng ta lớn lên, khi sống chung với người khác qua các đường tiếp xúc gần như ăn uống chung, hôn hít, và và chia sẻ đồ dùng cá nhân như đồ ăn thức uống.
Lưu ý là nhiễm vi khuẩn H. Pylori và phát bệnh loét bao tử do vi khuẩn này là hai khái niệm khác nhau. Cũng như bệnh nhân nhiễm virus Sars-Cov-2 không có triệu chứng và phát bệnh Covid-19 với nhiều triệu chứng ví dụ như như ho, sốt, khó thở, đau nhức.
Giải Nobel y khoa năm 2005 trao cho 2 BS người Úc, Barry James Marshall và Robin Warren vì đã tìm ra mối liên hệ giữa vi khuẩn H. Pylori và bệnh viêm loét bao tử. Năm 1985, BS Marshall đã tự uống vi khuẩn này vào người và tự gây ra bệnh viêm bao tử để chứng minh mối liên hệ giữa hai bên.
# Triệu chứngPhần lớn bệnh nhân khi nhiễm vi khuẩn này đều không có triệu chứng hay dấu hiệu gì cả. Ở phần còn lại bệnh nhân, nếu có triệu chứng thì sẽ có
- Đau bụng râm ran hay đau nhẹ vùng bao tử
- Đau bụng nặng hơn khi đói, cải thiện khi ăn vào
- Ói mửa và buồn nôn
- Ợ chua thường xuyên
- Biếng ăn, hay ăn mất ngon và mất vị giác
- Sình bụng hay cảm giác bụng căng tức
- Giảm cân
Quý vị cần gọi BS ngay lập tức với các triệu chứng nặng hơn như đi cầu ra phân đen (cho thấy máu chảy ra từ vết loét bao tử), khó thở, đau tức ngực, đau bụng kinh khủng kèm theo ói mửa.
# Chẩn đoán
- BS sẽ hỏi về bệnh sử của quý vị, sẽ tìm hiểu xem vì sao quý vị bị đau bao tử, loét bao tử do bệnh gì, và có thể xét nghiệm xem vi khuẩn H. Pylori có phải là lý do bệnh.
- Xét nghiệm hơi thở (urea breath test) xem có vi khuẩn trong bao tử: là xét nghiệm chính xác nhất vì cho thấy sự có mặt hiện tại của vi khuẩn này trong bao tử. Đầu tiên, BS sẽ cho quý vị thở vào trong một cái túi để đo nồng độ CO2 (Carbon dioxide). Sau đó, BS sẽ cho quý vị uống một dung dịch có chứa Urea (thường mùi vị như nước chanh), sau đó thở lần hai để đo nồng độ CO2 lần nữa.
- Nếu quý vị bị nhiễm vi khuẩn H Pylori, vi khuẩn này sẽ phân hủy chất urea quý vị vừa uống, thải ra thêm CO2. Vì vậy, hàm lượng CO2 sẽ cao hơn ở lần thở thứ hai. Nếu quý vị không nhiễm thì lượng CO2 thở ra giống như lần trước. Lưu ý là thuốc kháng acid có thể làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm do ức chế acid và vi khuẩn. Vì vậy, quý vị nên ngưng thuốc ức chế acid (Proton Pump Inhibitor) khoảng 1 tuần trước khi xét nghiệm.
- Xét nghiệm tìm kháng nguyên (Antigen) vi khuẩn H Pylori qua đường phân. Cách này cũng tìm ra sự có mặt của vi khuẩn, mặc dù độ chính xác giảm hơn so với xét nghiệm trên. Thuốc kháng acid và thức ăn cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.
