27/05/2020
CÁC BỆNH XƯƠNG KHỚP TRONG THẬP NIÊN 2020 - 2030
Với sự gia tăng của tuổi thọ và sự phát triển xã hội, mỗi chúng ta đều được tận hưởng một cuộc sống lâu dài hơn, tiện nghi hơn, hạnh phúc hơn. Tuy nhiên chúng ta cũng phải đương đầu với không ít khó khăn của cuộc sống hiện đại.
Riêng đối với ngành Thấp khớp học, ngoài việc phải đương đầu với nhóm bệnh phức tạp như bệnh tự miễn, còn phải đối phó với các bệnh lý đang có xu hướng gia tăng theo sự gia tăng của tuổi thọ như Loãng xương và Thoái hóa Khớp, và một loạt bệnh lý liên quan đến cuộc sống hiện đại - các bệnh lý xương khớp trong chấn thương (đặc biệt là trong tai nạn giao thông và trong thể thao).
Những tiến bộ vượt bậc về khoa học - kỹ thuật trong nhiều thế kỷ, đặc biệt thế kỷ XX vừa qua đã mang lại cho con người nhiều khả năng và giải pháp mới trong mọi lĩnh vực của cuộc sống, trong đó có khả năng và giải pháp cứu chữa bệnh tật của Y học, nhờ đó sức khỏe và tuổi thọ của con người ngày càng được nâng cao rõ rệt.
Tuổi thọ ngày càng cao nên tỷ lệ người có tuổi (>= 65 tuổi) trong cộng đồng cũng ngày càng tăng. Theo thống kê gần đây của Tổ chức Y tế Thế giới, người có tuổi đang chiếm 11 - 12% dân số, ước tính đến năm 2020 con số này sẽ lên đến 17%, thậm chí có thể lên tới 25% ở các nước Âu, Mỹ, tuổi thọ tăng cao, dân số thế giới ngày càng già đi và tuổi già đã trở thành thách thức của nhân loại. Nâng cao chất lượng cuộc sống cho mọi người đặc biệt là cho người có tuổi, một bộ phận rất quan trọng trong mỗi gia đình và cộng đồng đang là một mục tiêu quan trọng của công tác y tế trong giai đoạn chuyển tiếp sang Thiên niên kỷ mới.
Mặc dù đã có rất nhiều tiến bộ Y học nhưng vẫn còn nhiều căn bệnh gây đau đớn, gây tàn phế và giảm chất lượng sống... vẫn tiếp tục đeo bám con người.
Thập niên Não bộ 2010 - 2020 sắp kết thúc với nhiều kết quả đáng khích lệ, trong việc đầu tư nghiên cứu các bệnh lý của hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là các bệnh thoái hóa của hệ thần kinh trung ương mà điển hình là căn bệnh Alzheimer.
Các bệnh lý Xương Khớp thường gặp nhất (chiếm tỷ lệ cao nhất cả ở các nước phát triển và đang phát triển), gây đau đớn kéo dài cho hàng trăm triệu người, gây tàn phế cho nhiều người. Nhóm bệnh lý này gắn liền với nghỉ việc, giảm năng suất lao động và hạn chế hoạt động hàng ngày. Trong tương lai, tỷ lệ này còn đang tiếp tục tăng cao vì sự gia tăng tuổi thọ... Ngoài tác động rất lớn về kinh tế, xã hội, các bệnh Xương Khớp còn ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý tình cảm của con người. Chỉ riêng ở Mỹ, thiệt hại do nghỉ việc, giảm năng suất lao động của các bệnh Xương Khớp tương đương với 2,5% tổng sản phẩm quốc gia (GNP), các bệnh Xương Khớp ảnh hưởng hàng trăm triệu người mà ước tính tiêu tốn của xã hội tới 215 tỷ USD hàng năm.
Nhận thức rõ tầm quan trọng và ảnh hưởng to lớn của các bệnh Xương Khớp đối với toàn xã hội, GS. TS Lars Lidgren, Trưởng khoa Phẫu thuật Chỉnh hình Trường Đại học Lund Thụy Điển, Chủ tịch Hội nghiên cứu Chỉnh hình châu Âu đề xướng thập niên 2020 - 2030 là Thập niên Xương và Khớp và ý tưởng này đã được Hội đồng Nghiên cứu Y học Thụy Điển và Tổ chức Y tế Thế giới hết sức ủng hộ.
