24/11/2024
BỆNH LÝ VÕNG MẠC ĐÁI THÁO ĐƯỜNG -MỘT BIẾN CHỨNG NGUY HIỂM CỦA BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Bệnh đái tháo đường gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm trên toàn cơ thể về thần kinh, tim mạch, mạch máu, thận, mắt,… Nhưng chúng ta thường chú ý đến các biến chứng dễ nhận thấy như tim mạch, mạch máu, thận,… mà không chú ý đến một biến chứng âm thầm nhưng rất nguy hiểm đó là biến chứng về mắt, nếu không sớm phát hiện và điều trị kịp thời người bệnh có thể đối mặt với nguy cơ mất thị lực hoàn toàn. Chính vì thế, việc nâng cao nhận thức, giúp người bệnh chủ động theo dõi, phòng ngừa, giảm thiểu tối đa các biến chứng về mắt rất quan trọng với bệnh nhân đái tháo đường hiện nay. Một trong những biến chứng nguy hiểm của đái tháo đường xảy ra tại mắt là gây ra “ Bệnh lý võng mạc đái tháo đường”.
✅1. Định nghĩa: Bệnh võng mạc đái tháo đường hay bệnh võng mạc tiểu đường (Diabetic retinopathy) là tình trạng bệnh lý với các tổn thương xảy ra ở võng mạc do bệnh đái tháo đường gây nên. Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến mù lòa và tỷ lệ bị bệnh tăng nhanh trong những năm gần đây tại nước ta.
✅2. Nguyên nhân: Đường trong máu tăng cao trong thời gian dài dẫn đến tắc nghẽn các mạch máu nhỏ nuôi dưỡng võng mạc, cắt nguồn cung cấp máu cho võng mạc. Khi đó, mắt sẽ cố gắng phát triển các mạch máu mới. Nhưng những mạch máu mới không phát triển đúng cách và dễ dàng bị rò rỉ. Tổn thương mạch máu ở võng mạc gây ảnh hưởng đến thị lực, nếu không điều trị sớm sẽ gây biến chứng nguy hiểm ở mắt.
✅3. Triệu chứng: Người bị bệnh võng mạc tiểu đường thường không có dấu hiệu bất thường trong giai đoạn đầu. Khi bệnh tiến triển nguy hiểm hơn mới thấy rõ các triệu chứng của nó bao gồm:
- Nhìn mờ.
- Nhìn thấy những vùng sáng hoặc tối.
- Khó nhìn vào ban đêm.
- Thấy màu sắc mờ hoặc nhòe.
- Tầm nhìn bị thu hẹp.
✅4. Đối tượng nguy cơ mắc bệnh: Bất kỳ bệnh nhân tiểu đường nào cũng có nguy cơ mắc bệnh võng mạc tiểu đường, không ngoại trừ tiểu đường tuýp 1 hay đái tháo đường tuýp 2. Bệnh nhân tiểu đường có nguy cơ bị bệnh võng mạc tiểu đường cao hơn nếu có các yếu tố sau:
- Người bị tiểu đường lâu năm.
- Tiểu đường thai kỳ.
- Lượng đường trong máu cao không kiểm soát tốt.
- Huyết áp cao.
- Cholesterol cao.
- Hút thuốc lá.
✅5. Phương pháp phòng ngừa: Phòng bệnh võng mạc đái tháo đường bao gồm những mục tiêu: phòng ngừa để không mắc bệnh. Khi đã mắc bệnh phòng để bệnh không tiến triển nhanh và giảm thiểu tối đa biến chứng nặng nề của bệnh nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Kiểm soát đường huyết: giúp duy trì đường huyết ở mức ổn định tránh gây tổn thương đến mạch máu. Thực hiện kiểm soát đường huyết bằng cách: có chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất phù hợp. Uống thuốc điều trị tiểu đường theo chỉ định của bác sĩ và tái khám thường xuyên. Kiểm tra đường huyết ghi lại lượng đường trong máu nhiều lần trong ngày.
- Giữ huyết áp và cholesterol ở mức an toàn: ăn thực phẩm lành mạnh, tập thể dục thường xuyên.
- Không hút thuốc lá
- Làm mắt tổn thương thêm dưới các tác nhân ngoại cảnh như tia UV, dị vật bằng cách đeo kính râm, kính mát để bảo vệ khi đi ra ngoài.
- Ngoài ra, NB có bệnh lý đái tháo đường phải khám mắt định kỳ 3 tháng, 6 tháng/ lần để phát hiện sớm những tổn thương ở mắt nhằm giữ thị lực, hoặc ngăn ngừa tình trạng giảm thị lực hoặc mù. Lý tưởng nhất, tại thời điểm chẩn đoán đái tháo đường, bệnh nhân cần được khám mắt toàn diện, đồng thời đánh giá mức độ tổn thương do các biến chứng khác liên quan đến đái tháo đường.
- Thời gian mắc đái tháo đường là yếu tố nguy cơ cao nhất cho sự phát triển của bệnh võng mạc đái tháo đường. Khám mắt định kỳ là cách duy nhất để xác định mức độ của bệnh võng mạc đái tháo đường.