- Xét nghiệm tìm kháng thể (Antibody) của vi khuẩn trong máu. Cách tìm xem quý vị có từng bị nhiễm vi khuẩn hay đang nhiễm vi khuẩn. KKết hợp các loại xét nghiệm có thể ra kết quả cao hơn trong trường hợp chẩn đoán khó khăn.
- Nội soi bao tử lấy sinh thiết tìm H. Pylori. Cách này có độ chính xác cao nhưng chỉ thực hiện khi bệnh nhân có những chỉ định nội soi như xuất huyết bao tử, nghi ngờ ung thư bao tử. Bệnh nhân sẽ được gây mê một phần và BS sẽ đưa ống nội sao vào bao tử, lấy một phần nhỏ của thành bao tử và xem dưới kính hiển vi xem có vi khuẩn này hay không.
# Ai nên xét nghiệm vi khuẩn H. Pylori?
- Vì đa số bệnh nhân nhiễm vi khuẩn này không có triệu chứng và không phát thành bệnh nên có nhiều tranh luận xung quanh nên xét nghiệm vi khuẩn này cho ai. Năm 2018, các chuyên gia bệnh đường ruột tại hội nghị Houston đã ra thông báo những bệnh nhân nào nên xét nghiệm vi khuẩn này
- Có triệu chứng đau bao tử như trào ngược dạ dày, ợ chua hay sình bụng
- Có người thân nhiễm bệnh loét bao tử vi khuẩn này
- Có tiền sử ung thư bao tử dạng Lymphoma (MALT)
- Có người thân bị ung thư bao tử
- Là người nhập cư gần đâyChế độ ăn uống nhiều chất cay và kích thích (uống bia, hút thuốc) có thể làm bệnh này tệ hơn do kích thích viêm loét bao tử
# Chữa trị bằng trụ sinh và kháng acid
- Vi khuẩn H. Pylori là vi khuẩn hình xoắn, có khả năng thích ứng trong môi trường độc hại, và có khả năng bảo vệ cao trước kháng thể và hệ miễn dịch. Vì vậy, chữa trị bệnh thường cần đến 2 loại trụ sinh (Amoxicillin và Clarithromycin) dùng một lúc trong vòng 1-2 tuần, kèm theo một loại thuốc kháng acid (Proton pump inhibitor) nên gọi là trị liệu 3 loại thuốc (triple therapy). Đa số bệnh nhân sẽ khỏi bệnh sau vài tuần và bệnh nhân nên thử nghiệm lại xem mình đã hết nhiễm vi khuẩn chưa.
- Trong trường hợp bệnh nhân vẫn còn triệu chứng và có dấu hiệu lờn kháng sinh họ Amoxicillin, BS sẽ cho thuốc mạnh hơn, kết hợp 4 loại thuốc (Tetracycline, Metronidazole, proton pump inhibitor, và bismuth salt).
# Biến chứng nguy hiểm nếu không chữa trị
- Xuất huyết bao tử do vết loét. Khoảng 10% bệnh nhân khi nhiễm vi khuẩn này sẽ có vết loét, lâu dài dẫn đến chảy máu bao tử.
- Viêm bao tử kinh niên dẫn đến chất lượng cuộc sống giảm hẳn như biếng ăn, đau bụng, sình hơi.
- Ung thư bao tử là biến chứng nguy hiểm nhất nếu bệnh nhân không chữa trị dứt hẳn bệnh đau bao tử.
# Tóm lại
- Bệnh viêm loét bao tử do vi khuẩn H. Pylori là bệnh dễ nhiễm, xảy ra khắp nơi, có nhiều triệu chứng ở vùng bao tử như đau, sình hơi, ợ chua
- Xét nghiệm bệnh bằng hơi thở urea an toàn và cho độ chính xác cao
- Chữa trị bệnh này nên chữa tận gốc, dứt điểm triệu chứng đau bao tử vì để lâu sẽ có những biến chứng nguy hiểm như xuất huyết bao tử hay ung thư bao tử

