21/04/2025
[Vụ Sữa Giả Tại Bệnh viện 108]
Lỗ hổng hệ thống và lời cảnh tỉnh với ngành y
1. Niềm tin bị phản bội trong bệnh viện tuyến cuối
Khi Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 – một trong những cơ sở y tế danh tiếng nhất cả nước – bị phát hiện đã từng cung cấp cho bệnh nhân loại sữa dinh dưỡng y học Hofumil Gold Plus thuộc một đường dây sản xuất sữa giả, dư luận không khỏi rúng động. Sự việc không chỉ là cú sốc với người bệnh mà còn là lời cảnh báo về những kẽ hở trong hệ thống giám sát chất lượng vật tư y tế tại Việt Nam.
Loại sữa nói trên được bán cho bệnh nhân với giá gần một triệu đồng/hộp, không có trong danh mục bảo hiểm chi trả. Điều đáng nói, sản phẩm này đã “đường đường chính chính” lọt qua quy trình đấu thầu công khai, minh bạch theo đúng quy định pháp luật, và xuất hiện trong danh mục tiêu dùng của bệnh viện – một điều tưởng chừng không thể xảy ra.
2. Từ nghi ngờ tới khủng hoảng niềm tin
Sự việc bị phát giác sau khi Bộ Công an triệt phá một đường dây làm sữa giả quy mô lớn do Rance Pharma và Hacofood đứng đầu. Tại Bệnh viện 108, những phản ánh đầu tiên xuất phát từ người nhà bệnh nhân nhận thấy hộp sữa “không tìm thấy trên Google”. Nhưng họ vẫn mua – vì tin vào thương hiệu của bệnh viện.
Niềm tin đó đã bị phản bội. Phản hồi từ hàng chục bệnh nhân cho thấy, họ sẵn sàng chi trả cao để đổi lại sản phẩm y tế chất lượng, miễn là xuất phát từ một cơ sở có uy tín. Nhưng khi cái tên Hofumil Gold Plus lộ ra là sản phẩm giả, làm từ nguyên liệu không rõ nguồn gốc, thiếu dinh dưỡng và có thể gây hại cho người bệnh yếu, người dân cảm thấy bị lừa dối và tổn thương sâu sắc.
3. Mạng lưới làm giả tinh vi
Rance Pharma và Hacofood không hoạt động đơn lẻ. Trong suốt 4 năm, hai công ty này đã sản xuất gần 600 nhãn hiệu sữa giả, với doanh thu ước tính 500 tỷ đồng. Đối tượng nhắm đến là những người dễ tổn thương: trẻ em sinh non, bệnh nhân sau phẫu thuật, người già và phụ nữ mang thai.
Các sản phẩm được quảng cáo rầm rộ với “thành phần quý hiếm” như tổ yến, đông trùng hạ thảo, nhưng kiểm nghiệm cho thấy hoàn toàn không có. Hàm lượng dinh dưỡng thực tế dưới 70% – đủ cơ sở xác định là hàng giả theo pháp luật Việt Nam.
Đặc biệt nguy hiểm là việc những sản phẩm này được đưa vào bệnh viện qua kênh đấu thầu hợp pháp, chứng tỏ mạng lưới sản xuất – tiếp thị – hợp thức hóa giấy tờ đã hoạt động cực kỳ bài bản và qua mặt được nhiều khâu giám sát.
4. Lỗ hổng đấu thầu
Bệnh viện 108 khẳng định đã tuân thủ Luật Đấu thầu. Nhưng sự cố này cho thấy: tuân thủ quy trình không đồng nghĩa với đảm bảo chất lượng.
Một sản phẩm kém chất lượng vẫn có thể trúng thầu nếu:
- Hồ sơ kỹ thuật chỉ là hình thức;
- Nhà thầu được xét duyệt chủ yếu trên giấy tờ, không có kiểm tra thực tế năng lực;
- Không có kiểm định chất lượng lô hàng sau khi trúng thầu.
Thực tế, quy trình nhập hàng chủ yếu dựa vào số lượng, hạn sử dụng, tem nhãn, chứ chưa có hệ thống kiểm nghiệm độc lập, nhất là với các sản phẩm “ngoài danh mục BHYT” mà người bệnh tự chi trả.
