01/09/2025
Vai trò của siêu âm trong dự phòng và theo dõi tiền sản giật
Siêu âm có vai trò rất quan trọng trong dự phòng và phát hiện sớm tiền sản giật, đặc biệt khi kết hợp với các xét nghiệm và đo huyết áp trong thai kỳ. Tôi sẽ tóm lược các giá trị chính như sau:
1. Sàng lọc sớm nguy cơ tiền sản giật
Thời điểm: Thường thực hiện ở quý I (tuần 11–14) kết hợp với các chỉ số huyết áp và xét nghiệm sinh hóa.
Thông số đánh giá:
Chỉ số trở kháng (PI) của động mạch tử cung qua Doppler màu.
Hình dạng phổ Doppler: sự hiện diện của “notch” hai bên gợi ý tăng sức cản mạch máu, liên quan đến nguy cơ tiền sản giật sớm.
Ý nghĩa: Giúp phân loại thai phụ vào nhóm nguy cơ cao để có kế hoạch dự phòng sớm (ví dụ: aspirin liều thấp, theo dõi sát hơn).
2. Theo dõi sự phát triển của thai
Siêu âm đo BPD, HC, AC, FL và ước tính cân nặng thai (EFW).
Phát hiện chậm tăng trưởng trong tử cung (IUGR) – dấu hiệu gián tiếp của suy giảm tưới máu nhau thai, thường gặp trong tiền sản giật.
3. Đánh giá tuần hoàn mẹ – thai bằng Doppler
Động mạch tử cung: tăng sức cản, còn notch sau 24 tuần là bất thường.
Động mạch rốn: tăng trở kháng, giảm hoặc đảo ngược dòng tâm trương gợi ý suy tuần hoàn nhau.
Động mạch não giữa: giảm trở kháng (brain-sparing effect) là phản ứng của thai khi thiếu oxy.
4. Theo dõi nhau thai và nước ối
Phát hiện nhau thai nhỏ, dày bất thường hoặc có vôi hóa sớm (độ trưởng thành cao trước tuổi thai).
Đánh giá chỉ số ối (AFI) hoặc túi ối sâu nhất (DVP), vì thiểu ối thường gặp khi tuần hoàn nhau – thai bị ảnh hưởng.
5. Hỗ trợ quyết định xử trí
Giúp bác sĩ cân nhắc thời điểm chấm dứt thai kỳ khi có bằng chứng thai suy hoặc nguy cơ tiền sản giật nặng, nhằm giảm biến chứng cho mẹ và bé.
🔍 Tóm lại:
Siêu âm – đặc biệt là siêu âm Doppler động mạch tử cung trong quý I và quý II – là công cụ sàng lọc, theo dõi và tiên lượng tiền sản giật hiệu quả. Kết hợp siêu âm với khám thai định kỳ và các xét nghiệm cần thiết sẽ giúp dự phòng, phát hiện sớm và xử trí kịp thời, đảm bảo an toàn cho cả mẹ và thai nhi./.