08/09/2022

Thuốc bổ não
====
Nhiều quý vị hỏi tôi uống gì cho bổ não vì dạo này quý vị thấy mình mau quên, đầu óc không còn minh mẫn nữa. Bài viết này chỉ ra những cách để "bổ não" hiệu quả nhất, tác dụng của các thuốc "bổ não" bán trên thị trường, và các thuốc do FDA chấp thuận.
# Não chúng ta là cơ quan quan trọng nhất, cần được chăm sóc tốt nhất
- Mọi hoạt động suy nghĩ quyết định trong đời chúng ta tùy vào những suy nghĩ từ não. Có khoảng 86 tỷ tế bào thần kinh trong não chúng ta. Phần lớn tế bào thần kinh này sinh ra một lần. Số lượng tế bào não giảm dần theo thời gian hay do các các tổn thương vùng não (đột quỵ hay cao huyết áp). Cách đây nhiều năm, nhiều người nghĩ ra các tế bào não chúng ta không có khả năng tái tạo và phục hồi.
- Đến những năm 2000, các nhà nghiên cứu lần đầu tiên chỉ ra não khỉ có thể tạo ra thêm các tế bào thần kinh ở vùng hồi hải mã (hippocampus). Nghiên cứu cũng chỉ ra các tế bào thần kinh vùng hồi hải mã, vùng quan trọng trong việc củng cố trí nhớ, có thể phát triển và tái tạo thêm. Điều này giải thích vì sao luyện tập trí nhớ và tập dục là một cách quan trọng để giữ trí nhớ.
- Vì vậy, điểm mấu chốt cơ bản để "bổ não" là đối xử tốt với não bộ chúng ta, đừng để các hoạt động hại não xảy ra thường xuyên thì não sẽ nhanh chóng tự phục hồi.
# Dưới đây là 7 cách chúng ta đối xử tốt với bộ não
1 Ngủ đầy đủ
- Giấc ngủ là chìa khóa quan trọng để cơ thể chúng ta tái tạo và phục hồi sau một ngày căng thẳng. Các nghiên cứu chỉ ra thiếu ngủ là một cách hại não hay gặp nhất. Khi ngủ, các tế bào não sẽ được phục hồi và tái tạo. Thiếu ngủ thường xuyên dẫn đến tổn thương não do não không có thời gian nghỉ ngơi. Các nghiên cứu chỉ ra thiếu ngủ vài ngày có thể làm não không còn khả năng quyết định. Quý vị nào thức cả đêm sáng sẽ thấy cả người mệt mỏi và không còn minh mẫn nhạy cảm trong việc quyết định. Quý vị xem video làm sao ngủ ngon ( # 69) để giúp não mình hồi phục tốt.
- Quý vị bị thiếu ngủ hay ngủ không đủ cần phải gặp BS để chữa ngay vì để lâu dài có thể ảnh hưởng đến trí nhớ và não bộ.
2 Tập thể dục đều đặn
- Các nghiên cứu cũng chỉ ra tập thể dục đều đặn giúp cho bộ não chậm lão hóa, giúp máu huyết lưu thông tốt, giúp các tế bào hỗ trợ thần kinh khỏe mạnh, và có một bộ não khỏe mạnh. Quý vị nhớ tập ít nhất 15 phút mỗi lần, mỗi tuần 3 lần để có hiệu quả. Quý vị xem lại video tập thể dục đúng cách của tôi (video # 122) để bảo vệ não cũng mình.
- Tập vật lý trị liệu sau khi bị đột quỵ cũng là một cách hiệu quả để tập não chúng ta tái tạo và làm việc hiệu quả hơn. Một số nghiên cứu chỉ ra tập trị liệu thường xuyên có thể giúp các tế bào thần kinh tái tạo và cải thiện chức năng vận động. Mời quý vị xem video tập trị liệu sau đột quỵ của tôi để tập.
3 Kiểm tra huyết áp hằng ngày
