15/08/2025
CÂU CHUYỆN KHÔNG CHỈ LÀ CHỌN NGÀY MỔ ĐẸP
Gần đây, thông tin một trẻ sơ sinh t ử vo ng sau khi gia đình yêu cầu mổ lấy thai ở tuần 37 để chọn giờ đẹp đã gây nhiều tranh luận. Bé được hồi sức tích cực ngay sau sinh, nhưng không qua khỏi do suy hô hấp nặng và tăng áp lực động mạch phổi.
Sự việc này khiến nhiều người lo lắng: “Có phải mổ 37 tuần là quá sớm?”, “Nếu chờ thêm vài tuần, liệu bé có sống?”. Câu trả lời không đơn giản như vậy.
💔Thời điểm mổ lấy thai an toàn nhất
Trong thực hành sản khoa, nếu thai kỳ diễn tiến bình thường và không có biến chứng, thời điểm mổ lấy thai an toàn nhất thường là từ 39 tuần trở lên. Ở giai đoạn này, phổi của hầu hết thai nhi đã hoàn thiện, khả năng thích nghi với cuộc sống bên ngoài tốt hơn, và nguy cơ suy hô hấp sơ sinh thấp nhất.
Sinh mổ trước 39 tuần mà không có chỉ định y khoa rõ ràng làm tăng nguy cơ trẻ phải thở máy, nhập khoa hồi sức sơ sinh, hoặc gặp các vấn đề hô hấp ngay sau sinh. Nguyên nhân là vì phổi có thể chưa đạt đủ mức trưởng thành về cấu trúc và chức năng, và trẻ không được hưởng lợi từ các thay đổi sinh lý trong quá trình chuyển dạ – vốn giúp đào thải dịch phổi và kích hoạt hệ hô hấp.
💔Không phải mọi ca 37 tuần đều nguy hiểm, và không phải mọi ca đủ tháng đều an toàn
Dù thời điểm sinh là yếu tố quan trọng, thực tế lâm sàng cho thấy nguyên nhân t ử vo ng sơ sinh rất đa dạng. Một trẻ 37 tuần có thể khoẻ mạnh nếu được mổ sớm vì lý do y khoa cần thiết, nhưng một trẻ đủ tháng vẫn có thể gặp tình trạng nghiêm trọng vì những nguyên nhân khác, kể cả khi sinh thường.
💔Các nguyên nhân suy hô hấp và t ử vo ng sơ sinh thường gặp
1. Hội chứng suy hô hấp do thiếu surfactant (RDS)
Không chỉ xảy ra ở trẻ sinh non, RDS vẫn gặp ở trẻ đủ tháng nếu có yếu tố nguy cơ như sinh mổ không qua chuyển dạ, mẹ bị tiểu đường thai kỳ, nhiễm trùng ối, hoặc ngạt khi sinh. Cơ chế là thiếu hoặc bất hoạt surfactant – chất giúp giảm sức căng bề mặt phế nang – khiến phế nang dễ xẹp, giảm trao đổi khí.
2. Thiếu surfactant bẩm sinh do bệnh di truyền
Một số đột biến gen như ABCA3, SP-B, SP-C gây rối loạn sản xuất hoặc chức năng surfactant, dẫn đến suy hô hấp nặng ngay sau sinh. Các bệnh này hiếm gặp, không phát hiện được qua siêu âm thai, và thường không đáp ứng với điều trị thông thường.
3. Bệnh tim bẩm sinh tím
Một số dị tật tim nặng chỉ biểu hiện khi trẻ bắt đầu tự thở, khiến máu không được oxy hoá đầy đủ tại phổi, dẫn đến tím tái và suy hô hấp.
4. Nhiễm trùng sơ sinh sớm
Viêm phổi hoặc nhiễm trùng huyết do vi khuẩn như liên cầu nhóm B hoặc E. coli có thể khởi phát trong vòng vài giờ đầu sau sinh và diễn tiến nhanh chóng.
5. Các nguyên nhân khác
Hít phân su, tràn khí màng phổi, xuất huyết phổi, hoặc các rối loạn chuyển hoá bẩm sinh cũng có thể gây suy hô hấp và t ử vo ng sơ sinh, bất kể tuổi thai.
💔Khi nào cần mổ sớm?
Có nhiều tình huống bắt buộc phải mổ sớm, thậm chí trước 37 tuần, để đảm bảo an toàn cho mẹ và thai nhi, ví dụ:
Tiền sản giật nặng hoặc sản giật.
Suy thai cấp hoặc mạn.
Nhau tiền đạo, nhau b**g non.
Thai chậm tăng trưởng nặng.
Thiểu ối hoặc đa ối kèm nguy cơ.
Một số bệnh lý tim, thận, hoặc sản giật ở mẹ không thể trì hoãn.
Trong các trường hợp này, lợi ích của việc lấy thai sớm thường vượt trội so với nguy cơ. Điều quan trọng là quyết định phải dựa trên tình trạng cụ thể của mẹ và con, không dựa trên yếu tố phong thuỷ hay giờ đẹp.
💔 Thông điệp cần nhớ
Mổ lấy thai ở 37 tuần chỉ vì “ngày đẹp” là không nên, vì nguy cơ hô hấp cho trẻ cao hơn so với chờ đến đủ 39 tuần. Tuy nhiên, không thể quy mọi ca t ử vo ng sơ sinh ở 37 tuần cho nguyên nhân “sinh sớm”. T ử vo ng sơ sinh là hậu quả của nhiều yếu tố phối hợp, có những yếu tố không thể dự đoán trước.
Lựa chọn thời điểm sinh phải cá thể hoá, dựa trên đánh giá y khoa toàn diện. Cha mẹ cần khám thai định kỳ, trao đổi thẳng thắn với bác sĩ, và tin vào quyết định y khoa hơn là các yếu tố may rủi.
