30/10/2025
Në pamje të parë, Halloween-i duket si një festë e këndshme me kostume, ngjyra dhe ëmbëlsira. Por, nga këndvështrimi psikologjik, kjo festë mund të ketë ndikime shumë të ndryshme te fëmijët, në varësi të moshës, zhvillimit emocional dhe mënyrës se si prindërit e prezantojnë.
Ndërsa disa fëmijë e përjetojnë si lojë argëtuese, për të tjerët ajo mund të jetë burim frike, pasigurie dhe ankthi.
Pse disa fëmijë e përjetojnë Halloween-in me frikë?
Fëmijët e vegjël (sidomos 2–7 vjeç) kanë imagjinatë shumë të gjallë dhe ende nuk janë në gjendje të dallojnë plotësisht fantazinë nga realiteti.
Kur shohin fytyra të mbuluara, maska të frikshme, zëra të fortë apo shtëpi të dekoruara me figura “horror”, truri i tyre reagon sikur rreziku është real.
Kjo shkakton një reagim fiziologjik të menjëhershëm:
• rritje të rrahjeve të zemrës,
• frymëmarrje të shpejtë,
• ndjesi paniku,
• dridhje dhe të qarë.
Në raste të tilla, fëmija mund të mos arrijë ta shprehë frikën me fjalë, por trupi i tij e përjeton si stres të vërtetë.
Efektet negative të Halloween-it te fëmijët
Edhe pse frika mund të duket “e vogël”, ajo mund të ketë pasoja emocionale që zgjasin disa ditë apo javë. Disa nga efektet më të zakonshme janë:
1. Ankthi dhe pasiguria emocionale
Për disa fëmijë, pamjet e frikshme krijojnë ndjenjën që bota është e pasigurt. Ata mund të ndihen të pasigurt edhe në ambiente që më parë i perceptonin si të sigurta.
Shpesh, kjo shfaqet me frikë për të fjetur vetëm, refuzim për të hyrë në errësirë ose kërkesë të vazhdueshme për të qenë afër prindit.
2. Ëndrra të këqija dhe shqetësim gjatë natës
Pamjet e frikshme ndikojnë drejtpërdrejt në nënvetëdije. Fëmijët mund të kenë ëndrra të frikshme, të zgjohen duke qarë, ose të kërkojnë të fjetojnë me prindin për një periudhë kohe.
Këto janë shenja që truri po përpiqet të përpunojë emocionet që nuk i ka kuptuar dot gjatë ditës.
3. Regres në sjellje
Në disa raste, fëmija mund të shfaqë sjellje më të hershme për moshën e tij — si të folur foshnjarak, urinim gjatë natës ose kapje të vazhdueshme pas prindit. Kjo është mënyra e trupit për të kërkuar siguri pas një përvoje frikësuese.
4. Normalizimi i frikës dhe dhunës
Kur fëmijët ekspozohen ndaj figurave të frikshme ose skenave me gjak e dhunë, ata mund të fillojnë ta shohin këtë si “normale”.
Kjo ul ndjeshmërinë emocionale dhe mund të ndikojë në mënyrën se si reagojnë ndaj dhunës apo frikës në jetën reale.
5. Ngritja e stresit dhe tensionit të brendshëm
Edhe nëse fëmija duket i qetë gjatë festës, trupi i tij mund të ruajë tensionin për disa ditë.
Në javët që pasojnë, mund të vërehen:
• ulje e përqendrimit,
• lodhje emocionale,
• sjellje nervoze,
• ndryshime të papritura të humorit.
Efektet tek fëmijët me çrregullime zhvillimore
Halloween-i është veçanërisht i vështirë për fëmijët me:
• Çrregullime të spektrit të autizmit (ASD)
• Çrregullim të vëmendjes dhe hiperaktivitetit (ADHD)
• Ankth të përgjithshëm ose hipersensitivitet ndaj zhurmës dhe dritës
Këta fëmijë reagojnë më fort ndaj dritave që ndryshojnë, maskave, fytyrave të mbuluara apo zhurmave të forta.
Kjo mund të shkaktojë shpërthime emocionale, panik ose tërheqje totale nga aktivitetet shoqërore.
Prandaj, për ta është e rëndësishme të krijohet mjedis i qetë, i parashikueshëm dhe pa surpriza të frikshme.
Si mund t’i mbrojmë fëmijët nga efektet negative
Prindërit kanë rol thelbësor në mënyrën se si fëmija e përjeton këtë festë. Disa hapa të thjeshtë mund ta kthejnë Halloween-in në përvojë pozitive dhe pa stres:
✅ Shpjegoni që është lojë
Flisni me fëmijën para festës, tregoni se maskat janë lodra dhe që njerëzit shtiren për argëtim.
✅ Zgjidhni kostume pozitive
Inkurajoni që të vishet si figurë që i pëlqen – p.sh. hero, princeshë, mjek apo kafshë e dashur.
✅ Respektoni frikën e tij
Nëse nuk dëshiron të marrë pjesë, mos e detyroni. Frika është ndjenjë reale dhe duhet pranuar, jo nënvlerësuar.
✅ Shmangni videot dhe filmat horror
Edhe një video e shkurtër mund të lërë imazhe të forta në kujtesë që e ndjekin fëmijën për ditë.
✅ Flisni pas festës
Pasi të përfundojë, bisedoni për çfarë ka parë, çfarë e ka frikësuar dhe çka i ka pëlqyer. Kjo ndihmon shumë në shkarkimin emocional.
Përfundim
Halloween-i mund të jetë lojë e bukur dhe kreative vetëm nëse përshtatet me botën emocionale të fëmijës.
Nëse e teprojmë me frikë, errësirë dhe pamje të rënda, festa humb kuptimin dhe kthehet në përvojë stresuese.
Fëmijët nuk kanë nevojë të “mësohen me frikën” — kanë nevojë të ndihen të sigurt, të dëgjuar dhe të mbrojtur.
Rexhep Mustafa – Psikolog për fëmijë
Klinika “Dialogos” – Ferizaj & Kopshti “Aura” – Viti
Ofroj konsulta dhe terapi stimulimi për fëmijë.