- Cao huyết áp là căn bệnh giết người thầm lặng vì cao huyết áp thường không có triệu chứng. Cao huyết áp dẫn đến xơ vữa động mạch trên não, dẫn đến thiếu máu cục bộ, làm tổn thương các vùng li ti trong não, và lâu dài dẫn đến mất trí nhớ do một phần tế bào não bị chết.
- Vì vậy, chỉ việc kiểm tra HA đơn giản sẽ giúp cho não chúng ta khỏe hơn. Quý vị xem video những chiếc máy cứu mạng tại nhà ( # 285) để biết cách đo huyết áp và đọc huyết áp.
4. Dinh dưỡng cân bằng
- Ăn uống tốt và cân bằng là một cách bảo vệ não hiệu quả. Các nghiên cứu chỉ ra chế độ ăn uống kiểu Địa Trung Hải gồm nhiều cá, ngũ cốc, rau cải xanh, trái cây tươi, olive và hạt giúp não khỏe mạnh và giảm rủi ro bệnh mất trí Alzheimer. Với người Việt, chế độ ăn uống nhiều cá, ít thịt đỏ, nhiều rau cải tươi, trái cây tươi giàu vitamin, kết hợp với hạt và ngũ cốc cũng là một lựa chọn tốt.
- Nói tóm lại, ăn uống da đạng, ăn ít nhưng ngon, chú trọng vào chất lượng chứ không phải số lượng.
5 Kiểm tra đường, mỡ, và các chỉ số khác
- Kiểm tra với BS thường xuyên các chỉ số xét nghiệm về mỡ Cholesterol, LDL, vì cao những chỉ số này có thể tăng rủi ro bệnh tim mạch và đột quỵ. Kiểm tra nồng độ uric thường xuyên với bệnh gút để giảm tổn thương mạch máu và khớp do uric acid gây ra.
- Kiểm tra các chức năng thận, gan, và tuyến giáp giúp não được nhận máu tối ưu và dinh dưỡng.
6 Tập thể dục não
- Não chúng ta cũng như cơ thể, cần có các bài tập thể dục cho não để não tiếp tục phát triển. Các nghiên cứu chỉ ra đọc sách (chứ không xem Facebook/Youtube ) là một cách hiệu quả để tập thể dục não. Khi đọc sách, chúng ta tập cho não kỹ năng phân tích, nhớ và tổng hợp vấn đề.
- Học hỏi thêm một môn mới như đăng ký học nhảy, làm bánh, học đàn, hay học thêm một bằng đại học khác, hay học bất kỳ cái gì thú vị sẽ khiến não chúng ta kích thích hơn.7 Tham gia hoạt động xã hội
- Kết nối với những người thân chúng ta giúp não chúng ta khỏe hơn. Covid-19 khiến nhiều người ở nhà, không gặp mặt hay nói chuyện thường xuyên với bạn bè, dẫn đến trầm cảm và mất trí nhớ. Các nghiên cứu chỉ ra cuộc sống có giao tiếp với xã hội giúp não chúng ta hoạt động tốt hơn. Khi giao tiếp xã hội, gặp nhau trực tiếp là cách hữu hiệu nhất thay vì gặp online hay qua mạng xã hội.
- Cần lưu ý với mạng xã hội như Facebook/Youtube vì khi dùng nhiều quá ứng dụng này, thay vì kết nối với mọi người thì con người càng cô đơn hơn.
# Các "thuốc bổ não" có tác dụng hay không?
- Các nghiên cứu chỉ ra các thuốc gọi là bổ não hiện nay không chứng minh tác dụng phục hồi não bị tổn thương. Do có nhiều lý do não bị tổn thương nên uống một loại "thuốc" sẽ không hiệu quả. Phần lớn thuốc bổ não trên thị trường đều là thực phẩm chức năng dạng vitamin hay chất chống oxy hóa. Qúy vị nên thảo luận với BS trước khi dùng các "thuốc bổ " này vì các loại TPCN, có chất bảo quản, có thể làm hư thận quý vị nếu uống không đúng cách.
- Thuốc Gingo Biloba (bạch quả) thường được xem là bổ não nhưng trong nghiên cứu không chứng minh được hiệu quả trong việc giảm mất trí nhớ.

