03/06/2025
Tranh cãi: Hút Mũi hay Không Hút Mũi. 5 yếu tố quyết định là gì?
"Bác sĩ ơi, con sổ mũi có nên hút không?"
Đứng giữa nhiều thông tin, việc bố mẹ phân vân không biết có nên hút hay không nên hút mũi cho con là điều khó tránh khỏi
Và đây là những quan điểm mà từ trước tới giờ ít bác sĩ nào nói đến
⸻
Trên mạng mình thấy có nhiều luồng thông tin, những cuộc tranh cãi vô tận
Có 2 phe, phe nào cũng có ý đúng:
Phe "Phải hút":
- "Dịch mũi nhiều không hút sao được?"
- "Để lâu sẽ nhiễm trùng mà!"
Phe "Không hút":
- "Hút sẽ làm tổn thương niêm mạc!"
- "Dịch mũi có tác dụng bảo vệ!"
- "Để tự nhiên con sẽ khỏe hơn!"
Ai đúng? Ai sai?
⸻
Sự thật từ những người trong ngành thì sao
Khó tin là dù đã có rất nhiều nghiên cứu nhưng cuộc tranh cãi này cũng diễn ra giữa các bác sĩ nữa
Mình đã điên cuồng lục lại hàng chục nghiên cứu, hướng dẫn có ý nghĩa và mới nhất về việc hút mũi
Đồng thời với 8 năm làm PK, mình đã trải qua đủ kiểu hút mũi: hút thường hay hút nội soi, hút dây nhựa hay hút ống sắt, hút nông hút sâu, hút hay không hút, xịt này xịt kia, nghiêng đầu cúi đầu hay ngửa đầu,...
Thêm 1 chút kiến thực vật lý, giải phẫu tai mũi họng, mình nhận ra kha khá vấn đề, nhưng chưa thể hệ thống hoá thành 1 bài để truyền đạt cho dễ hiểu được. Hi vọng sắp tới sẽ chia sẻ tới mọi người
⸻
Vấn đề không nằm ở chỗ: cái nào đúng hay sai tuyệt đối, không phải là khư khư theo 1 quan điểm "hút hay không hút"
Vấn đề là hiểu logic để biết tổn thương nào, đợt ốm nào thì nên hút, đợt ốm nào thì không nên hút
Có 5 yếu tố quyết định
Mỗi khi một bậc phụ huynh hỏi, mình đều khảo sát kĩ 5 yếu tố sau để quyết định hút mũi (khảo sát qua hỏi bệnh và nội soi)
1. Số lượng dịch mũi
- Ít và trong: Để tự nhiên
- Nhiều và đục: Cần hút
- Dịch xanh: Cần hút
2. Vị trí dịch mũi
- Mũi trước (thấy được): Có thể hút
- Mũi sau (sâu trong): Cần chuyên môn hoặc nhỏ mũi ra sau
3. Nguyên nhân
- Dị ứng: Hạn chế hút
- Nhiễm khuẩn: Phải hút
4. Mức độ khó thở
- Con vẫn bú/ăn bình thường: Không cần thiết
- Khó thở, ngủ không được: Bắt buộc hút
5. Tình trạng niêm mạc
- Hồng hào: An toàn khi hút
- Đỏ, sưng: Nghỉ hút
- Xước, chảy máu: Không được hút
Đó mới chỉ là trả lời cho câu hỏi: Nên hút hay không nên hút. Quan trọng nhất đó
Còn rất nhiều vấn đề về cách hút mũi đúng: loại nào, tư thế nào, cách nào,... đây là vấn đề xin phép để mình tìm cách hệ thống hoá lại cho mọi người và chia sẻ sau
⸻
Ví dụ thực tế ở phòng khám
Có lúc mình bảo hút. Có lúc mình lại cấm hút!
Khi mình bảo phải hút:
Bé 8 tháng, mũi đầy dịch màu vàng đục. Nội soi mũi là dịch xanh đặc, chính là vi khuẩn, xác virus, bạch cầu nằm lại từ mấy ngày nay. Như cái ao tù - nước đọng lâu thành ổ nhiễm trùng.
Không hút? Con sẽ viêm tai, viêm phổi, sốt cao.
Khi mình cấm hút:
Bé 3 tuổi, viêm mũi dị ứng làm con ngạt nhiều. Mẹ bảo con ngạt phải hút liên tục cho con. Khi soi lên, mũi chảy dịch trong nhưng ít, cuốn mũi phù nề bịt kín gần hết mũi. Mẹ hút hoài, niêm mạc đỏ hết càng sưng hơn, con khóc thét, dịch mũi hết rồi lại ra hết rồi lại ra
Hút tiếp? Chỉ làm tổn thương thêm mà dịch vẫn tiết liên tục, con càng ngạt hơn
Cuối cùng, lời khuyên cho bố mẹ đó là
Không có "cách đúng duy nhất", hãy học cách quan sát con mỗi lúc con ốm, hãy nội soi và nhờ BS tư vấn xem có nên hút hay không nên hút trong đợt ốm này
Mỗi trẻ là một cá thể riêng biệt. Có những nguyên tắc khoa học, những suy luận logic, để khi chúng ta áp những nguyên tắc khoa học đó lên, chúng ta sẽ có cách hợp lý cho con của mình.
BS Hoàng Quý