03/09/2024
มารู้จักเหล้าเถื่อน ทำให้ตาบอดได้อย่างไรนะคะ 🥺🥺
https://www.facebook.com/share/p/cgmFVoBkbpndmt5U/?mibextid=WC7FNe
Methanol-induced optic neuropathy
โรคเส้นประสาทตาเสื่อมจากการได้รับสารเมทานอล
เมื่อ #เมทานอล เข้าสู่ร่างกาย จะถูกเปลี่ยนเป็นฟอร์มัลดีไฮด์ (Formaldehyde) โดยเอนไซม์ alcohol dehydrogenase ซึ่งเกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว ฟอร์มัลดีไฮด์จะถูกเอนไซม์ aldehyde dehydrogenase เปลี่ยนเป็นกรดฟอร์มิก (Formic Acid) ซึ่งเป็นสารที่มีความเป็นพิษสูง
กรดฟอร์มิกจะมีผลในการยับยั้ง cytochrome c oxidase ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของระบบการสร้างพลังงานในไมโทคอนเดรีย (Mitochondria) เมื่อการทำงานของไมโทคอนเดรียถูกรบกวน จะเกิดภาวะการขาดออกซิเจนในเซลล์ (cellular hypoxia) ทำให้เซลล์ต่าง ๆ ในร่างกายได้รับพลังงานไม่เพียงพอ โดยเฉพาะเซลล์ในระบบประสาท
#เส้นประสาทตา (optic nerve) และ #จอตา (retina) มีความไวต่อการขาดออกซิเจนอย่างมาก และการเผาผลาญเมทานอลและการขาดออกซิเจน ทำให้เกิดสารอนุมูลอิสระ (free radicals) ซึ่งจะทำลายเซลล์ประสาทตา นอกจากนี้ การสะสมของกรดฟอร์มิกในเส้นประสาทตายังทำให้เกิดการอักเสบและความเสียหายของ myelin sheath ทำให้การมองเห็นพร่ามัวและอาจสูญเสียการมองเห็นถาวรได้
อาการและอาการแสดง
โรค #เส้นประสาทตาเสื่อมจากการได้รับสารเมทานอล ผู้ป่วยจะมีอาการตามัวมากทันทีในตาทั้งสองข้าง ตรวจตาด้านหน้า(anterior segment) ไม่พบความผิดปกติ ตรวจพบรูม่านตาขยายและไม่ตอบสนองต่อแสง (fixed and dilated pupils) ขั้วประสาทตาบวมทั้งสองข้าง (bilateral optic disc edema) และอาจพบจอตาบวมได้
การสะสมของกรดฟอร์มิกยังส่งผลให้เกิดภาวะกรดเมตาบอลิก (metabolic acidosis) ซึ่งทำให้เลือดมีความเป็นกรดมากเกินไป ส่งผลต่อระบบต่างๆ ของร่างกาย รวมถึงระบบประสาทส่วนกลาง อาจทำให้มีอาการวิงเวียนศีรษะ ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน หายใจหอบลึก หายใจเร็ว เดินเซ สูญเสียการควบคุมการเคลื่อนไหว หมดสติ ชัก หัวใจเต้นเร็วผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำ หยุดหายใจหรือหัวใจล้มเหลวได้
การรักษา
การรักษา ต้องการทีมแพทย์หลายสาขา รวมถึงแพทย์ฉุกเฉิน จักษุแพทย์ และผู้เชี่ยวชาญด้านพิษวิทยา เพื่อให้การรักษาครบถ้วนและลดผลกระทบที่รุนแรงต่อผู้ป่วย
ผู้ป่วยที่ได้รับสารเมทานอลจะมีความผิดปกติในระบบต่างๆของร่างกาย จากภาวะกรดเมตาบอลิก การรักษาด้วยการให้ bicarbonate หรือ hemodialysis เพื่อปรับสมดุลของร่างกาย การขจัดพิษโดยใช้ fomepizole (ไม่มีในประเทศไทย) หรือ ethanol เป็น antidote และ การให้ folic acid หรือ folinic acid ในการเร่งการกำจัดกรดฟอร์มิกออกจากร่างกายและลดความเป็นพิษต่อเซลล์
การรักษาโรคเส้นประสาทตาเสื่อมจากการได้รับสารเมทานอล ไม่มีเกณฑ์การรักษาที่ชัดเจน มีรายงานว่า การให้ methylprednisolone 1 กรัมต่อวัน ทางหลอดเลือดดำ 3 วัน และรับประทาน prednisolone 1mg/kg/d ต่อ เพื่อลดการอักเสบของเส้นประสาทตา หรือ การให้ erythropoietin 20,000 IU/วัน 3 วัน โดย erythropoietin จะช่วยในการปกป้องระบบประสาท (neuroprotective) ต้านการอักเสบ ป้องกันการตายของเซลล์ และต้านอนุมูลอิสระ อาจช่วยให้การมองเห็นดีขึ้นได้บ้าง
อย่างไรก็ตาม จักษุแพทย์สามารถให้การรักษาตามความเหมาะสมของผู้ป่วยในแต่ละราย
การติดตามผู้ป่วย: นัดหมายการตรวจติดตาม 1-3 เดือน เพื่อประเมินการมองเห็นและผลการรักษา กรณีผู้ป่วยมีสายตาเลือนลาง ควรส่งต่อคลินิกสายตาเลือนลาง เพื่อให้คำปรึกษาแนะนำเกี่ยวกับอุปกรณ์เพื่อช่วยในการมองเห็น และการดำเนินชีวิตต่อไป
ศ.นพ. นิพนธ์ จิรภาไพศาล
ประธานชมรมประสาทจักษุวิทยา