08/09/2022

Chăm sóc vết thương: Không dùng oxy già (hydrogen peroxide)
====
Hôm kia tôi nhận một ca bệnh chỉ đơn giản là trầy da đầu gối nhưng vết loét ngày càng rộng, không lành, và đau nhức. Hỏi ra thì mới biết bác rửa vết thương bằng oxy gìa (Hydrogen peroxide) mỗi ngày vì bác nghe nói dùng chất này sát trùng vết thương.
Đúng là oxy già giết vi khuẩn, nhưng nó cũng làm tổn thương các mô và làm chậm lại quá trình lành da. Vì vậy, vết thương của bác không lành và còn tệ hơn. Đâu cũng là lý do BS không khuyên BN dùng oxy già hay rượu để rửa vết thương.
Cách chăm sóc vết thương
# Xác định loại, độ nặng nhẹ của vết thương, để có cách chữa phù hợp
- Vết thương được chia làm 3 cấp độ, nhẹ, vừa, và nặng tùy theo mức độ tổn thương và độ sâu của vết thương. Vết thương nhẹ chỉ tổn thương phần thượng bì, vết thương vừa tổn thương cả thượng bì và hạ bì, vết thương nặng tổn thương cả thượng, hạ và tổn thương mô mỡ mạch máu bên dưới
- Vết thương cũng được phân loại đơn giản hay phức tạp (ảnh hưởng 1 cơ quan hay nhiều cơ quan), mới hay cũ hay dựa vào nguồn gốc vết thương như cắt, bỏng, ép, bi tai nạn, bị bắn, hay các nguyên nhân tổn thương khác
- Vết thương nặng, phức tạp, liên quan nhiều bệnh cần có BS chuyên khoa (da liễu hay vết thương) và điều dưỡng chăm sóc và theo dõi. Vết thương nặng lâu lành có thể cần phẫu thuật cắt bỏ vùng da chết hay các loại băng đặc biệt để giúp lành vết thương
# Chăm sóc vết thương càng sớm càng tốt để có kết quả tốt nhất
- Ngay khi vừa bị thương, quý vị nên rửa vết thương bằng nước sạch và xà phòng nhẹ. Rửa sạch và lấy chất bẩn từ vết thương. Nếu vết thương chảy máu, dùng băng gạc ép nhẹ để cầm máu. Nếu vết thương chảy máu liên tục thì quý vị nên đi gặp BS.
- Với vết cắt sâu cần phải khâu lại trong vòng 48g giờ nên quý vị gặp BS khâu chỉ ngay để khi lành vết thương sẽ bớt thẹo
- Với vết bỏng, dùng nước sạch rửa lên vết bỏng và giữ sạch. Nếu có các bọng nước, quý vị đừng chọc vào cho bể bọc.
- Dùng kem trụ sinh (Triple antibiotic) hoặc Petroleum lên vết thương, sau đó dùng băng cá nhân dán lại.
- Ngăn ngừa nhiễm trùng bằng cách giữ sạch vết thương.
- Chăm sóc vết thương hằng ngày bằng cách theo dõi vết lành, nếu có mủ hay chảy dịch thì quý vị có thể dùng nước ấm để rửa sạch, sau đó dùng kem trụ sinh bôi vào, và dùng băng cá nhân dán lên
- Vết cắn do chó hay người cần được rửa sạch, chích ngừa uốn ván, và có thể cần uống thuốc trụ sinh.
- Ngừa uốn ván (Tetanus) cần được chính mỗi 10 năm. Vết thương từ đất hay vùng bẩn có thể cần chích vaccine Tetanus.
# Làm sao vết thương mau lành
- Vết thương cần máu lưu thông tốt, cần dinh dưỡng, cần oxygen, cần sạch sẽ, và độ ẩm để mau lành
- Chữa các bệnh nền như tiểu đường, cao huyết áp, hay bệnh phổi do vết thương sẽ làm vết thương lành nhanh hơn.
- Tập thể dục nhẹ, hạn chế kéo rộng vùng vết thương
- Ngủ đủ giấc sẽ giúp vết thương mau lành
- Ăn đủ chất, cân bằng, với nhiều rau cải xanh, vitamin từ trái cây tươi (không phải uống vitamin) sẽ giúp vết thương mau lành
# Khi nào cần gặp BS
- Vết thương không lành hay loét to thêm, chảy mủ, sưng nhức hay lan đỏ ra
- Tê hay yếu vùng gần vết thương hay vùng xa vết thương (nghi ngờ tổn thương dây thần kinh)
- Sốt, ớn lạnh, hay mệt mỏi, gợi ý vết thương gây nhiễm trùng cấp tính toàn thân

