17/08/2022
CHĂM SÓC MẠCH MÁU CHO NGƯỜI BỆNH TĂNG HUYẾT ÁP
Huyết áp cao tạo áp lực lớn lên thành mạch máu dễ gây vỡ mạch máu, bên cạnh đó còn góp phần gây xơ vữa động mạch (xơ cứng động mạch). Bệnh cao huyết áp tiến triển âm thầm trong nhiều năm, người bệnh sẽ không phát hiện ra triệu chứng bệnh. Thậm chí dù không có biểu hiện nào, chứng cao huyết áp vẫn liên tục gây tổn thương mạch máu, cơ quan, nhất là não, tim, mắt và thận.
Như vậy, việc làm bền thành mạch và điều trị xơ vữa động mạch, đề phòng các biến chứng về mạch máu trong bệnh tăng huyết áp là một mục tiêu quan trọng không thể bỏ qua, đây cũng là điểm chung của y học hiện đại và y học cổ truyền. Biến chứng thường gặp nhất của tăng huyết áp là biến chứng mạch máu. Tăng huyết áp gây xơ vữa mạch máu lớn lẫn mạch máu nhỏ trên các cơ quan trong cơ thể, gây nên các bệnh lý suy tim, bệnh mạch vành, tai biến mạch máu não, suy thận, bệnh lý võng mạc mắt. Tăng huyết áp còn có thể dẫn đến bệnh mạch máu ngoại biên. Biến chứng mạch máu ngoại biên góp phần làm trầm trong hơn tinh trạng bệnh tim mạch của người bệnh. Tăng huyết áp về lâu dài làm xơ vữa, gây hẹp và tắc nghẽn các động mạch ngoại biên như hẹp động mạch chi dưới, hẹp động mạch cảnh. Hẹp động mạch ngoại biên nhiều khi không có triệu chứng nên rất dễ bị bỏ sót.
Bài viết xin được giới thiệu các vị thuốc có tác dụng làm bền thành mạch, chống lại sự xơ vữa động mạch trong bệnh tăng huyết áp.
LÀM BỀN THÀNH MẠCH VỚI CHẤT RUTIN
Rutin có ba tác dụng: Bảo vệ mạch máu, ngăn ngừa các tiểu cầu tập hợp và giảm tính thấm mao mạch.
Rutin là một loại vitamin P, có tác dụng tăng cường sức chịu đựng của mao mạch. Chữ P là chữ đầu của chữ permeabilite có nghĩa là tính thấm. Ngoài rutin có tính chất vitamin P ra, còn nhiều chất khác có tính chất đó nữ như: esculozit, hesperidin (trong vỏ cam)...
Rutin có tác dụng chủ yếu là bảo vệ sức chịu đựng bình thường của mao mạch. Thiếu chất vitamin này tính chất chịu đựng của mao mạch có thể bị giảm, mao mạch dễ bị đứt vỡ, hiện tượng này trước đây người ta chỉ cho rằng do thiếu vitamin C, gần đây mới phát hiện sự liên quan đến vitamin P. Rutin là một bioflavonoid dễ dàng tìm thấy trong lúa mạch, có thể hỗ trợ cơ thể hấp thu vitamin C. Nó cũng hoạt động như một chất chống oxy hóa để ngăn chặn các tổn thương do gốc tự do, và có thể làm giảm nguy cơ tăng huyết áp.
Rutin không những dùng để phòng đột quỵ, còn sử dụng cho những người hồi phục từ sau cơn đột quỵ và các bệnh xuất huyết khác nhờ tác dụng tăng cường và xây dựng lại các mạch máu bị hư hỏng. Bằng cách tăng cường các mạch máu, đặc biệt là hầu hết các mao mạch, sự bổ sung này sẽ làm giảm mạnh nguy cơ đột quỵ lần thứ hai hoặc bất kỳ rối loạn liên quan khác. Nó giúp giảm viêm và giữ cho các thành các các mạch máu này dày và chắc hơn, có thể ngăn chặn nhiều dạng khác nhau của xuất huyết, bao gồm đột quỵ.
Thảo dược có chứa rutin: Ở Việt Nam, rutin được tìm thấy với tỷ lệ cao trong hoa hòe.
Tính chất hoa hòe theo tài liệu cổ: Hoa vị đắng, tính bình, quả vị đắng, tính hàn. Hoa vào 2 kinh can và đại tràng. Quả vào kinh can có tác dụng lương huyết, thanh nhiệt, chỉ huyết (hoa). Quả tính chất gần như hoa nhưng có thể gây sẩy thai. Dùng chữa xích bạch lỵ, trĩ ra máu, thổ huyết, máu cam, phụ nữ băng huyết.
Hoa hòe thường được dùng cho bệnh nhân cao huyết áp mà mao mạch dễ vỡ, đứt, để đề phòng đứt mạch máu não, xuất huyết cấp tính do viêm thận, xuất huyết ở phổi mà không rõ nguyên nhân, còn có tác dụng với bệnh cao huyết áp.
CHỐNG LẠI SỰ XƠ VỮA ĐỘNG MẠCH
Trong các bài thuốc trị tăng huyết áp thường gia thêm các vị giúp hạ cholesterol máu. Các vị thuốc Nam này thuộc nhóm hoạt huyết tiêu ứ, qua nghiên cứu thực nghiệm, cho thấy có tác dụng:
+ Chống viêm (tăng cường sức bền thành mạch).
+ Còn có thể làm máu chậm đông.
+ Làm giảm bớt xơ vữa động mạch.
+ Điều hòa chức năng tuần hoàn.
+ Tăng cường tuần hoàn tĩnh mạch.
+ Cải thiện chuyển hóa cơ sở.
+ Điều chỉnh các cơ trơn nội tạng.
Những vị thuốc thường dùng: Ích mẫu, cỏ roi ngựa, mần tưới, đan sâm, đào nhân, nghệ vàng, tô mộc, nghệ đen.
Trong điều trị tăng huyết áp không chỉ đơn thuần là làm ổn định huyết áp mà còn phải đề phòng biến chứng và giải quyết các vấn đề đi kèm, chăm sóc cho mạch máu là điều không thể bỏ qua.
