09/09/2025
HƯỚNG DẪN XỬ LÝ ĐÚNG VẾT THƯƠNG BỊ CHÓ, MÈO CẮN.
Hiện nay bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Xử lý vết thương khi bị chó cắn đúng cách và được tiêm vắc-xin phòng dại kịp thời là việc làm cần thiết để bảo vệ tính mạng khi ai đó bị chó, mèo cắn.
1. TỔNG QUAN
Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm virus cấp tính của hệ thống thần kinh Trung ương từ động vật lây sang người qua nước bọt bị nhiễm virus dại. Đa phần các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết liếm của động vật mắc bệnh dại, đôi khi có thể bị nhiễm qua đường tiếp xúc như hít phải khí dung hoặc ghép tổ chức mới bị nhiễm virus dại. Khi đã mắc bệnh dại và lên cơn, dù là động vật hay con người đều dẫn đến tử vong.
Bệnh dại tiến triển theo hai thể: thể liệt kiểu hướng thượng (hội chứng Landly) và thể cuồng.
- Thời kỳ ủ bệnh dại có thể rất ngắn, chỉ khoảng 10 ngày, nhưng cũng có thể kéo dài từ 1-2 tháng, thậm chí lên đến nhiều năm. Thời gian này phụ thuộc vào nhiều yếu tố như vị trí và mức độ nghiêm trọng của vết thương, lượng virus xâm nhập, độ tuổi và thể trạng của người bị cắn.
- Giai đoạn khởi phát: thường từ 1 đến 4 ngày. Người bệnh có biểu hiện sợ hãi, cảm giác đau đầu, sốt, mệt mỏi, khó chịu, thấy tê và đau tại vị trí vết thương nơi virus xâm nhập.
- Giai đoạn viêm não: người bệnh bắt đầu có triệu chứng mất ngủ, các cảm giác kích thích gia tăng như: sợ ánh sáng, sợ tiếng động và gió nhẹ, sợ nước. Ngoài ra, còn có biểu hiện rối loạn hệ thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp, đôi khi có biểu hiện xuất tinh tự nhiên.
- Chẩn đoán xác định: dựa vào kết quả xét nghiệm kháng thể miễn dịch từ mô não
Khi đã phát bệnh, bệnh thường kéo dài từ 2 - 6 ngày (có thể lâu hơn) và dẫn đến tử vong do liệt cơ hô hấp.
Đa phần các trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn
2. XỬ LÝ VẾT THƯƠNG KHI BỊ CHÓ CẮN HOẶC MÈO CẮN.
Cách tốt để ngăn chặn nguy cơ mắc bệnh dại là xử lý vết chó cắn, mèo cắn là làm sạch vết thương và thực hiện tiêm phòng ngay lập tức.
Nếu một người mới bị vết cắn động vật thì cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:
- Rửa ngay vết thương với xà phòng và dưới vòi nước chảy liên tục trong thời gian từ 10-15 phút. Nếu không có xà phòng, có thể rửa tạm vết thương bằng nước sạch dưới vòi nước chảy liên tục 15 phút. Đây là phương pháp sơ cứu hiệu quả nhất để chống lại bệnh dại.
- Vết thương cần được rửa sạch với cồn 70% hoặc dung dịch cồn iod hoặc những thuốc tương tự (nếu có).
- Đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế ngay lập tức để thăm khám tình trạng và điều trị càng sớm càng tốt.
3. ĐỐI VỚI VẾT CẮN CỦA ĐỘNG VẬT, TUYỆT ĐỐI TRÁNH:
- Để các chất kích thích như ớt bột, nước ép hoặc nhựa cây, axit hoặc kiềm dây vào vết thương.
- Tránh băng bó, đắp thuốc kín vết thương, tránh khâu vết thương vì có thể khiến virus dại xâm nhập dễ dàng hơn.