08/09/2022

Chữa trị sau Covid-19 (hậu Covid-19): triệu chứng, dinh dưỡng, và tinh thần
=====
Sau khi hết virus Sars-cov-2 trong người (test Covid-19 âm tính), nhiều bệnh nhân vẫn còn các triệu chứng mệt mỏi, đau nhức, khó ngủ, hay khó thở. Bài viết này chỉ ra cách chữa trị các triệu chứng, dinh dưỡng, trị liệu thể dục, và tinh thần sau Covid-19.
Tùy vào các triệu chứng hậu Covid-19, thời gian nhiễm bệnh lâu hay ngắn, mắc Covid-19 nặng (vào bệnh viện hay khoa ICU) hay nhẹ mà cách chữa sẽ khác cnhau. Nhìn chung, triệu chứng hậu Covid-19 tùy vào mắc bệnh Covid-19 nặng hay nhẹ.
# Covid-19 ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể, nên có thể dẫn đến nhiều triệu chứng
- Virus sars-cov-2 tấn công vào nhiều loại tế bào trong cơ thể, nhất là các tế bào màng trong của mạch máu (Endothelial cell) và các cơ quan hô hấp, kích hoạt hệ miễn dịch, gây ra các tổn thương do hệ miễn dịch gây ra. Trong các bài phân tích trước, tôi chỉ ra bệnh Covid-19 là bệnh thiên về mạch máu. Bài nghiên cứu đăng trên Nature cách đây 1 năm và nhiều bài nghiên cứu khác cũng chỉ ra Covid-19 liên quan đến mạch máu (1). Vì mạch máu có ở tất cả mọi nơi trong cơ thể, nên bệnh Covid-19 có thể gây tổn thương ở tất cả các cơ quan.
- Khi tổn thương mạch máu và viêm sưng tế bào phổi, bệnh nhân bị viêm phổi. Khi tổn thương mạch máu khớp gối, bệnh nhân bị đau khớp. Khi tổn thương các mạch máu li ti vùng bão, bệnh nhân có thể mất trí nhớ hay chậm suy nghĩ. Thậm chí, Bệnh nhân cũng có thể bị rối loạn cương dương (ED) khi mạch máu vùng sinh dục bị tổn thương (2).
- Khi các tổn thương liên quan đến mạch máu xuất hiện thì quá trình hồi phục mất nhiều thời gian, thậm chí không có thể lành như ban đầu khi chưa mắc bệnh Covid-19. Ví dụ như viêm phổi lâu dài có thể dẫn đến xơ hóa phổi trong khi viêm xương khớp đau nhức lâu dài do Covid-19 dẫn đến viêm thoái hóa nhanh hơn. Bệnh nhân sau khi phục hồi Covid-19 vẫn còn có thể bị xơ phổi mạn tính.
- Vì vậy, mục tiêu chữa trị Covid-19 là nhằm vào việc chữa các triệu chứng càng sớm càng tốt để giảm các tổn thương, ngăn ngừa các tổn thương lâu dài
# Các trị liệu Covid-19 nặng khi nhập viện cũng có thể dẫn đến bệnh hậu Covid-19
- Khi bệnh nhân nhập viện, có thể phải dùng máy thở, thuốc kháng virus, thuốc ức chế hệ miễn dịch, hay dùng thuốc trụ sinh do nhiễm trùng chéo, đều có thể dẫn đến các tổn thương khác. Bệnh nhân nằm viện một vài ngày đã có thể làm cơ bắp yếu đi. Nằm giường bệnh vài tuần có thể làm teo cơ. Nhất là bệnh nhân thở máy càng làm hệ cơ xương yếu đi, khả năng đi lại yếu hẳn sau khi phục hồi Covid-19. Các thuốc kháng virus hay ức chế có thể gây tác dụng phụ lên gan hay thận. Thuốc Steroid có thể làm nặng thêm các bệnh nền như tiểu đường hay cao huyết áp.
- Hội chứng sau khi nằm khoa ICU (Post ICU syndrome) gồm các triệu chứng mạn tính sau khi phục hồi từ khoa hồi sức cấp cứu. Khoảng 1/3 bệnh nhân vào ICU sẽ thở máy và các di chứng sau khi cai thở máy như khó thở, ho, đổi giọng, có thể kéo dài nhiều tháng sau khi bệnh nhân ra khỏi ICU, Các triệu chứng khác như chậm suy nghĩ, khó tập trung, không nhớ, v...có thể kèm thêm sau khi xuất việt.
