19/07/2025
การวางแผนการดูแลล่วงหน้า คืออะไร มีประโยชน์อย่างไร หากท่านใดสนใจสามารถติดต่อได้ที่ ศูนย์การดูแลแบบประคับประคอง รพ.มหาราชนครเชียงใหม่
🧠 ความหมายของการวางแผนการดูแลล่วงหน้า (Advance Care Planning - ACP)
การวางแผนการดูแลล่วงหน้า คือกระบวนการที่บุคคลร่วมกับทีมสุขภาพ และ/หรือครอบครัว
เพื่อพูดคุย ตัดสินใจ และจดบันทึกความต้องการเกี่ยวกับการดูแลรักษาในระยะสุดท้ายของชีวิต
ในกรณีที่ตนเองไม่สามารถสื่อสารได้ในอนาคต
🎯 วัตถุประสงค์ของการวางแผนการดูแลล่วงหน้า
เคารพเจตนาของผู้ป่วยเกี่ยวกับการดูแลในวาระสุดท้าย
ลดความทุกข์ของผู้ป่วยจากการรักษาที่ไม่จำเป็น
ลดความขัดแย้งและความเครียดในครอบครัว
ช่วยให้ทีมรักษาสามารถดูแลได้ตามความประสงค์ของผู้ป่วย
สนับสนุนการตายอย่างสงบ และมีศักดิ์ศรี
📝 องค์ประกอบของ Advance Care Plan
การพูดคุย (Goals of Care Discussion)
ความเข้าใจของผู้ป่วยต่อโรคและแนวโน้มของโรค
สิ่งที่ผู้ป่วยให้คุณค่า เช่น ความสงบ ความเจ็บปวด การพึ่งพา
สิ่งที่ผู้ป่วย “ยอมรับไม่ได้” เช่น การนอนติดเตียง หายใจด้วยเครื่องช่วยหายใจถาวร
Living Will (หนังสือแสดงเจตนาล่วงหน้า)
เอกสารที่ระบุว่าในกรณีที่ไม่สามารถสื่อสารได้ ต้องการให้ดูแลรักษาอย่างไร
เช่น ไม่ฟื้นคืนชีพ (DNR), ไม่ใส่ท่อช่วยหายใจ, เน้นดูแลเพื่อความสบาย
การแต่งตั้งผู้แทนตัดสินใจ (Health Care Proxy)
แต่งตั้งบุคคลใกล้ชิดที่ไว้วางใจให้ตัดสินใจแทนได้
เรียกว่า "ผู้แทนเจตนา" หรือ "ผู้ดูแลที่ได้รับมอบหมาย"
แนวทางการดูแลช่วงท้ายชีวิต (End-of-life preferences)
อยากให้ดูแลที่บ้าน หรือโรงพยาบาล
ต้องการพบใครบ้างก่อนเสียชีวิต
ดนตรี บรรยากาศ พิธีกรรมทางศาสนา ฯลฯ
🧩 ใครควรมีการวางแผนการดูแลล่วงหน้า?
ผู้ป่วยที่เป็นโรคเรื้อรังร้ายแรง เช่น มะเร็งระยะท้าย, โรคหัวใจล้มเหลว, โรคไตระยะสุดท้าย
ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่มีสุขภาพทรุดลง
ทุกคนที่ต้องการเตรียมความพร้อม แม้ยังไม่มีโรค (ACP ไม่จำกัดแค่ผู้ป่วย)
📌 ข้อควรรู้
การทำ ACP ไม่ใช่การยอมแพ้ต่อโรค แต่เป็นการเตรียมตัวอย่างมีสติ
ACP เป็น เอกสารที่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ หากผู้ป่วยเปลี่ยนใจ
ควรมีการทบทวนอย่างสม่ำเสมอ โดยเฉพาะเมื่อโรคเปลี่ยนแปลง
🔖 ตัวอย่างเนื้อหาที่อาจอยู่ใน Living Will
❝ หากข้าพเจ้าหมดสติถาวร หรือแพทย์วินิจฉัยว่าไม่มีทางฟื้นคืนสติได้อีก
ข้าพเจ้าไม่ประสงค์ให้ใช้เครื่องช่วยหายใจ การฟื้นคืนชีพ หรือการรักษาที่มีผลเพียงยืดการตายออกไป
ข้าพเจ้าประสงค์ให้ได้รับการดูแลแบบประคับประคองเพื่อลดความเจ็บปวด ❞
📥 เอกสารในประเทศไทยที่เกี่ยวข้อง
แบบฟอร์มแสดงเจตนาไม่ประสงค์รับการรักษาเพื่อยื้อชีวิต (ตามมาตรา 12 พ.ร.บ.สุขภาพ พ.ศ.2550)
