
05/07/2025
KHÓ KHĂN GIAO TIẾP SAU ĐỘT QUỴ – HIỂU ĐỂ ĐỒNG HÀNH
Sau cơn đột quỵ cấp tính, di chứng mà người bệnh thường gặp đó là trở ngại trong việc nói, nghe hiểu, đọc và viết. Những rối loạn này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp mà còn tác động lớn đến tâm lý và chất lượng cuộc sống.
🔍 Các vấn đề thường gặp về giao tiếp sau đột quỵ:
1. Chứng mất ngôn ngữ (Aphasia):
Là tình trạng khó khăn trong việc nói, đọc, viết hoặc hiểu lời người khác nói, mặc dù khả năng tư duy, trí nhớ và phán đoán vẫn còn nguyên vẹn.
2. Chứng mất điều vận lời nói (Apraxia):
Là rối loạn trong việc phối hợp các nhóm cơ cần thiết để phát âm. Não gặp khó khăn trong việc lập kế hoạch vận động, khiến cho việc phát âm các từ trở nên khó khăn.
3. Rối loạn vận ngôn (Dysarthria):
Xảy ra khi có yếu hoặc liệt các cơ tham gia vào quá trình phát âm, bao gồm cơ môi, lưỡi, thanh quản… khiến giọng nói trở nên méo mó, nói líu, nói khó hiểu hoặc chậm chạp.
4. Rối loạn ngôn ngữ thực hành (Apraxia of speech):
Biết mình muốn nói gì nhưng không thể sắp xếp và phát âm thành lời.
🧠 Điều trị và Phục hồi Rối loạn Giao tiếp sau Đột quỵ
✅ Với mất ngôn ngữ (aphasia):
• Tập luyện nghe – nói – viết – đọc qua bài tập cá nhân, nhóm hoặc máy tính.
• Tăng cường dùng cử chỉ, tranh ảnh để giao tiếp.
✅ Với rối loạn phối hợp phát âm (Apraxia)
• Tập luyện giúp các cơ phối hợp hiệu quả hơn.
• Cải thiện phát âm chính xác, tăng cường nhịp điệu và tốc độ lời nói.
• Tăng độ dài và độ phức tạp của các từ và câu nói theo từng bước.
✅ Với nói ngọng do liệt cơ phát âm (dysarthria)
• Tập các bài tăng cường sức mạnh và điều phối nhóm cơ phát âm.
• Thực hành nói rõ hơn, chậm hơn, to hơn.
• Có thể sử dụng máy khuếch đại giọng nói khi cần.
⏳ Phục hồi (Recovery)
Hầu hết tiến bộ xảy ra trong vài tháng đầu, nhưng khả năng cải thiện vẫn tiếp tục trong nhiều năm nếu người bệnh kiên trì luyện tập.
• Sau khi xuất viện, bạn có thể tham gia nhóm bệnh nhân mất ngôn ngữ (aphasia group) để thực hành giao tiếp trong môi trường xã hội.
• Tập luyện thường xuyên là chìa khóa để phục hồi hiệu quả.
🤝 GIA ĐÌNH – CHÌA KHÓA GIÚP NGƯỜI BỆNH KẾT NỐI
Người thân có thể giúp đỡ bằng cách:
🔹 Giao tiếp mặt đối mặt, tại nơi yên tĩnh
🔹 Chỉ một người nói tại một thời điểm
🔹 Dùng câu ngắn gọn, rõ ràng
🔹 Hỗ trợ bằng viết tay, hình ảnh, cử chỉ
🔹 Thông báo khi đổi chủ đề
🔹 Kiểm tra lại xem người bệnh đã hiểu đúng chưa
🔹 Luôn kiên nhẫn, khích lệ và lắng nghe
📌 Nguồn: Stroke Foundation – Australia
🔗 Xem chi tiết: https://strokefoundation.org.au/what-we-do/for-survivors-and-carers/after-stroke-factsheets/communication-after-stroke-fact-sheet