- Trị liệu phục hồi chức năng là trị liệu quan trọng với các bệnh nhân đã nhập viện hay phải dùng máy thở. Các trị liệu bao gồm vật lý trị liệu tại chỗ trong bệnh viện như tập cử động tay chân. Tập phục hồi chức năng phổi qua bài tập thở, thổi Spirometry, hay tập thở bụng (xem lại video số 279 của tôi)
# Trị liệu tâm lý sau khi hồi phục Covid-19
- Nhiều bệnh nhân cảm giác lo lắng, trầm cảm, hay cô đơn sau khi phục hồi Covid-19. Nỗi sợ hãi vì bệnh, đau thương, mất mát vì người thân trong đại dịch, và lo lắng về tương lai bất định phía trước làm nhiều bệnh nhân càng thêm stress, dẫn đến mất ngủ, sụt cân, hay hoảng sợ.
- Các thuốc chữa trị tâm lý và tâm thần sau khi Covid-19 nên dùng vừa phải, tránh để bệnh nhân trở nên nghiện thuốc. Ví dụ như thuốc ngủ Ambien hay Benzodiazepine, nhiều bệnh nhân sau khi hồi phục từ Covid-19 không ngủ được, dùng các thuốc ngủ thường vẫn không hết, cuối cùng phải dùng thuốc ngủ nặng có thể gây nghiện. Trị lý tâm lý bao gồm trị liệu giao tiếp, tư vấn, giải thích cho bệnh nhân hiểu rõ về các triệu chứng Covid-19, các biện pháp hồi phục triệu chứng để giảm bớt lo âu
- Tin vui là năm nay, 2022, chúng ta có nhiều trị liệu hiệu quả, gồm Vaccine, thuốc uống, phác đồ chữa trị, và cách chăm sóc. Chúng ta cũng quen dần với các ảnh hưởng của virus đến cuộc sống. Quý vị hạn chế thời gian dùng phone/Facebook/Social media và nên tập trung thời gian vào cuộc sống của mình, tập thể dục, dành thời gian thực sự cho cơ thể.
- Một số quý vị tuy không mắc bệnh Covid-19, nhưng có người thân mắc bệnh hay tử vong vì Covid-19 cũng có thể bị trầm cảm, lo lắng, và ảnh hưởng đến tâm lý. Nói chuyện với BS của quý vị để được tư vấn và hiểu thêm về Covid-19.
# Trị triệu chứng Covid-19 càng sớm càng tốt, và tiếp tục chữa trị kiên nhẫn và lâu dài triệu chứng sau khi hết Covid-19
- Trị khó thở: Bắt đầu bằng các bài tập đơn giản như hít thở sâu khi ngồi tại chỗ, thở ra chậm, và dần dần tăng khi đi bộ. Quý vị có thể tập thở khi ngồi, nằm, khi tập đi bộ, kết hợp dùng máy thổi Spirometry, tập thở khi đi bơi, hay tập hát lấy hơi sâu. Các bài tập thiền (meditation) cũng giúp bệnh nhân thở chậm và thở sâu, giúp phổi hoạt động hiệu quả hơn.
- Trị ho mãn tính: Nhiều bệnh nhân tổn thương phổi do Covid-19 bi ho lâu hay ho có đờm sau khi phục hồi bệnh. BS có thể cho quý vị dùng thuốc ho như Benzonatate, thuốc xịt ProAir, thuốc chống đàm Mucinex, hay các thuốc khác để làm tăng đường thở. Qúy vị kết hợp tập thở và thuốc ho để trị dứt ho mạn tính.
- Trị tim đập nhanh: Nhiều quý vị bị tim đập nhanh, đập loạn nhịp, mất nhịp sau khi phục hồi Covid-19. BS sẽ thăm khám quý vị, kiểm tra siêu âm tim, xem EKG, và có thể cho quý vị uống thuốc làm giảm nhịp tim. Quý vị nhớ tập thể dục từ từ để cải thiện nhịp tim.