Tháng 4/1998, một cuộc hội thảo lớn với sự tham gia của các tổ chức nghề nghiệp và nhiều chuyên gia về Phẫu thuật Chỉnh hình, Thấp Khớp học, Loãng xương, Chấn thương, Y học thể lực, Phục hồi chức năng... Hội thảo đã thảo luận về tầm quan trọng và ảnh hưởng của các bệnh Xương Khớp đối với xã hội và nhất trí phát động Thập niên Xương và Khớp, 2020 - 2030.
Tháng 5/2000 vừa qua, ông Kofi Annan, Tổng thư ký Liên hiệp quốc đã gặp gỡ GS. TS Lars Lidgren và tiếp theo đó hàng trăm tổ chức từ gần 40 quốc gia đã ký kết tham gia chiến dịch quốc tế về Thập niên Xương và Khớp của Liên hiệp quốc và Tổ chức Y tế Thế giới.
1. Mục đích của chiến dịch
Nhằm tìm thêm những giải pháp hữu hiệu mới góp phần cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho các bệnh nhân Xương Khớp và giảm bớt các chi phí cho mỗi bệnh nhân và cho toàn xã hội.
2. Các vấn đề được tập trung nghiên cứu là
* Bệnh lý xương khớp ở người có tuổi
- Thoái hóa khớp, Loãng xương
* Các bệnh lý Khớp, đặc biệt các bệnh tự miễn như: Viêm khớp dạng thấp (người lớn và trẻ em), Lupus ban đỏ hệ thống...
* Các bệnh lý cột sống ở người trẻ
- Viêm cột sống dính khớp, Vẹo và dị tật cột sống, Đau thắt lưng
* Các chấn thương Xương Khớp liên quan tới tai nạn giao thông và hoạt động thể thao.
3. Các mục tiêu cụ thể
* Tăng cường các hiểu biết chung của toàn dân về những gánh nặng kinh tế, xã hội, tâm lý của các bệnh Xương Khớp lên toàn xã hội. Hiện tại đã có gần 40 quốc gia tham gia chiến dịch, dự tính, tới năm 2002, sẽ có 100 quốc gia tham gia.
* Tăng cường chương trình giáo dục cho các sinh viên đại học Y các kiến thức cơ bản, và cập nhật về Thấp khớp học, phương pháp khám bệnh và hỏi bệnh, các kỹ thuật thăm dò thường quy... trong Thấp khớp học. Tăng cường đào tạo sau đại học và đầu tư cho các nghiên cứu các bệnh Xương Khớp quan trọng và thường gặp ở từng quốc gia.
* Giáo dục phổ cập về các bệnh Xương Khớp cho bệnh nhân và cộng đồng. Khuyến khích người bệnh tham gia vào nhóm điều trị để có thể tự chăm sóc sức khỏe và góp phần cho việc điều trị đạt hiệu quả cao nhất.
* Khuyến khích dùng các biện pháp dự phòng, ngăn ngừa và ngăn chặn các hậu quả xấu của bệnh, đặc biệt những bệnh có thể dự phòng được như Thấp khớp cấp, Loãng xương, Vẹo cột sống, Đau thắt lưng, Chấn thương do tai nạn giao thông...
* Áp dụng các kiến thức mới, nâng cao chất lượng và hiệu quả điều trị, giảm tỷ lệ tàn phế của bệnh.
Thông tin về Thập niên Xương và Khớp đã lan rộng tới nhiều quốc gia trên thế giới. Nhiều quốc gia đã ký kết và hình thành các mạng lưới hoạt động của mình và với các quốc gia khác. Hy vọng những thành tựu mà Thập niên Xương và Khớp đem lại sẽ giúp cho việc cải thiện chất lượng sống cho các bệnh nhân Xương Khớp, các bệnh Xương Khớp ngày càng được quan tâm hơn, được đầu tư nghiên cứu nhiều hơn, được điều trị và phòng ngừa tốt hơn, đặc biệt ở một số nước đang phát triển như nước ta.
Hy vọng rằng, vấn đề này sẽ được Chính phủ, Bộ Y tế, Hội Thấp khớp học và các tổ chức xã hội nghề nghiệp khác quan tâm hơn nữa, đề ra kế hoạch hoạt động cụ thể để tham gia vào chiến dịch quốc tế này và để chiến dịch này thực sự mang lại lợi ích cho những bệnh nhân Xương Khớp của nước ta, giảm nhẹ những gánh nặng về kinh tế, xã hội, tâm lý - tình cảm cho mỗi gia đình và cho toàn xã hội.
