13/08/2025
ANTI PHOSPHOLIPID
Bình thường, hệ miễn dịch của bạn là tấm lá chắn, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus. Nhưng khi tấm lá chắn ấy bị nhận diện lỗi, nó lại quay sang tấn công chính những thành phần của mình.
Đó chính là hội chứng kháng phospholipid (APS), một rối loạn tự miễn mà nếu bạn đang mang thai, nó có thể trở thành thử thách không nhỏ.
APS có thể dẫn đến:
• Hình thành các cục máu đông (huyết khối) ở tĩnh mạch hoặc động mạch.
• Làm máu nuôi nhau thai giảm, dẫn đến sảy thai nhiều lần, thai chậm phát triển, tiền sản giật, hay thậm chí thai lưu.
• Thỉnh thoảng, bạn có thể thấy những dấu hiệu khác như mạng lưới da tím tái (livedo reticularis).
👉 Nếu bác sĩ nghi ngờ, bạn có thể sẽ được làm các xét nghiệm như: lupus anticoagulant (LA), anticardiolipin (aCL), và anti-beta2 glycoprotein I (anti-β2GPI).
Đây là những xét nghiệm giúp phát hiện và xác định rõ nguy cơ để bạn và bác sĩ cùng lập kế hoạch chăm sóc thai kỳ an toàn hơn.
📌 Vì sao APS gây nguy hiểm cho thai?
Các kháng thể này có thể:
• Âm thầm cản trở quá trình làm tổ của phôi ngay từ những ngày đầu.
• Gây tổn thương mạch máu nuôi nhau thai.
• Kích hoạt phản ứng đông máu bất thường, khiến dòng máu nuôi thai bị chậm lại hoặc tắc nghẽn.
Khi nguồn dinh dưỡng và oxy bị cắt giảm, thai nhi sẽ phải đối mặt với nguy cơ chậm phát triển, thiếu dưỡng chất, và đáng buồn nhất là có thể mất tim thai bất cứ lúc nào.
📌 Khi nào nên nghĩ tới APS liên quan thai kỳ (OAPS)?
Bạn nên nghĩ tới khả năng mắc APS liên quan thai kỳ nếu từng trải qua những mất mát như:
• Sảy thai từ 3 lần trở lên trước 10 tuần.
• Thai chết lưu ≥1 lần sau 10 tuần không rõ nguyên nhân.
• Sinh non trước 34 tuần do tiền sản giật nặng, hội chứng HELLP, hoặc suy nhau thai.
Và nếu bạn đồng thời có những yếu tố như lupus ban đỏ, từng bị huyết khối, giảm tiểu cầu hay bất thường chức năng thận, thì nguy cơ APS sẽ càng cao hơn, cần được bác sĩ lưu ý và kiểm tra kỹ lưỡng ngay từ đầu thai kỳ.
📌 Chẩn đoán cần gì?
Để chẩn đoán APS trong thai kỳ, bác sĩ sẽ dựa trên hai yếu tố song song: một là các dấu hiệu lâm sàng – tức những biến chứng thai kỳ đã được xác định theo tiêu chuẩn quốc tế; hai là kết quả xét nghiệm cho thấy các kháng thể aPL dương tính ít nhất hai lần, với khoảng cách giữa các lần xét nghiệm từ 12 tuần trở lên.
📌 Mang thai khi có APS – Lập kế hoạch thế nào?
• Nếu từng bị huyết khối: nguy cơ tái phát >10% nếu không chống đông khi mang thai.
• Trường hợp chỉ có OAPS nhưng chưa từng bị huyết khối, nguy cơ sẽ thấp hơn, tuy nhiên vẫn cần điều trị dự phòng.
• Nếu bạn thực hiện IVF hoặc các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản (ART), nguy cơ hình thành huyết khối sẽ tăng do quá trình kích thích buồng trứng, vì vậy việc chống đông dự phòng là điều nên được cân nhắc ngay từ đầu.
📌 Điều trị và theo dõi trong thai kỳ
👉 Nguyên tắc chung:
• APS có huyết khối: dùng heparin trọng lượng phân tử thấp (LMWH) liều điều trị + aspirin liều thấp (81–150mg/ngày).
• OAPS không huyết khối: LMWH liều dự phòng + aspirin liều thấp.
• Chỉ có aPL dương tính: aspirin liều thấp, cân nhắc thêm LMWH nếu nguy cơ cao.
👉 Theo dõi:
• Xét nghiệm máu, chức năng gan, thận, bổ thể, aPL profile.
• Siêu âm theo dõi tăng trưởng thai mỗi 4 tuần từ quý 2.
• Từ tuần 32: theo dõi sức khỏe thai bằng Nonstress test hoặc Biophysical Profile.
📌 Khi sinh và sau sinh
Nếu thai kỳ diễn tiến ổn định, bác sĩ thường sẽ lên kế hoạch cho bạn sinh chủ động vào tuần thứ 39.
Trước khi sinh, LMWH sẽ được ngưng theo đúng hướng dẫn của bác sĩ gây tê để đảm bảo an toàn. Sau khi em bé chào đời, bạn sẽ tiếp tục được chống đông phù hợp trong 6 tuần hậu sản, và có thể yên tâm rằng heparin cũng như warfarin đều an toàn khi cho con bú.
📌 Nếu điều trị chuẩn vẫn thất bại
Dù đã điều trị bằng LMWH kết hợp aspirin, vẫn có khoảng 20% trường hợp gặp biến chứng. Khi đó, bác sĩ có thể cân nhắc bổ sung các phương pháp khác như hydroxychloroquine, truyền IVIG hoặc dùng prednisone liều thấp để hỗ trợ cải thiện kết quả thai kỳ.
📌 Lời kết
APS không đồng nghĩa với việc bạn sẽ không thể có một thai kỳ khỏe mạnh. Điều quan trọng là phát hiện sớm, chuẩn bị kế hoạch từ trước khi mang thai và luôn đồng hành cùng bác sĩ trong suốt chặng đường. Khi bạn hiểu rõ tình trạng của mình và tuân thủ điều trị, đó chính là chìa khóa để cả mẹ và bé cùng cán đích an toàn.
Nguồn: BS Nguyễn Ngọc Tú
-------------------------------
Phòng khám Sản Phụ Khoa 271
👨⚕️👩⚕️👩⚕️ BS Sơn-BS Hồng Vân- BS Như
🏥 271 Lê Lợi, phường 5, TP Tuy Hoà, Phú Yên
☎ Liên hệ đặt lịch và tư vấn hoàn toàn miễn phí qua inbox hoặc hotline
