24/02/2025
𝑩𝒂̆́𝒕 đ𝒂̂̀𝒖 𝒏𝒈𝒂̀𝒚 𝒎𝒐̛́𝒊 𝒄𝒖̉𝒂 𝒃𝒂̣𝒏 𝒗𝒐̛́𝒊 𝒎𝒐̣̂𝒕 𝒍𝒚 𝒄𝒂̀ 𝒑𝒉𝒆̂ 𝒃𝒖𝒐̂̉𝒊 𝒔𝒂́𝒏𝒈!
1. Tầm quan trọng của cà phê.
- Cà phê là một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày, với khoảng 1 tỷ người tiêu thụ trên toàn cầu.
- Các loại cà phê phổ biến như Espresso, Cappuccino, Americano giúp con người tỉnh táo và bắt đầu ngày mới hiệu quả.
- Thành phần chính của cà phê là caffeine, có tác dụng tăng cường sự tỉnh táo, khả năng tập trung và cải thiện tâm trạng.
- Caffeine ảnh hưởng đến não bộ bằng cách can thiệp vào adenosine và các thụ thể của nó, giúp giảm nguy cơ trầm cảm, Parkinson và Alzheimer.
2. Lịch sử và cơ chế tác động của cà phê
- Theo truyền thuyết, cà phê được phát hiện bởi Kaldi, một người chăn dê ở Ethiopia, khi ông nhận thấy đàn dê của mình tỉnh táo hơn sau khi ăn hạt cà phê.
- Cà phê kích thích hệ thần kinh giao cảm, giúp con người tỉnh táo nhưng có thể gây hồi hộp và tăng huyết áp đối với người chưa quen uống.
- Những người uống cà phê thường xuyên không còn bị kích thích mạnh do hệ thần kinh giao cảm thích nghi dần.
- Một số tác dụng của cà phê không chỉ đến từ caffeine mà còn từ hàng trăm hợp chất khác chưa được xác định.
3. Ảnh hưởng của cà phê đối với tim mạch và sức khỏe tổng thể
- Uống cà phê vừa phải có liên quan đến giảm nguy cơ suy tim, với hiệu quả tốt nhất khi uống 4 cốc mỗi ngày.
- Một số nghiên cứu cho thấy uống cà phê có thể giúp điều hòa hệ thần kinh giao cảm, có thể bảo vệ tim mạch.
- Trong một nghiên cứu lớn ở châu Âu (EPIC–Germany) kéo dài gần một thập kỷ, tiêu thụ cà phê không làm tăng nguy cơ mắc bệnh mãn tính.
- Uống từ 4–5 cốc cà phê mỗi ngày giúp giảm nguy cơ tử vong do nhiều nguyên nhân như bệnh tim, đột quỵ, tiểu đường, nhiễm trùng, nhưng không có tác động đáng kể đến ung thư.
4. Thời điểm uống cà phê ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
- Một nghiên cứu trên hơn 40.000 người từ NHANES và Women's and Men's Lifestyle Validation Study đã phân loại người uống cà phê thành hai nhóm:
- **Nhóm uống cà phê vào buổi sáng** (chiếm khoảng 33%).
- **Nhóm uống cà phê suốt cả ngày** (chiếm 14%).
- Kết quả cho thấy nhóm uống cà phê buổi sáng có nguy cơ tử vong thấp hơn đáng kể so với nhóm không uống cà phê, với:
- Tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân thấp hơn 16% (HR = 0.84).
- Tỷ lệ tử vong do tim mạch thấp hơn 31% (HR = 0.69).
- Nguyên nhân có thể do vào buổi sáng, hệ thần kinh giao cảm hoạt động mạnh, cà phê có thể hỗ trợ quá trình này.
- Uống cà phê vào buổi chiều hoặc tối có thể làm rối loạn nhịp sinh học, gây mất ngủ do ảnh hưởng đến melatonin (hormone gây buồn ngủ).
5. Cà phê và stress, viêm nhiễm
- Cà phê có thể giúp giảm căng thẳng tinh thần bằng cách giảm kích thích hệ thần kinh giao cảm.
- Tăng hoạt động của amygdala (vùng não liên quan đến stress) có liên quan đến nguy cơ tim mạch, nên việc điều chỉnh hoạt động này nhờ cà phê có thể có lợi.
- Cà phê có tác dụng chống viêm, giúp giảm các yếu tố gây viêm, có thể bảo vệ hệ tim mạch.
- Mức độ viêm nhiễm trong cơ thể thường cao vào buổi sáng (được đo bằng nồng độ C-reactive protein), có thể giải thích lợi ích của việc uống cà phê vào buổi sáng.
6. Hạn chế và lưu ý
- Nghiên cứu có quy mô lớn nhưng không phải là thử nghiệm ngẫu nhiên có kiểm soát, nên chỉ cho thấy mối quan hệ tương quan chứ không khẳng định được nguyên nhân – kết quả.
- Các yếu tố như thói quen ăn uống, lối sống (đặc biệt là hút thuốc) có thể ảnh hưởng đến kết quả nghiên cứu.
- Nhóm uống cà phê suốt cả ngày có xu hướng hút thuốc nhiều hơn, có thể làm mất đi một số lợi ích của cà phê.
- Rất khó để thực hiện một thử nghiệm lâm sàng lớn về cà phê do khó kiểm soát thói quen tiêu thụ của con người.
7. Kết luận
- Bằng chứng hiện tại cho thấy uống cà phê, đặc biệt vào buổi sáng, có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là tim mạch.
- Cà phê có thể giúp giảm nguy cơ tử vong do nhiều nguyên nhân, hỗ trợ giảm căng thẳng, chống viêm, và điều hòa hệ thần kinh giao cảm.
- Tuy nhiên, cần tránh uống cà phê vào buổi chiều hoặc tối để không ảnh hưởng đến giấc ngủ.
- Tóm lại, hãy tiếp tục thưởng thức cà phê của bạn – nhưng tốt nhất là vào buổi sáng!
