03/09/2024
ĐÁI THÁO ĐƯỜNG THAI KỲ
Đái tháo đường thai kỳ (hay còn gọi là tiểu đường thai kỳ) là gì?
Theo Hội Nội tiết Hoa Kỳ (Endocrine Society) đái tháo đường thai kỳ là tình trạng liên quan đến tăng glucose huyết tương của mẹ và làm tăng nguy cơ các kết cục sản khoa bất lợi.
Nghiên cứu ở một số cơ sở của Việt Nam cho thấy tỷ lệ phụ nữ mang thai mắc đái tháo đường thai kỳ ở thành phố Hồ Chí Minh có xu hướng tăng dân trong những năm qua, từ 2,1% năm 1997 lên 4% năm 2007, 11% năm 2008 và khoảng 20% trong năm 2017. Theo khảo sát của các bệnh viện chuyên khoa sản trên toàn quốc, trong giai đoạn từ năm 2001-2004, tỷ lệ phát hiện bệnh đái tháo đường thai kỳ vào khoảng 3%-4%, tuy nhiên đến năm 2017, tỷ lệ này đã tăng lên mức 20% trên tổng số thai phụ được khám tại các bệnh viện/cơ sở y tế chuyên khoa1.
Đái tháo đường thai kỳ có nguy hiểm không?
Đái tháo đường thai kỳ ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe của bà mẹ cũng như của thai nhi: có thể làm gia tăng tỷ lệ sẩy thai, thai lưu, sinh non, tăng huyết áp trong thai kỳ, đa ối, nhiễm trùng tiết niệu, viêm đài bể thận, mổ lấy thai. Về lâu dài, các thai phụ mắc đái tháo đường thai kỳ tăng nguy cơ tiến triển thành đái tháo đường týp 2 và các biến chứng liên quan đặc biệt là biến chứng trên các mạch máu nhỏ ảnh hưởng đến tim, thận, mắt.
Phần lớn các nghiên cứu chỉ ra rằng bất thường bẩm sinh tăng gấp 3 lần ở những thai nhi có mẹ mắc bệnh đái tháo đường thai kỳ trước đó mà không được kiểm soát tốt.
Các yếu tố nguy cơ:
Người nào trong lúc mang thai kèm theo một vài nguy cơ dưới đây càng phải xét nghiệm đường máu nhiều lần hơn. Một số nguy cơ gây đái tháo đường2:
- Thừa cân, béo phì (BMI ≥30).
- Nhịn ăn, ăn kiêng khiến cơ thể thiếu chất.
- Lần sinh trước đây thai có cân nặng ≥4,1 kg hoặc thai chết lưu không rõ nguyên nhân.
- Đã từng bị đái tháo đường ở lần mang thai trước.
- Gia đình có người bị đái tháo đường (cha hay mẹ, anh chị em ruột).
- Tuổi mang thai ngoài 35 tuổi.
- Tăng huyết áp (>=140/90 mmHg hay đang điều trị thuốc hạ huyết áp)
- Rối loạn lipid (mỡ) máu.
Dấu hiệu và triệu chứng:
Đái tháo đường thai kỳ ít khi thấy biểu hiện các dấu hiệu như khát nước, tiểu nhiều, gầy nhanh nhưng đã ảnh hướng tới tăng trưởng và phát triển của thai nhi.
Do vậy, hãy khám thai đúng lịch và xét nghiệm đường máu, qua đó có thể phát hiện sớm đái tháo đường thai kỳ.
Phát hiện đái tháo đường thai kỳ như thế nào?
Xét nghiệm đường huyết (glucose máu) là biện pháp hữu hiệu nhất hiện nay dùng để sàng lọc và chẩn đoán đái tháo đường thai kỳ.
Nhóm thai phụ có nguy cơ cao cần được xét nghiệm glucose huyết tương tĩnh mạch lúc đói (nhịn ăn ít nhất 8 giờ trước xét nghiệm) hoặc bất kỳ ngay trong lần khám thai đầu tiên.
Nhóm thai phụ nguy cơ thấp: Hẹn xét nghiệm sàng lọc ở tuần 24-28 tuần.
Thực hiện tầm soát đái tháo đường thai kỳ cho mọi thai phụ từ tuần thứ 24 - 28 của tuổi thai và thời điểm này được xem là thời điểm chuẩn, tốt nhất cho phát hiện bất thường chuyển hóa carbohydrate trong thai kỳ với nghiệm pháp dung nạp 75gram glucose.
Hướng dẫn chuẩn bị trước khi thực hiện xét nghiệm
Ba ngày trước khi tiến hành nghiệm pháp chẩn đoán, không ăn chế độ ăn có quá nhiều glucid (tinh bột, đường) cũng như không kiêng khem quá nhằm tránh ảnh hưởng nghiệm pháp.
Nhịn đói 8 - 12 giờ trước khi làm nghiệm pháp.
Uống ly nước đường đã được Phòng xét nghiệm chuẩn bị sẵn, uống trong vòng 5 phút.
Lấy 2mL máu tĩnh mạch, định lượng glucose máu ở 3 thời điểm. Lúc đói, sau 1 giờ và 2 giờ sau uống nước glucose.
Trong thời gian làm nghiệm pháp thai phụ không ăn uống gì thêm, được ngồi nghỉ ngơi trong phòng xét nghiệm hoặc đi lại nhẹ nhàng trong thời gian làm nghiệm pháp.
Phòng ngừa bệnh Đái tháo đường thai kỳ
- Chế độ ăn lành mạnh: nhiều rau xanh, ít mỡ động vật thay bằng dầu thực vật.
- Tập thể dục: tập thể dục thường xuyên trước và trong khi mang thai, 30 phút mỗi ngày trong hầu hết các ngày trong tuần sẽ làm giảm nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ.
Tài liệu tham khảo:
1. Bộ Y tế. Quyết định số 1470/QĐ-BYT. Quyết định về việc ban hành tài liệu chuyên môn “Hướng dẫn quốc gia về sàng lọc và quản lý đái tháo đường thai kỳ” 2024.
2. Trần Thị Hoa. Tiểu đường thai kỳ. Chăm sóc em bé trước sinh. Nhà xuất bản Y học; 2020: 116-117.
Lưu ý:
- Quý khách có thể liên lạc với Trung tâm qua số điện thoại 0257 3 847979 hoặc fanpage/zalo để đăng ký tư vấn với bác sĩ chuyên khoa.
- Trung tâm có cung cấp dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tại nhà.* Tư vấn và báo giá nhanh qua Zalo: https://zalo.me/xetnghiemmedilab
TRUNG TÂM XÉT NGHIỆM Y KHOA MEDILAB SÀI GÒN
Chi nhánh Phú Yên.
👉 Đ/c: Lô PG1-08A, Nhà phố thương mại - Shop house, KP Trần Phú, P7, TP Tuy Hoà, Phú Yên.
🌐 Web: www.medilab.vn - www.medi-lab.vn
🌐 Email: medilab.phuyen@gmail.com
☎️ Điện thoại: (0257)3 84 7979 - (0257) 3 85 7979
☎️ ThS. Dũng: 090 555 3439
☎️ ThS. Hải: 0982 38 0077
, , , , , ,