✅6. Chế độ dinh dưỡng và lối sống:
Thực hành một chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng, đầy đủ chất dinh dưỡng và áp dụng chế độ ăn với đĩa thức ăn thông minh để giúp kiểm soát lượng đường trong máu, huyết áp và cholesterol.
- Ngoài ra nên bổ sung các loại thực phẩm giàu lutein, vitamin C, vitamin E, axit béo omega-3, kẽm, chất chống oxy hóa như: Cam, cà rốt, ớt chuông, dâu tây, sữa chua, sữa tươi không đường, anh đào (cherry) giúp hạn chế tối đa việc mắc các bệnh về mắt như đục thủy tinh thế hay thoái hóa điểm vàng. Ngoài ra những thực phẩm này còn có lợi cho cơ thể, kích thích tiêu hóa, cải thiện vóc dáng, thúc đẩy tâm trạng,…
- Kiểm soát muối trong khẩu phần ăn. Không nên ăn đồ ăn nhanh và thực phẩm chế biến sẵn chứa nhiều muối như mỳ tôm, gà rán, KFC, thịt muối, cá muối, giò chả, dưa muối,…
- Hạn chế sử dụng chất béo động vật, nên sử dụng các loại dầu thực vật; không nên ăn phủ tạng động vật, bơ và các loại đồ ăn nhanh như xúc xích nướng, khoai tây chiên,…
- Hạn chế sử dụng chất kích thích như bia, rượu và từ bỏ thói quen hút thuốc lá. Hút thuốc lá sẽ làm tăng gấp đôi nguy cơ mắc biến chứng võng mạc đái tháo đường và đặc biệt những người hút thuốc lá sẽ có khả năng bị mù lúc về già cao gấp 4 lần so với những người không hút thuốc lá.
✅7. Chế độ vận động:
- Mỗi ngày, người bệnh chỉ cần 30 phút/ ngày hoặc 150 phút/ tuần, không nghỉ quá 2 ngày liên tiếp.
- Hạn chế tập các động tác đối kháng nếu bệnh nhân đã có biến chứng mắt: cử tạ, võ, đá bóng, bóng rổ,… Luyện tập nhẹ nhàng bằng các hoạt động thể dục khác như đi bộ, các bài tập yoga (tránh các bài tập yoga quá mức, phải khởi động trước khi tập ít nhất 15 phút).
- Ngưng các hoạt động khi cảm thấy mệt mỏi , khó thở, tức ngực, buồn nôn,…
- Tránh hoạt động thể lực khi thời tiết thay đổi đột ngột.
✅8. Bảo vệ đôi mắt:
- Tái khám mắt định kỳ theo chỉ định của bác sỹ và chăm sóc đôi mắt của mình, phát hiện sớm bệnh VMĐTĐ điều trị ngăn ngừa sự giảm thị lực.
- Không ngồi trước màn hình máy tính quá lâu bởi sẽ khiến đôi mắt khô và đỏ, tình trạng này kéo dài sẽ dẫn đến các bệnh về tật khúc xạ.
- Áp dụng quy tắc 20: Sau Mỗi 20 phút làm việc trên máy tính ta sẽ giành 20 giây nghỉ ngơi bằng cách nhìn vào một vật xa khoảng 6 mét.
- Hạn chế tiếp xúc với màn hình điện thoại trước khi đi ngủ.
- Sử dụng nước mắt nhân tạo giữ ẩm và giữ gìn vệ sinh cho đôi mắt.
✅9. Kết luận:
- Bệnh nhân đái tháo đường có thể kéo dài thời gian không mắc bệnh, hoặc làm chậm diễn tiến bệnh võng mạc đái tháo đường bằng cách giữ mức độ đường máu và huyết áp, bilan lipid máu ổn định.
- Phòng ngừa bệnh bằng cách quản lý các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến võng mạc như hút thuốc lá, chế độ dinh dưỡng, quản lý lối sống,…
- Khám mắt định kỳ theo chỉ định của bác sỹ, đừng chờ đợi cho đến khi có triệu chứng rồi mới đi khám.
- Đến khám ngay tại chuyên khoa mắt nếu có một hay nhiều dấu hiệu sau: nhìn mờ, nhìn đôi, thị lực suy giảm, đọc khó, mắt đỏ, đau mắt, ruồi bay.
Lưu ý: Đôi mắt là bộ phận rất quan trọng, có ảnh hưởng rất nhiều mặt trong cuộc sống từ sức khỏe đến công việc, gia đình và các mối quan hệ,… Do vậy, cần chủ động bảo vệ và có biện pháp chăm sóc để giúp mắt luôn sáng khỏe.
👉Để được tư vấn thêm về bệnh lý này, cũng như các dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh chuyên khoa Mắt, hãy liên hệ ngay Bệnh viện Mắt Quảng Nam để được tư vấn và hướng dẫn lựa chọn dịch vụ phù hợp.
--- KHOA KHÁM BỆNH - CẤP CỨU VÀ CĐHA - TDCN ---
________________________________
🏥 Bệnh viện Mắt Quảng Nam
📮Địa chỉ: Đường Nguyễn Văn Trỗi - Tp Tam Kỳ - Quảng Nam
☎️ SĐT: 0235 3818 996
🔹 Website: https://bvmatqnam.com.vn