Hãy đến ngay bác sĩ hoặc bệnh viện, cơ sở y tế gần nhất nếu bạn bị bất kỳ loài động vật nào cắn, kể cả vật nuôi. Dựa trên điều kiện và tình trạng vết cắn, bác sĩ sẽ quyết định xem liệu có nên cho bạn tiêm vắc-xin ngừa dại hay không.
4. CHỈ ĐỊNH TIÊM VẮC-XIN DỰ PHÒNG BỆNH DẠI SAU KHI BỊ CHÓ, MÈO CẮN:
- Nếu vết cắn gây xước da và vết thương chảy máu.
- Nếu màng nhầy ở vùng da đã tiếp xúc với nước bọt của động vật nghi mắc bệnh dại.
- Nếu con vật đã cắn người bị chết hoặc biến mất trong thời gian theo dõi, có biểu hiện hành vi không bình thường.
Thậm chí nếu bạn không chắc chắn liệu mình có bị cắn hoặc lây nhiễm hay không, bạn vẫn nên gặp bác sĩ để được chẩn đoán và tư vấn phương hướng xử lý tốt.
Tiêm vắc-xin chính là biện pháp ngăn ngừa bệnh Dại chủ động và toàn diện nhất. Do vậy, mọi người nên chủ động tìm đến các cơ sở, trung tâm uy tín để tiêm phòng theo đúng lịch và đúng liều để ngăn ngừa bệnh một cách tốt.
5. BỆNH DẠI KHÔNG THỂ ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ BẰNG CÁC BIỆN PHÁP DÂN GIAN?
Đã có nhiều trường hợp tử vong do sử dụng các biện pháp y học cổ truyền, bài thuốc dân gian mà không tiêm ngừa.
Việc duy nhất phải làm khi bị chó mèo cắn, cào đó là đến cơ sở y tể để được tiêm ngừa và xử trí vết thương đúng cách. Đây là biện pháp duy nhất bảo vệ bạn trước bệnh dại.
6. VIỆC TIÊM VẮC-XIN PHÒNG DẠI
- Vắc xin phòng bệnh dại là vắc xin an toàn và hiệu lực bảo vệ cao. Những lo lắng về vắc xin dại gây bệnh dại là không chính xác. Tất cả các loại vắc-xin dại cho người đều đã được bất hoạt cũng như trải qua một loạt các kiểm định về chất lượng như: hiệu lực, độc tính, độ an toàn và vô trùng. Việc tiêm phòng bệnh dại không thể gây bệnh dại.
- Thời gian vàng để tiêm vắc xin phòng dại là càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 24 giờ sau khi phơi nhiễm. Virus dại xâm nhập qua vết cắn và di chuyển vào hệ thần kinh, gây tổn thương nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời. Tiêm vắc xin càng sớm sẽ giúp giảm thiểu đáng kể nguy cơ phát bệnh.
- Nếu tiêm muộn, hiệu quả phòng bệnh sẽ giảm dần, vì virus dại có thể đã xâm nhập vào hệ thần kinh và di chuyển về não bộ. Tuy nhiên, ngay cả khi đã trễ, việc tiêm vắc xin vẫn có thể giúp kích hoạt hệ miễn dịch, tạo kháng thể chống lại virus dại, giảm nguy cơ mắc bệnh.
Do đó, nếu bạn đã chậm trễ trong việc tiêm phòng sau khi bị chó cắn, hãy đến ngay cơ sở y tế hoặc bệnh viện gần nhất để được thăm khám, tư vấn và tiêm phòng kịp thời. Việc tiêm phòng muộn vẫn tốt hơn là không tiêm, và có thể cứu sống bạn nếu virus chưa kịp xâm nhập vào hệ thần kinh.
ĐỪNG CHẾT VÌ THIẾU HIỂU BIẾT ĐỐI VỚI BỆNH DẠI: KHI BỊ CHÓ, MÈO CẮN, CÀO PHẢI ĐẾN NGAY CƠ QUAN Y TẾ ĐỂ ĐƯỢC TIÊM PHÒNG.
