08/11/2025
🥰 Chúc mừng ngày của chúng ta - Ngày Điện quang Thế giới 8/11 🩻
👉Trong thời đại y học dựa trên bằng chứng (evidence-based medicine - EBM), chuyên ngành điện quang (Radiology) đóng vai trò trung tâm, không chỉ là công cụ chẩn đoán mà còn là nền tảng hỗ trợ ra quyết định lâm sàng dựa trên dữ liệu khoa học vững chắc, giúp tối ưu hóa kết quả điều trị cho bệnh nhân, giảm lỗi chẩn đoán và nâng cao hiệu quả hệ thống y tế.
1. CUNG CẤP BẰNG CHỨNG KHÁCH QUAN CAO NHẤT (Level 1 evidence)
📌 CT, MRI, PET-CT/MR là các phương pháp có độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhất trong chẩn đoán nhiều bệnh lý:
📌 Ung thư: MRI phát hiện ung thư vú ở phụ nữ BRCA1/2 có độ nhạy 77–100% (NEJM 2004; 351:427-37).
📌 Nhồi máu não cấp: Diffusion-weighted MRI (DWI) có độ nhạy phát hiện 88–100%, độ đặc hiệu 95–100% trong 6 giờ đầu (Lancet Neurol 2018).
📌 Bệnh mạch vành: Chụp CLVT mạch vành - Coronary CT angiography (CCTA) có NPV >99% loại trừ bệnh mạch vành đáng kể (PROMISE trial, NEJM 2015).
Những con số này vượt xa lâm sàng đơn thuần hay xét nghiệm máu thông thường → Điện quang là “gold standard” (tiêu chuẩn vàng) trong hàng loạt guideline quốc tế (NCCN, ESC, AHA, ESR…).
2. NỀN TẢNG CỦA HẦU HẾT THỬ NGHIỆM LÂM SÀNG LỚN
📌 I-SPY 2 là thử nghiệm lâm sàng lớn điều trị ung thư vú giai đoạn II-III (cục bộ tiến triển) ở phụ nữ, tập trung vào điều trị trước phẫu thuật (neoadjuvant) để tăng cơ hội khỏi hoàn toàn, kết hợp đánh giá bằng DCE-MRI 3 lần (trước điều trị, sau 3 tuần điều trị tân bổ trợ, trước phẫu thuật) xác định tăng tỷ lệ khỏi hoàn toàn từ 20% (phác đồ cũ) lên 30-50% với thuốc mới, đồng thời giúp rút ngắn thời gian thử nghiệm 2-3 năm và giảm tỷ lệ điều trị không cần thiết, điều chỉnh thuốc kịp thời.
📌 Thử nghiệm NLST với hơn 53.000 người tham gia đã chứng minh: chụp CT liều thấp giúp phát hiện ung thư phổi sớm, giảm 20% nguy cơ tử vong so với X-quang thường (NEJM 2011; JAMA 2020). Tương tự, NELSON (2020) dùng CT đo chính xác kích thước nốt phổi, giúp giảm 24–26% ca tử vong.
3. ĐIỆN QUANG ĐỊNH HÌNH CÁC GUIDELINE LỚN NHẤT THẾ GIỚI
📌 PI-RADS (Prostate Imaging Reporting and Data System) – Ung thư tuyến tiền liệt :
PI-RADS v2.1 đạt độ nhạy 89% và đặc hiệu 87% cho csPCa, giảm số ca sinh thiết (28–50%), khuyến cáo sử dụng Cộng hưởng từ đa thông số (mpMRI) trước lần sinh thiết đầu tiên (AUA/SUO Guideline 2023, Meta-analysis AJR 2023, PMC Review 2019, Radiology Meta-analysis 2024).
📌 CAD-RADS (Coronary Artery Disease Reporting and Data System) – Bệnh động mạch vành
PMC Validation 2021: Xác nhận CAD-RADS dự đoán nhồi máu mạch vành chính xác 92%, cải thiện quản lý bệnh động mạch vành so với báo cáo truyền thống.
CAD-RADS 2.0 Guideline 2022 (SCCT/ACC/ACR/NASCI): đánh giá định lượng mảng xơ vữa (SIS, mức độ lan rộng P1-P4), đánh giá thiếu máu cơ tim (CT-FFR, CT tưới máu cơ tim), giúp dự báo độc lập nguy cơ tim mạch ngay cả khi hẹp nhẹ, dự báo các biến cố tim mạch lớn giúp đưa ra quyết định ưu tiên can thiệp sớm, giảm tỷ lệ tử vong 20-30%.
4. ĐIỆN QUANG CAN THIỆP ĐỐI VỚI Y HỌC HIỆN ĐẠI
📌 Các phương pháp điều trị can thiệp như TACE, RFA, cryoablation trong ung thư gan: tỷ lệ sống còn toàn bộ tương đương phẫu thuật ở HCC 0.95 trong:
📌 Phát hiện nốt phổi trên CT ngực (Google AI, Nature Medicine 2019).
📌 Chẩn đoán xuất huyết nội sọ trên CT sọ (viz.ai – FDA approved 2018).
📌 Phát hiện ung thư vú trên mammography (các hệ thống DeepMind, Arterys, Koios…).
6. GIẢM GÁNH NẶNG KINH TẾ Y TẾ 🏦💸
Bằng phát hiện sớm, giảm can thiệp thừa, tối ưu điều trị, sử dụng công cụ AI để tăng độ chính xác chẩn đoán, giảm bỏ sót tổn thương, giảm thời gian chẩn đoán, ĐIỆN QUANG đang giúp tiết kiệm hàng tỷ USD chi phí điều trị, can thiệp sinh thiết, các chi phí cho nghiên cứu.
📌 NLST (2020): Sàng lọc bằng CT liều thấp tiết kiệm 1,38 tỷ USD cho hệ thống y tế Mỹ (giảm 20% tử vong, tránh điều trị giai đoạn IV).
📌 AI phát hiện đột quỵ (CT): Giảm thời gian đọc phim từ 15 → 2 phút → tiết kiệm 1.800 USD/ca cấp cứu (2023 (ASPECTS))
TÓM LẠI:
Không phải ngẫu nhiên mà Chẩn đoán hình ảnh - Điện quang can thiệp đang dần trở thành chuyên ngành vô cùng được yêu thích đối với các sinh viên ngành Y.
❤️ THÚ VỊ - ĐẦY THỬ THÁCH - RỘNG LỚN VÀ ĐẦY BÍ ẨN - nhưng vì thế mà luôn khơi dậy đam mê cho chúng tôi : Radiologist và Radiologic Technologist.
🍻Một lần nữa, chúc mừng Ngày của Tất cả chúng ta 🎊❤️🔥