21/09/2025
Đừng Coi Thường HÀN KHÍ – 4 Cấp Độ Hàn Khí Ăn Mòn Khí Huyết, Cốt Tủy Trong Cơ Thể mà bà con thường bỏ qua👇👇
Cái lạnh mà chúng ta cảm nhận được từ thời tiết chỉ là bề nổi. Trong Y học cổ truyền, còn có một thứ gọi là hàn khí – thứ lạnh thấm sâu vào cơ thể, âm thầm làm tổn thương dương khí, khiến khí huyết ngưng trệ, tạng phủ suy yếu. Hàn khí không dừng lại ở cảm giác lạnh ngoài da, mà có thể tiến từng bước, từ ngoài vào trong, từ da thịt đến kinh lạc, từ nội tạng cho tới tận cốt tủy.
Nếu nhận biết và điều chỉnh sớm, hàn khí có thể dễ dàng bị xua đi. Nhưng nếu để lâu, nó sẽ trở thành “căn nguyên” của nhiều chứng bệnh mạn tính như Đau Nhức Xương K,hớp - Lạnh Bụng - Tiêu Chảy - Suy T,hận - Suy Dương...
Điều nguy hiểm là Hàn khí không xâm nhập một lần, mà theo từng cấp độ – từ ngoài vào trong, từ nông đến sâu, hủy hoại cơ thể theo thời gian.
Cấp độ 1 – Hàn Ngoại (Ngoại Hàn)
Ở giai đoạn này, hàn khí mới chỉ xâm nhập phần biểu, tức là lớp da, lông, cơ bắp ngoài cơ thể. Bà con thường cảm thấy sợ lạnh, ớn gió, hắt hơi, sổ mũi, g*i ốc nổi lên, có khi sốt nhẹ. Trong Y học cổ truyền, đây gọi là trạng thái “Phong hàn phạm biểu” – tà khí bám ở ngoài, chưa vào sâu bên trong.
Nếu xử lý sớm, hàn khí sẽ dễ dàng bị đẩy ra ngoài. Cách thường dùng là phát hãn giải biểu: giữ ấm, xông hơi lá gừng – sả – tía tô, uống nước gừng nóng để ra mồ hôi, tà khí theo đó mà lui. Nếu chủ quan, để lâu, hàn sẽ tiến sâu hơn.
Cấp độ 2 – Hàn Nội (Nội Hàn)
Đây là khi hàn khí đã đi vào tạng phủ, chủ yếu ảnh hưởng đến tỳ vị và thận. Bà con sẽ thấy bụng lạnh, đau bụng sau khi ăn đồ sống lạnh, dễ tiêu chảy, đầy bụng, tiểu nhiều, lưng gối mỏi, toàn thân uể oải.
Theo Y học cổ truyền:
Tỳ hàn thì vận hóa kém, ăn không tiêu, sinh tiêu chảy.
Thận hàn thì không ôn ấm được gân cốt, làm tay chân lạnh, lưng gối yếu.
Nguyên nhân thường do ăn uống lạnh, sống lâu trong môi trường ẩm thấp, hoặc vốn có cơ địa tỳ thận dương hư. Phép trị là ôn trung tán hàn, kiện tỳ ôn thận, dùng thảo dược như quế chi, bạch truật, can khương, phụ tử chế…
Cấp độ 3 – Hàn Kinh Lạc
Ở giai đoạn này, hàn khí đã thâm nhập vào hệ thống kinh lạc, gây cản trở sự vận hành của khí huyết. Biểu hiện rõ nhất là đau nhức xương khớp, tê buốt chân tay, co rút, cứng khớp khi trời lạnh, vận động kém linh hoạt.
Y học cổ truyền có câu: “Hàn tắc tắc thống – lạnh thì tắc nghẽn, mà tắc nghẽn thì sinh đau”. Khi hàn khí làm kinh lạc bế tắc, khí huyết không thông, thì đau nhức xuất hiện. Đây cũng chính là căn nguyên của chứng phong thấp tý mà nhiều bà con gặp phải.
Cách xử lý: tán hàn, thông kinh hoạt lạc bằng cứu ngải, châm cứu, xoa bóp, day bấm huyệt Túc Tam Lý, Khí Hải, Quan Nguyên, kết hợp ngâm chân nước gừng muối để giúp khí huyết lưu thông.
Cấp độ 4 – Hàn Cốt Tủy
Đây là giai đoạn nặng và mạn tính nhất, khi hàn khí đã ăn sâu vào tận cốt tủy, làm tổn hại nghiêm trọng đến dương khí của cơ thể. Biểu hiện thường thấy là tay chân lạnh quanh năm, sắc mặt trắng bệch, cơ thể mệt mỏi, ăn kém, ngủ không yên, phụ nữ rối loạn kinh nguyệt, nam giới suy giảm sinh lực.
Theo Y học cổ truyền, đây là trạng thái “âm thịnh dương suy”. Dương khí không đủ để vận hành khí huyết, tạng phủ yếu ớt, cơ thể suy giảm toàn diện. Đây là nguyên nhân sâu xa của nhiều bệnh mạn tính như thấp khớp, suy thận, liệt dương, hiếm muộn…
Phép trị lúc này phải là ôn bổ dương khí, điều hòa âm dương, kết hợp thảo dược ôn bổ (nhục thung dung, thục địa, hoài sơn, ba kích…), châm cứu huyệt Mệnh Môn, Quan Nguyên, Khí Hải, và luyện tập dưỡng sinh dài ngày để hồi phục sức khỏe từ gốc.
Đông y chỉ ra giải pháp chung để phòng và trị Hàn khí
- Giữ ấm cơ thể quanh năm, đặc biệt vùng cổ – bụng – lưng – chân.
- Dùng cứu ngải, thảo dược ôn dương, trục hàn để hỗ trợ cơ thể.
- Ăn uống lành mạnh: tăng cường thực phẩm tính ấm (gừng, quế, tía tô), tránh ăn uống lạnh sống kéo dài.
- Day bấm các huyệt Quan Nguyên, Khí Hải, Túc Tam Lý mỗi ngày để bổ khí, phục hồi dương khí.
Hàn khí giống như “kẻ thù vô hình” – ban đầu chỉ là lạnh thoáng qua, nhưng nếu để lâu sẽ thành bệnh mạn tính khó chữa. Giữ ấm và dưỡng dương chính là gốc rễ của phòng bệnh, giúp khí huyết lưu thông, tạng phủ yên ổn, cơ thể khỏe mạnh lâu dài.
Bác Sĩ Lan - Trung Tâm Thuốc Dân Tộc