5. Phản ứng của Bệnh viện 108: Thiện chí hay bị động?
Ngay sau khi vụ việc vỡ lở, Bệnh viện 108 đã có động thái:
- Thu hồi toàn bộ sữa Hofumil Gold Plus khỏi hệ thống;
- Liên hệ bệnh nhân để hoàn tiền;
- Ra thông cáo khẳng định “bệnh viện là nạn nhân” của nhà cung cấp lừa đảo.
Tuy nhiên, phản ứng này bị đánh giá là mang tính “khắc phục hậu quả” nhiều hơn là nhận trách nhiệm. Bởi nếu có hệ thống kiểm soát chất lượng hiệu quả, nếu có cơ chế phản hồi từ người bệnh – sự việc có thể đã được phát hiện sớm hơn, thay vì chờ đến khi Bộ Công an vào cuộc.
6. Hệ lụy về y tế và xã hội: Nỗi sợ hàng giả trong bệnh viện
Đối với người bệnh:
- Sức khỏe bị đe dọa: Sữa dinh dưỡng vốn là yếu tố phục hồi sau mổ, sau hóa trị. Nếu thành phần dinh dưỡng không đạt, bệnh nhân có thể chậm hồi phục, thậm chí suy kiệt.
- Tổn thương tâm lý: Dùng sản phẩm giả trong bệnh viện là trải nghiệm gây hoang mang, lo lắng kéo dài.
- Thiệt hại tài chính: Người bệnh bỏ tiền triệu mua sản phẩm không đạt tiêu chuẩn, dù bệnh viện là nơi cung cấp.
Đối với hệ thống y tế:
- Uy tín của Bệnh viện 108 bị tổn hại nặng nề.
- Cả hệ thống bệnh viện công lập bị đặt vào tình trạng “nghi ngờ”.
- Niềm tin của người dân đối với quy trình mua sắm công, giám sát sản phẩm y tế bị lung lay.
7. Chuyên gia cảnh báo: Phải cải cách toàn diện hệ thống
Các chuyên gia y tế và luật sư nhận định, vụ Hofumil Gold Plus là hệ quả của một chuỗi vấn đề tồn tại đã lâu:
- Quy trình đấu thầu hiện tại quá thiên về giấy tờ;
- Hậu kiểm gần như bị bỏ ngỏ;
- Sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý như Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Cục An toàn thực phẩm… còn lỏng lẻo, dẫn đến những “vùng xám” trong phân quyền;
- Thiếu phòng xét nghiệm độc lập, thiếu chế tài răn đe với hành vi gian lận.
8. Giải pháp cấp bách: Cải tiến quy trình – Tăng cường kiểm tra – Công khai minh bạch
Đối với bệnh viện:
- Thiết lập quy trình kiểm nghiệm sau nhập hàng, trước khi sử dụng cho bệnh nhân;
- Tăng vai trò hội đồng thuốc và điều trị trong việc xét duyệt sản phẩm;
- Xây dựng hệ thống cảnh báo nội bộ, tiếp nhận nghi ngờ từ y bác sĩ và người bệnh;
- Rà soát, đánh giá lại toàn bộ nhà cung cấp.
Đối với cơ quan quản lý nhà nước:
- Phân định rõ trách nhiệm giữa các bộ trong quản lý dinh dưỡng y học và thực phẩm chức năng;
- Cải cách Luật Đấu thầu theo hướng linh hoạt hơn, cho phép đánh giá chất lượng vượt lên trên giá cả;
- Tăng cường hậu kiểm, thanh tra định kỳ và công khai kết quả;
- Ứng dụng công nghệ truy xuất nguồn gốc sản phẩm tại bệnh viện và nhà thuốc.
9. Một vụ việc – Nhiều bài học đắt giá
Vụ sữa giả Hofumil Gold Plus không chỉ là lỗi cá biệt của một doanh nghiệp hay một bệnh viện. Đây là hồi chuông báo động về toàn bộ hệ thống giám sát chất lượng vật tư y tế và đạo đức trách nhiệm trong ngành y.
Khi người dân mất niềm tin vào sự an toàn trong chính bệnh viện, thì thiệt hại không chỉ là kinh tế hay sức khỏe, mà là một sự sụp đổ về lòng tin – thứ vốn rất khó để phục hồi. Đã đến lúc ngành y tế phải nhìn lại một cách nghiêm túc và quyết liệt.
![[Vụ Sữa Giả Tại Bệnh viện 108]Lỗ hổng hệ thống và lời cảnh tỉnh với ngành y1. Niềm tin bị phản bội trong bệnh viện tuyến...](https://img5.findhealthclinics.com/863/869/1234890818638699.jpg)