- Trị mệt mỏi và yếu sức: Tập thể dục từ từ để tăng sức bền và sức mạnh của cơ bắp chân tay, đặc biệt dành cho các bệnh nhân trở về từ bệnh viện hay khoa ICU. Các bài tập tạ nhẹ kết hợp với tập thở có thể giúp cải thiện sự mệt mỏi. Nếu mệt mỏi dai dẳng, quý vị nên gặp BS chuyên khoa tim hay phổi để tìm ra lý do vì sao vẫn còn mệt mỏi.
- Trị đau nhức khớp: Dùng thuốc không kê toa như Ibuprofen/Aleve (nếu không bị đau bao tử/thận) hay Acetaminophen để chữa các bệnh đau nhức. Sau đó tập vật lý trị liệu (xem lại các video trị đau khớp của tôi) để chữa cho khớp bị đau. Phục hồi đau khớp do Covid-19 có thế lâu hơn với người lớn tuổi nên quý vị nhớ kiên nhẫn tập
- Trị mất mùi/mất vị: Dùng các bài tập nhớ mùi hay nhớ vị (xem lại video số 372) của tôi để hiểu lý do và cách tập.
- Trị mất trí nhớ, giảm tập trung, mau quên: Đọc sách, chơi các trò chơi kích thích trí nhớ như đánh cờ, học thêm các môn khác như nấu ăn, làm bánh. Giữ cho não bộ hoạt động trở lại bằng các kích thích phản xạ lành mạnh. Quý vị có thể xem lại video của tôi cách làm khỏe não (video số 355)
- Trị rụng tóc sau Covid-19: Tôi có nói trên Livestream là phần lớn tóc rụng sau khi Covid-19 là do chúng ta bị lo lắng và stress. Vì vậy, đa số quý vị sẽ mọc lại tóc trong vài tuần hay vài tháng sau khi hết bệnh. Có thể dùng các thuốc kết hợp như Rog*ine để xịt kích thích tóc mọc.
- Trị da nổi mẩn sau Covid-19. Thường là các bệnh viêm da cơ địa, nổi mề đay hay dị ứng. BS sẽ cho quý vị kem xức và phần lớn quý vị sẽ khỏi.
# Dinh dưỡng chiếm vai trò quan trọng sau khi hồi phục Covid-19
- Quý vị cần dinh dưỡng đầy đủ để phục hồi tốt nhất sau Covid-19. Qúy vị cần nhất là nước, chất xơ, protein/ tinh bột, và vitamin để phục hồi tối đa các mô bị tổn thương. Chế độ ăn uống bắt đầu bằng nhiều bữa ăn nhỏ, có đủ rau xanh, trái cây, protein/tinh bột. Quý vị nhớ uống nước đầy đủ, có thể dung nước lọc kết kết hợp nước trái cây để có đủ vitamin.
- Lưu ý là chế độ ăn uống đầy đủ cân bằng với rau củ quả, trái cây tươi, thịt ít chế biến, thì quý vị không cần phải uống thêm vitamin hay thuốc bổ gì cả. Hạn chế ăn đường, không uống rượu, hút thuốc, hay không nên nhiều uống cafe/trà vì có thể gây khó ngủ.
# Các bệnh khác có thể có triệu chứng như Covid-19
- Các bệnh tim, bệnh phổi, hay bệnh đau khớp có thể khiến quý vị có những triệu chứng tương tự như sau khi mắc Covid-19. Vì vậy, quý vị cần gặp BS của mình để theo dõi các triệu chứng này, xem có phải mình mệt vì Covid-19 hay vì các bệnh khác. BS sẽ cho quý vị đi khám BS tim hay BS phổi để tìm ra lý do vì sao quý vị mệt mỏi.
- Các bệnh mạn tính như tiểu đường, cao huyết áp, hay đau nhức khớp cũng có thể khiến quý vị có triệu chứng hậu Covid-19. Qúy vị cần kiểm tra lượng đường, các chỉ số khác để biết rằng các bệnh mạn tính đã được kiểm soát tốt.

Nguyễn Văn Dô

12/09/2022

08/09/2022

08/09/2022

08/09/2022

08/09/2022

08/09/2022

08/09/2022

Address

Website

Alerts

Shortcuts

Share

Category